Στην αρχαία Ελλάδα, όλοι γνώριζαν καλά τον Φόβο και την ιστορία του, την μυθολογικά ορμώμενη, έστω. Ο Φόβος, ήταν γιος του πολεμοχαρούς Άρη και της πανέμορφης Αφροδίτης, απόγονος δύο θεών που –σύμφωνα με τον Ησίοδο- είχε την ικανότητα να «λύνει» τα γόνατα των ανδρών και να τους κάνει να τρέμουν. Μαζί με τον αδελφό του τον Δείμο, συνόδευαν τον πατέρα τους σε εκστρατείες και πολέμους, οδηγώντας το άρμα εκείνου και σπέρνοντας τον πανικό στις παρατάξεις των πολεμιστών, που έκαναν θυσίες προς τιμήν του για να κερδίσουν την εύνοιά του.
Σε κάποια από τις αναπαραστάσεις του φέρεται να έχει κεφαλή λιονταριού, όντας ιδιαίτερα τρομακτικός στην όψη και ικανός να τρέψει σε φυγή και τους πιο ανδρείους των πολεμιστών. Σύμφωνα με μια άλλη αναφορά, η μορφή του ήταν ζωγραφισμένη στη περιβόητη ασπίδα του Ηρακλή, του Έλληνα ημίθεου και ήρωα.
Advertisment
Ο Φόβος, ένας κατώτερος θεός ο ίδιος, συμβόλιζε και τον φόβο της απώλειας
Έτσι, με «γέφυρα και μονοπάτι μας» τη Μυθολογία, διαβαίνουμε στον χρόνο και φτάνουμε στο σήμερα, όπου ο φόβος, καθημερινά πλέον, μπαίνει στη ζωή μας με αιτία την απώλεια της λογικής στον περιβάλλοντα χώρο που ζούμε και όλες τις απότομες και αιφνίδιες αλλαγές που συμβαίνουν όλο και πιο συχνά στον περίγυρό μας. Εδώ όπου βιώνουμε με τον φόβο της απώλειας της σταθερότητας, της σιγουριάς και της ασφάλειας.
Για να προσδιορίσουμε όσο πιο απλά γίνεται τον φόβο, αρκεί ίσως να αναφέρουμε ότι είναι ένα συναίσθημα που προέρχεται από την αναμονή κάποιου δυνητικά επερχόμενου κινδύνου ή μιας πιθανής επερχόμενης απώλειας και να προσθέσουμε διαφωτιστικά ότι χαρακτηρίζεται σαν ένα εμπόδιο που μπαίνει στον δρόμο της προσωπικής μας ευτυχίας…
Advertisment
Είναι αυτό που κάνει ξένους δυο ανθρώπους που θα μπορούσαν να είναι φίλοι, ή, καλύτερα να τον οριοθετήσουμε σύμφωνα με τη ρήση του Ralph Waldo Emerson: «Ο φόβος καταβάλλει και βλάπτει τους ανθρώπους περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο».
Στο σημείο αυτό, να διευκρινίσουμε φυσικά ότι ο βλαβερός, ο «επικίνδυνος» φόβος είναι ο υπερβολικός, ο αναίτιος, ο παράλογος. Εκείνος που μπορεί να οδηγήσει σε βίαιη συμπεριφορά ή σε απώλεια της λογικής και της ορθής κρίσης και όχι ο σε λογικά αίτια βασιζόμενος, ο ελεγχόμενος φόβος – επιτρέψτε μου την έκφραση- που μπορεί να αναγνωρίσει έναν λογικά επερχόμενο κίνδυνο και να οδηγήσει στην υιοθέτηση κάποιας σωτήριας για την ύπαρξή μας, συμπεριφοράς.
Ο φόβος μπορεί και πρέπει να αντιμετωπισθεί, αρκεί να λάβουμε υπ΄όψη μας κάποια κριτήρια και να «ακολουθήσουμε» σχετικές οδηγίες που θα μας βοηθήσουν στην αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Αν λοιπόν, είστε από εκείνους που διάφορες μορφές φόβους τους ταλαιπωρούν, πρόσφατα μάλιστα ίσως περισσότερο από παλιά λόγω των ιδιαίτερα δυσχερών συνθηκών που βιώνουμε όλοι, όσα διαβάσετε παρακάτω ελπίζουμε ότι θα σας βοηθήσουν αρκετά.
