Η κρίση πανικού είναι μια αιφνίδια περίοδος έντονου άγχους, ψυχολογικής διέγερσης, φόβου, στομαχικών διαταραχών και αδιαθεσίας που σχετίζεται με μια ποικιλία σωματικών και νοητικών συμπτωμάτων. Υπολογίζεται ότι μέχρι 4% του πληθυσμού υποφέρει από σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού ενώ στις γυναίκες η πάθηση είναι δύο έως τρεις φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες.
Η εμφάνιση των επεισοδίων τυπικά είναι απότομη, ενώ μπορεί να μην υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία, ωστόσο υπάρχουν και οι κρίσεις πανικού που εμφανίζονται πάντοτε κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις (π.χ. όταν κάποιος είναι σε κάποιο μέρος με πολύ κόσμο-αγοραφοβία) ενώ πολλές φορές ο φόβος ότι θα επέλθει μια κρίση πανικού, είναι ικανός από μόνος του να προκαλέσει τα συμπτώματα της κρίσης.
Advertisment
Οι κρίσεις πανικού επηρεάζουν τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Άτομα που έχουν βιώσει στο παρελθόν κάποια κρίση πανικού μπορούν μερικές φορές να “αντέξουν” την κρίση χωρίς να παρουσιάσουν εξωτερικά συμπτώματα, ενώ σε αντίθεση άτομα που βιώνουν την κρίση για πρώτη φορά μπορεί να πιστέψουν πως παθαίνουν έμφραγμα ή νευρικό κλονισμό.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της κρίσης πανικού είναι έντονος φόβος, άγχος, πανικός, αίσθημα επέλευσης τρέλας, αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχόμενου θανάτου. Ωστόσο υπάρχουν ακόμα μερικά συμπτώματα που μπορεί να βιώσει κάποιος:
- Τρέμουλο
- Αυξημένη εφίδρωση
- Πόνος στο στήθος
- Ταχυκαρδία
- Δύσπνοια
- Αίσθημα ασφυξίας
- Αίσθημα πνιγμού
- Ναυτία
- Κράμπες
- Ζάλη
- Μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα στα χέρια
- Ρίγος ή εξάψεις
- Αίσθημα αδυναμίας και τάση λιποθυμίας
Θεραπεία
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνότερα για τη θεραπεία των κρίσεων πανικού είναι η βενζοδιαζεπίνες και πιο συγκεκριμένα προτιμούνται η αλπραζολάμη και η κλοναζεπάμη. Ωστόσο επειδή η βενζοδιαζεπίνες μπορεί να προκαλέσουν εξάρτηση, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και μερικά αντικαταθλιπτικά όπως αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (MAOIs) π.χ. φενελζίνη και οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης όπως η φλουοξετίνη, η παροξετίνη, η σερταλίνη και η φλουβοξαμίνη. Άλλα φάρμακα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την θεραπεία των κρίσεων πανικού είναι τα αγχολυτικά όπως η βουσπιρόνη καθώς και οι β-αναστολείς όπως η προπανολόλη και η μετοπρολόλη.
Advertisment
Υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές τεχνικές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των κρίσεων πανικού, σε πρώτο στάδιο είναι οι τεχνικές χαλάρωσης και η διαφραγματική αναπνοή — Ανασαίνει κάποιος αργά από τη μύτη χρησιμοποιώντας το διάφραγμα και την κοιλιά.
Η ψυχοθεραπεία αποτελεί την περισσότερο ενδεδειγμένη μέθοδο αντιμετώπισης των κρίσεων πανικού. Ο συνδυασμός φαρμάκων και ψυχοθεραπείας προσφέρει υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Χρησιμοποιείται κυρίως η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.
Πώς θα το αντιμετωπίσεις;
- Μη φοβάσαι Μπορεί τα συναισθήματα και τα συμπτώματά σου να σου προξενούν φόβο, αλλά δεν είναι επικίνδυνα από φυσιολογική άποψη. Η εμπειρία του πανικού είναι μια υπερβολική αντίδραση του οργανισμού σου στο στρες.
