Σε όλες τις φάσεις της καλλιέργειας της Παρατήρησης, το κεντρικότερο σημείο στο οποίο εστιάζεται η προσοχή μας είναι οι σκέψεις. Τι όμως είναι οι σκέψεις και γιατί αποτελούν τόσο κεντρικό σημείο της εργασίας μας; Συνήθως λέμε ότι οι σκέψεις βρίσκονται μέσα στο νου, «ο νους μου είναι γεμάτος σκέψεις σήμερα». Στην πραγματικότητα, ο νους είναι οι ίδιες οι σκέψεις, οι οποίες όταν παύουν να αναδύονται επιτρέπουν να ειδωθεί αυτό που είναι πάντα εκεί, η οθόνη πάνω στην οποία προβάλλονται.
Αυτή η οθόνη είναι που μας διαφεύγει και μας ενδιαφέρει να την αναγνωρίσουμε και να την διερευνήσουμε. Οι σκέψεις όμως που αναδύονται συνεχώς δεν μας το επιτρέπουν. Είμαστε υποχρεωμένοι λοιπόν να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με τη φύση και το περιεχόμενο τους, ώστε να μπορέσουμε να αποκτήσουμε κάποια «δύναμη» και ανεξαρτησία απέναντί τους. Στην πραγματικότητα, παρ’ ότι πολλές από τις… σκέψεις εμπεριέχουν κάποιο βαθμό γνώσης και σοφίας, δεν μας λένε πολλά πράγματα για την αλήθεια και κυρίως για το πώς να ζούμε στην παρούσα στιγμή. Αντιθέτως, μας κρατάνε πάντα σε απόσταση από το τώρα, περιορίζοντας μας σε μια νοητικά δημιουργημένη πραγματικότητα γεμάτη ιδέες. Φαίνεται τελικά ότι μάλλον εμποδίζουν παρά βοηθούν την επαφή με την καθαρή έκφραση της ζωής κάθε στιγμή.
Advertisment
Φυσικά, μια τέτοια διαπίστωση έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την μέχρι τώρα υιοθετημένη πεποίθησή μας ότι οι σκέψεις είναι σημαντικές, απαραίτητες και πάνω απ’ όλα γεμάτες νόημα και σημασία. Είναι όμως η πεποίθηση αυτή αποτέλεσμα της δικής μας έρευνας και εμπειρίας, ή απλά την έχουμε σιωπηρά αποδεχτεί γιατί είναι «κοινός τόπος»;
Οι σκέψεις αποτελούν την ίδια τη δομή του εγώ. Χωρίς αυτές το εγώ δεν υφίσταται, δεν μπορεί να συντηρηθεί και να υπάρξει. Η παραπάνω πεποίθηση ότι οι σκέψεις είναι σημαντικές, απαραίτητες και γεμάτες νόημα και σημασία είναι σαν τη ραχοκοκαλιά του, η οποία μόλις απομακρυνθεί οδηγεί στην κατάρρευση όλου του οικοδομήματος. Και πού μας οδηγεί αυτή η ίδια η κατάρρευση; Στην ανακάλυψη της πραγματικότητας της παρούσας στιγμής!
Παρατηρώντας τις σκέψεις να αναδύονται ασταμάτητα βλέπουμε ότι εκτός από εκείνες που συνιστούν τον προσωπικό μας προγραμματισμό – ιδέες και πεποιθήσεις – , στο μεγαλύτερο μέρος τους αναφέρονται στο παρελθόν και στο μέλλον. Αυτές οι σκέψεις μάς δείχνουν πιο καθαρά από τις άλλες πώς μας αποκόβουν από την παρούσα στιγμή. Όταν σκεφτόμαστε το παρελθόν και το μέλλον, ξαναδημιουργούμε νοητικές εικόνες του παρελθόντος και του μέλλοντος βλέποντας τον εαυτό μας μέσα τους.
Advertisment
Όμως, ποιος είναι αυτός που βλέπουμε μέσα στις εικόνες του παρελθόντος ή του μέλλοντος; Είναι ο εαυτός μας ή μια ιδέα του εαυτού μας; Ποιος είναι αυτός που βλέπουμε από απόσταση, σαν να εποπτεύουμε ολόκληρη τη σκηνή; Είμαστε αυτή η εικόνα στο παρελθόν ή στο μέλλον, ή αυτό που είμαστε στην παρούσα στιγμή; Φαίνεται ότι μια πολύ δυνατή και ασυνείδητη ταύτιση έχει συμβεί, όπως συμβαίνει όταν ταυτιζόμαστε με τον πρωταγωνιστή κάποιας ταινίας.
Ταυτόχρονα, ενώ συμβαίνει όλη αυτή η νοητική περιπλάνηση στο παρελθόν και στο μέλλον ταυτισμένοι με τις εικόνες που προβάλλονται με τις σκέψεις, χάνουμε την επαφή με την παρούσα στιγμή, με τις αισθήσεις και τη ζωντανή πραγματικότητα που μας διαπερνά και μας περιβάλλει. Όλα αυτά είναι πάντα εκεί, απλά δεν βιώνονται γιατί η προσοχή μας είναι σχεδόν ολοκληρωτικά απορροφημένη από τα νοητικά σχήματα του μυαλού.
Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές μπορεί να έχουμε αποκτήσει επίγνωση αυτής της πραγματικότητας που μας χαρακτηρίζει – λιγότερο ή περισσότερο – όλους μας. Έχουμε όμως αναρωτηθεί, τι είναι αυτό που κάνει την αναφορά στο παρελθόν και στο μέλλον τόσο σαγηνευτική, ώστε να μαγνητίζει και να εγκλωβίζει την προσοχή μας και να μας αποκόβει από την παρούσα στιγμή; Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι ένα μέρος της ύπαρξής μας δεν θέλει να ζει τη ζωή απλά και καθαρά. Είναι το εγώ, το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς το νοητικό και συναισθηματικό δράμα που δημιουργεί.
Είναι αυτό που θρέφεται και δυναμώνει μέσα από την εγωϊκή αναφορά στο παρελθόν και στο μέλλον μέσα από τις σκέψεις. Αν τις παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά θα τις αναγνωρίσουμε όλες να περιέχουν το προσωπικό ενδιαφέρον και το νοιάξιμο για το μικρό εγώ: « Τι θα σημάνει αυτό για μένα;» «Πώς θα το καταφέρω;» «Πώς έκανα τέτοιο πράγμα;» «Τι πρέπει να κάνω για να πάνε όλα καλά;» Όλες οι εκτιμήσεις και τα σχέδια είναι η τροφή που θρέφει και μεγαλώνει το εγώ, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να είναι τόσο μεγάλο ώστε να εμποδίζει καθοριστικά την λειτουργία της επίγνωσης σε άλλες όψεις της πραγματικότητας. Στην εγωϊκή κατάσταση ύπαρξης, όλα γυρίζουν γύρω από τις ανησυχίες, τους φόβους και τα προβλήματα, τα οποία δημιουργούν το γνωστό δράμα της ανθρώπινης ζωής. Μέσα απ’ αυτό το δράμα το εγώ θρέφεται και μεγαλώνει.
Θα ήταν όμως πολύ απογοητευτικό να πιστεύαμε ότι υπάρχει μόνο αυτή η πραγματικότητα ως επιλογή του ανθρώπου. Το πιο παρήγορο μήνυμα που μεταφέρεται απ’ όλες τις διδασκαλίες της απλής αλήθειας, είναι η αδιαμφισβήτητη παρουσία της Ουσίας κάτω ή πίσω απ’ όλα τα παιχνίδια του εγωϊκού νου. Στην πραγματικότητα, είναι η ίδια η Ουσία που επιτρέπει σ’ αυτά τα παιχνίδια να εμφανιστούν μέσα της και να παραμείνουν εκεί όσο θέλουν. Η Ουσία δεν επηρεάζεται από τις σκέψεις και από τα παιχνίδια του εγώ, και περιμένει υπομονετικά την εκτόνωση και τη διάλυση τους, έτσι ώστε να μπορέσει να εμφανιστεί αυτό που ήταν και είναι πάντα εκεί: η Ουσία της Ύπαρξης.
Παρότι λοιπόν η μεγάλη πλειονότητα των σκέψεων είναι χρωματισμένες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από το χρώμα του εγώ – αποτελώντας την ουσιαστική τροφή του και το ουσιαστικό εμπόδιο στην ανακάλυψη της Ουσίας της Ύπαρξης -, δεν είναι όλες οι σκέψεις εμπόδιο στην πορεία αυτή. Αντιθέτως, οι σκέψεις μπορεί να αποτελέσουν το όχημα για την έκφραση και την επικοινωνία της Ουσίας. Στην περίπτωση αυτή ο χρωματισμός είναι εντελώς διαφορετικός και αφορά τόσο το περιεχόμενο των σκέψεων όσο και την αίσθηση που μεταφέρουν και αφήνουν μέσα μας. Αντί για το εσωτερικό σφίξιμο που δημιουργούν όλες οι εγωϊκές μέριμνες και νοητικές περιπλανήσεις, οι σκέψεις ως έκφραση της Ουσίας μεταφέρουν την αίσθηση της εσωτερικής χαλάρωσης, της χαράς και του ενθουσιασμού.
Τέλος, μια τρίτη κατηγορία σκέψεων είναι οι λεγόμενες πρακτικές σκέψεις, οι οποίες μας βοηθούν όλους μας να οργανώσουμε και να εκτελέσουμε όλες τις αναγκαίες για τη ζωή μας λειτουργίες. Είναι εκείνες οι σκέψεις που κάνουμε κάθε μέρα προκειμένου να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις μιας περισσότερο ή λιγότερο πολυάσχολης ζωής μέσα στον κόσμο, και χωρίς τις οποίες το θέμα της επιβίωσης και της δημιουργικής έκφρασης θα αντιμετώπιζε πολλές δυσκολίες μέσα μας.
Η Εργασία με τον εαυτό μας περιλαμβάνει αναγκαστικά συγκεκριμένη εργασία με τον νου, η οποία συμποσούται στη συστηματική καλλιέργεια της επίγνωσης των σκέψεων. Μέσω αυτής πετυχαίνεται η διάκριση ανάμεσα στις εγωϊκές σκέψεις, στις λειτουργικές-πρακτικές σκέψεις και στις Ουσιαστικές σκέψεις. Η διάκριση αυτή είναι αποτέλεσμα συστηματικής εξάσκησης στην παρατήρηση του περιεχομένου των σκέψεων, αλλά και στη βίωση της αίσθησης που δημιουργούν μέσα στο σώμα.
Άρα λοιπόν στην εργασία της επίγνωσης των σκέψεων θα πρέπει να περιλαμβάνεται τόσο το περιεχόμενο τους όσο και η ενεργειακή – συναισθηματική αίσθηση που γεννούν στο σώμα.