Για αρχή, καλό θα ήταν να κάνετε μια λίστα με όλα εκείνα που σας προκαλούν φόβο προσθέτοντας χαρακτηριστικές εικόνες, όπου θα οραματίζεστε τον εαυτό σας σε δραστηριότητες και καταστάσεις που μέχρι τώρα σας φαίνονται έως και απραγματοποίητες. Για παράδειγμα, φαντασθείτε τον εαυτό σας σε μια περιήγησή σας σε μια πόλη εντελώς ξένη σε εσάς και προγραμματίστε όλες τις σχετικές κινήσεις σας, σαν να τις βιώνετε.
Με τον καιρό, και με παρόμοιες «ασκήσεις», παρακολουθείστε την πρόοδό σας και σημειώστε τι είναι εκείνο που σας κάνει να μην αισθάνεστε πια τόσο φόβο όσο στην αρχή. Μήπως είχατε φανεί υπερβολικοί στην εκτίμησή σας για τη δυσκολία της περίστασης; Μήπως είχατε δημιουργήσει καταστάσεις και φόβους που ουσιαστικά ήταν πλασματικοί; Μην υποτιμάτε τον εαυτό σας σαν δειλό ή άτολμο και μην ξεχνάτε να τον επιβραβεύετε για όποια πρόοδο και αν σημειώνει, για την όποια μικρή νίκη σας. Πάρτε στον εαυτό σας ένα άρωμα, μια κρέμα περιποίησης, ένα εισιτήριο για το αγαπημένο σας έργο, ένα βιβλίο.
Μην ξεχνάτε επίσης ότι κάποιοι από τους φόβους σας, έστω και αν θεωρείτε ότι τους ξεπεράσατε οριστικά, μπορεί να επιστρέψουν για λίγο, σαν για να σας δοκιμάσουν, να δουν αν όντως ξεπεράστηκαν. Συνεχίστε την απώθηση και τον «εξορκισμό» τους με την ίδια συστηματικότητα, παρατηρώντας πάντα τον εαυτό σας και όλα όσα σας προβληματίζουν σε περιπτώσεις σαν αυτές. Στο τέλος, θα υπερνικήσετε ακόμα και τον φόβο για τον ίδιο τον φόβο, κάτι που δεν είναι εύκολο, επιτυγχάνεται όμως τελικά, αν το επιδιώξετε ψυχή τε και σώματι.
Μιλήστε με φίλους και ακόμη καλύτερα –το τονίζουμε αυτό- με ειδικούς, αφήστε τον εαυτό σας να «εκτεθεί», αναγνωρίστε τους φόβους σας με σεβασμό και βαλθείτε να τους υπερνικήσετε σαν κάτι δυνητικά καταστρεπτικό. Και πάνω απ’ όλα, σεβασθείτε και τους φόβους των άλλων. Να θυμάστε ότι εδώ και λίγο καιρό βιώνουμε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο στην καθημερινότητά μας, που ο εαυτός μας μπορεί να μην θέλει να αντιμετωπίσει με πρόσχημα τον φόβο τον ίδιο.
Μην είστε αυστηροί με τον εαυτό σας. Πάρτε τους φόβους σας σαν δεδομένο και πάρτε σαν δεδομένο το ότι τελικά θα απαλλαγείτε από αυτούς, με επιμονή και θάρρος. Έχετε στο μυαλό σας ότι πολλές φορές με τον φόβο, αποκλείουμε οι ίδιοι μια κατάσταση που μπορεί και να είναι ευτυχής, μόνο και μόνο από τον φόβο της βίωσης και της αποτυχίας της. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, «Εύκολα συγχωρούμε ένα παιδί που φοβάται το σκοτάδι. Το πραγματικά θλιβερό είναι οι άντρες που φοβούνται το φως».
Και μην ξεχνάτε, ότι, σε ένα ταξίδι με πλοηγό την τόλμη και την αισιοδοξία θα δείτε ότι στην πίσω πλευρά του φόβου, βρίσκεται η ελευθερία. Διεκδικήστε την. Εμείς θα είμαστε πάντα στο πλευρό σας.
