Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί η κουζίνα στις θερμότερες περιοχές του κόσμου χαρακτηρίζεται συχνά από την πικάντικη γεύση της; Η απάντηση κρύβεται στην προκαλούμενη από την τροφή θερμογένεση – με άλλα λόγια, την παραγωγή θερμότητας από την πέψη των τροφίμων που καταναλώνουμε.Τα πράγματα είναι απλά.
Όταν τρώμε, ο οργανισμός ενεργοποιεί τη διαδικασία της πέψης για να διασπάσει την τροφή και να μεταβολίσει και να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά της. Η πέψη διαρκεί αρκετές ώρες και στη διάρκειά της παράγεται θερμότητα, με την ποσότητα της παραγόμενης θερμότητας να εξαρτάται αποκλειστικά από το είδος της τροφής και τις θερμίδες που περιέχει.
Advertisment
Η όλη διαδικασία σημαίνει ότι αυξάνεται η εσωτερική θερμοκρασία του οργανισμού. Όταν κάνει ζέστη, η αύξηση αυτή σημαίνει πως αφενός αυξάνεται η διαφορά θερμοκρασίας οργανισμού-περιβάλλοντος και έτσι νιώθουμε πιο δροσεροί, αφετέρου ιδρώνουμε και συνεπώς δροσιζόμαστε. Αντιθέτως, όταν κάνει κρύο σημαίνει πως νιώθουμε πιο ζεστοί.«Ο μηχανισμός αυτός είναι ζωτικός για την επιβίωσή μας», λέει η διαιτολόγος-διατροφολόγος Αστερία Σταματάκη, επιστημονική συνεργάτις στην Γαστρεντερολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Νικαίας. «Τα ανθρώπινα πλάσματα είναι θερμόαιμοι οργανισμοί και έτσιο οργανισμός πρέπει να δουλεύει ασταμάτητα για να διατηρεί μια ιδανική, εσωτερική θερμοκρασία που εξασφαλίζει την σωστή λειτουργία των οργάνων του».
Η θερμοκρασία αυτή, σύμφωνα με επιστήμονες από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Τζώρτζια, κυμαίνεται από 36,6 έως 37,7 βαθμούς Κελσίου, αν και για τους περισσότερους ανθρώπους είναι κάτω από 37 βαθμούς.
Τώρα λοιπόν που κάνει κρύο, αν το σώμα μας είναι παγωμένο, η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων μπορεί να μας βοηθήσει να αυξήσουμε την εσωτερική θερμοκρασία μας.
Advertisment
Φασολάδα και σούπες
«Μεγάλη αύξηση στην σιτιογενή θερμογένεση, όπως είναι ο επιστημονικός όρος, επιτυγχάνεται έπειτα από την κατανάλωση πρωτεϊνών και υδατανθράκων, δηλαδή κρέατος, ζυμαρικών κ.τ.λ.», εξηγεί η κυρία Σταματάκη. «Αντιθέτως, η σιτιογενής θερμογένεση είναι ελάχιστη όταν καταναλώνουμε λίπος».
Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως φασολάδα και σούπες αποτελούν δύο από τις καλύτερες επιλογές μας για το κρύο. «Δεν είναι τυχαίο ότι σε όλα τα ορεινά χωριά προτείνεται ως “θερμαντικό πιάτο” η φασολάδα, η οποία είναι πλούσια τόσο σε πρωτεΐνες όσο και σε υδατάνθρακες», λέει η κυρία Σταματάκη. «Μια άλλη καλή επιλογή θα μπορούσε να είναι η κοτόσουπα και γενικώς κάθε κρεατόσουπα με ρύζι, επειδή συνδυάζει τις πρωτεΐνες από το κοτόπουλο ή το κρέας με τους υδατάνθρακες από το ρύζι».
Οι σούπες δίχως πρωτεΐνες, όπως οι περισσότερες σούπες λαχανικών, επίσης μπορούν να μας ζεστάνουν, αν και η παρεχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας είναι προσωρινή και δίχως μεγάλη διάρκεια. Το καλό, όμως, είναι πως μια ζεστή σούπα μπορεί να μας προσφέρει άμεση ζεστασιά.
Καυτερές πιπεριές και πιπέρια
Οι καυτερές πιπεριές δεν προσφέρουν μόνο γεύση και άρωμα στα πιάτα αλλά περιέχουν και κάποιες ουσίες που βοηθούν στην αύξηση της εσωτερικής θερμοκρασίας, επισημαίνει η κυρία Σταματάκη.
Η καψαικίνη, μια ουσία που βρίσκεται στις καυτερές πιπεριές, όπως οι τσίλι, διεγείρει το κυκλοφορικό σύστημα και αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος. Μεγάλη προσοχή στην κατανάλωσή τους, όμως, πρέπει να επιδεικνύουν άτομα με προβλήματα έλκους στον γαστρεντερικό σωλήνα, προειδοποιεί.
Καλή θερμογενετική δράση έχει και το μαύρο πιπέρι, εξαιτίας της πιπερίνης που περιέχει – μία ουσίας η οποία αυξάνει τη θερμογένεση μέσω της επίδρασης της στο νευρικό σύστημα.
Λαχανικά
Ορισμένα λαχανικά, ιδίως αυτά που αναπτύσσονται κάτω από την επιφάνεια της γης όπως οι πατάτες, οι γλυκοπατάτες, τα καρότα και τα παντζάρια, είναι πιο δύσπεπτα και συνεπώς απαιτούν περισσότερη ενέργεια για να αξιοποιηθούν από τον οργανισμό.
Όταν, λοιπόν, ενεργοποιείται ο οργανισμός για την πέψη τους, παράγεται ενέργεια η οποία αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος.
Άλλες τροφές που μπορεί να μας ζεσταίνουν είναι οι εξής:
Τzίντζερ : Το τζίντζερ περιέχει δύο χημικές ουσίες, την gingerol(τζιντζερόλη) και την shogaol (σογκαόλη), οι οποίες είναι υπεύθυνες για την ιδιαίτερη γεύση του αλλά του προσδίδουν και θερμαντικές ιδιότητες.
Μπαχαρικά και καρυκεύματα: Η κανέλα , ο κόλιανδρος καιτο σκόρδο φαίνεται να συμβάλλουν στην αύξηση της εσωτερικής θερμοκρασίας του οργανισμού.
Πράσινο Τσάι : Το πράσινο τσάι περιέχει μια ομάδα ουσιών που λέγονται κατεχίνες και οι οποίες φαίνεται ότι αυξάνουν τη θερμογένεση.
Το αλκοόλ
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, το αλκοόλ όχι μόνον δεν θερμαίνει τον οργανισμό, αλλά προκαλεί διαστολή των αγγείων με συνέπεια λίγη ώρα έπειτα από την κατανάλωσή του να αρχίζει η αποβολή θερμότητας από τον οργανισμό και έτσι να κρυώνουμε περισσότερο.