- Αποδέξου τα συναισθήματά σου Μην προσπαθείς να τα καταπολεμήσεις. Όσο πιο γρήγορα τα αποδεχτείς τόσο πιο γρήγορα θα τα αντιμετωπίσεις.
- Σταμάτα τις αρνητικές σκέψεις Μην αυξάνεις τον πανικό σου σκεπτόμενος τι άλλο μπορεί να συμβεί. Εάν πιάσεις τον εαυτό σου να κάνει αρνητικές σκέψεις, σταμάτησε τη ροή τους αμέσως.
- Διατήρησε την ψυχραιμία σου Μείνε στο παρόν και μην παρασύρεσαι από τον πανικό.
- Παρατήρησε τι ακριβώς σου συμβαίνει και μη γίνεσαι έρμαιο του τι νομίζεις ότι σου συμβαίνει.
- Διαβάθμισε το φόβο σου σε μια κλίμακα από το 0 έως το 10 και παρατήρησε τον να …πηγαίνει πάνω-κάτω. Θα δεις ότι δεν παραμένει σε πολύ ψηλά επίπεδα για παραπάνω από μερικά δευτερόλεπτα.
- Τραγούδα! Όταν αρχίσεις να σκέφτεσαι το φόβο σου, αντί να παρασυρθείς από τις αρνητικές σκέψεις, προσπάθησε να μετρήσεις από το 100 έως το 0 προς τα πίσω κατεβαίνοντας ανά 2 ή 3, ή επανάλαβε μια φράση ή στίχο τραγουδιού που σε ηρεμεί.
- Μίλα σε έναν ειδικό Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία θα σε βοηθήσει αρχικά να συνειδητοποιήσεις και να αναγνωρίσεις τα εσωτερικά συναισθηματικά ερεθίσματα που εκκινούν το άγχος και τον πανικό, τις σκέψεις και τα συναισθήματα που παρατείνουν και εντείνουν το αίσθημα του τρόμου, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορείς να διατηρήσεις έναν έλεγχο της κατάστασης σε περίπτωση κρίσης.
- Ασκήσου στη διαφραγματική αναπνοή και εκτέλεσε ασκήσεις αναπνοής μέσα στην ημέρα. Σταμάτα ό,τι κάνεις και πάρε βαθιές, αργές εισπνοές από τη μύτη γεμίζοντας την κοιλιά σου. Μετά βγάλε αργά τον αέρα.
- Κράτησε ημερολόγιο με την πρόοδο και τις επιτυχίες σου, όσο μικρές και ασήμαντες κι αν σου φαίνονται. Τη σταδιακή πρόοδο μέρα με τη μέρα είναι δύσκολο να την αντιληφθείς, αλλά ένα γραπτό αρχείο θα σου δώσει απτές αποδείξεις της.
- Εκφράσου! Εάν νιώθεις φοβισμένος ή στρεσαρισμένος, μίλησε σε κάποιον ή γράψε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου. Η κουβέντα με φιλικά πρόσωπα ενισχύει το αίσθημα της ευεξίας.
- Διάλεξε το κατάλληλο πρόσωπο-ακροατή σου Είναι σημαντικό να μπορεί να σε ακούει, αλλά την ίδια στιγμή να μη σε κρίνει ούτε να σου δίνει άκαιρες συμβουλές.
- Βρες τρόπους να διασκεδάζεις Όσο στρεσαρισμένος και αν νιώθεις, προσπάθησε να βάλεις διασκέδαση και ευχαρίστηση στη ζωή σου. Ο πανικός και το άγχος απορροφούν περισσότερη ενέργεια απ’ όσο φαντάζεσαι.
- Νιώσε περήφανος για ό,τι καταφέρνεις, όσο μικρό κι αν σου φαίνεται.
