Ο αυτισμός και οι ασθένειες που περιλαμβάνονται στο φάσμα ασθενειών του αυτισμού (autism spectrum disorders, ASD), είναι σύνθετες αναπτυξιακές δυσλειτουργίες, οι οποίες τυπικά εμφανίζονται μέσα στα 3 πρώτα χρόνια της ζωής. Ως αποτέλεσμα της εμφάνισης της νόσου είναι η επίδραση στην κανονική ανάπτυξη του εγκεφάλου, σε ό,τι έχει να κάνει με τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την ικανότητα επικοινωνίας1. Η ασθένεια του φάσματος αυτού που έχει μελετηθεί εκτενέστερα είναι η διαταραχή υπερκινητικότητας και έλλειψης συγκέντρωσης (attention deficit hyperactivity disorder, ADHD).
H ADHD είναι η πιο συχνή διάγνωση νοητικού προβλήματος στις παιδικές ηλικίες και η οποία χαρακτηρίζεται από έλλειψη συγκέντρωσης, υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα. Η κύρια φαρμακευτική αγωγή που ακολουθείται παγκοσμίως για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ADHD περιλαμβάνει διεγερτικά τα οποία έχουν καθορισμένα βραχυπρόθεσμα οφέλη. Παρόλα αυτά η απόκριση ενός παιδιού σε αυτά είναι υποκειμενική σε μεγάλο βαθμό και μεταβάλλεται ανάλογα με τη δόση και την επιλογή του φαρμάκου4. Κυριότεροι εκπρόσωποι των φαρμάκων αυτών είναι άλατα και παράγωγα αμφεταμινών, η μεθυλοφαινυδάτη και παράγωγά της (Ritalin) και η ατομοξετίνη (Strattera). Παρόλο όμως που βελτιώνουν τα συμπτώματα των ασθενών έχουν αρκετές σοβαρές παρενέργειες και η δράση τους δεν ξεπερνά τις 8-10 ώρες.
Advertisment
Κυρίως λόγω των παρενεργειών αλλά και της μη ριζικής βελτίωσης των συμπτωμάτων, οι επιστήμονες έχουν στραφεί τα τελευταία χρόνια σε εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Οι κυριότερες μελέτες πλέον στρέφονται στην χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής με βάση απαραίτητα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (polyunsaturated fatty acids, PUFA) και πιο συγκεκριμένα τα ω-3 λιπαρά οξέα. Το σκεπτικό αυτό στηρίζεται από επιστημονικά δεδομένα σύμφωνα με τα οποία ασθενείς που πάσχουν από νευρολογικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της ADHD, έχουν μειωμένα επίπεδα ω-3 λιπαρών οξέων στη μεμβράνη των ερυθροκυττάρων τους, ενώ τα πολύ σοβαρά συμπτώματα των ασθενειών σχετίζονται με ελάχιστες συγκεντρώσεις ω-36,7. Τα κυριότερα ω-3 λιπαρά οξέα είναι το DHA (22:6n-3) και το ΕΡΑ (20:5n-3) τα οποία, όπως προαναφέρθηκε είναι απαραίτητα, δηλαδή δεν τα συνθέτει ο οργανισμός denovo και προσλαμβάνονται κυρίως μέσω της κατανάλωσης ψαριών και ιχθυελαίων. Η πρωταρχική πηγή βέβαια των ω-3 λιπαρών οξέων δεν είναι τα ψάρια αλλά μικροάλγες (μικροφύκη) του γένους Schizochytrium που συσσωρεύονται στα ψάρια και τους άλλους ανώτερους οργανισμούς μέσω της τροφικής αλυσίδας.
Πολλαπλές κλινικές μελέτες που έχουν γίνει σε παιδιά που πάσχουν από ADHD στα οποία χορηγήθηκαν ω-3 λιπαρά οξέα έδειξαν πολύ σημαντικές βελτιώσεις σε πολλές πτυχές της κοινωνικής και νοητικής συμπεριφοράς τους. Οι βελτιώσεις παρατηρήθηκαν σε όλο το φάσμα της νοητικής συμπεριφοράς όπως στην έλλειψη συγκέντρωσης, στην υπερκινητικότητα, στη διάσπαση προσοχής, στην παρορμητικότητα, στην έλλειψη συγκέντρωσης, την υπερκινητικότητα, την αντιδραστική συμπεριφορά αλλά και σε άλλες πτυχές της ΑDHD. Υπάρχουν ακόμη πάρα πολλές μελέτες οι οποίες συνδέουν τη χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων με τη βελτίωση των συμπτωμάτων και άλλων ασθενειών που σχετίζονται με τον αυτισμό.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα έχουν εδώ και χρόνια μελετηθεί και στην περίπτωση άλλων ασθενειών και έχει βρεθεί ότι η χορήγησή τους με τη διατροφή, βοηθάει στην αντιμετώπισή τους.
Advertisment
Υπάρχουν μελέτες οι οποίες συγκλίνουν στο ότι βοηθάει στη διατήρηση των επιπέδων χοληστερόλης σε κανονικά επίπεδα ενώ μειώνει την πίεση του αίματος στους υπερτασικούς.
Ακόμη, μειώνει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών και αναστέλλει τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Επίσης, υπάρχουν μελέτες οι οποίες δείχνουν ότι κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων βοηθάει στην καλύτερη απορρόφηση και διατήρηση του ασβεστίου στα κόκαλα σε περίπτωση οστεοπόρωσης. Στο άσθμα, πρώιμες μελέτες υποδεικνύουν ότι μειώνει τον κίνδυνο φλεγμονής και βελτιώνει την κατάσταση των πνευμόνων, δράση η οποία αντιτίθεται στην προφλεγμονώδη δράση των ω-6 λιπαρών οξέ-
ων. Επιπροσθέτως, σε ασθένειες νευρολογικής φύσης όπως μανιοκατάθλιψη, σχιζοφρένεια και νευρική ανορεξία ήδη χρησιμοποιούνται τα ω-3 λιπαρά οξέα από ειδικούς ως μέρος της θεραπείας. Τέλος, έχουν γίνει και μελέτες για την επίδραση των ω-3 λιπαρών οξέων σε περιπτώσεις καρκίνου όπως του παχέος εντέρου, του στήθους και του προστάτη και όλες έχουν δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα.14
Ειδικά, στην περίπτωση του καρκίνου του προστάτη, μια πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει μια στενή σχέση μεταξύ της χορήγησης ω-3 λιπαρών οξέων και της αναστολής της μετάστασης. Αντίθετα τα ω-6 λιπαρά οξέα έχει βρεθεί ότι προωθούν τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων αλλά και την επιτάχυνση της αγγειογέννεσης με αποτέλεσμα ο όγκος να αιματώνεται καλύτερα.
Τέλος, οι περισσότερες μελέτες προτείνουν την λήψη των ω-3 λιπαρών οξέων από φυτικές πηγές όπως τα μικροάλγη καθώς περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες από τα λιπαρά οξέα ενώ δεν περιέχουν βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, που συσσωρεύονται στα ψάρια και ακολούθως στον άνθρωπο16. Επίσης, πολλαπλές μελέτες έχουν αποδείξει τη σαφή κλινική ανωτερότητα των ω-3 που παράγονται από άλγη σε σχέση με τα ω-3 από ιχθυέλαια ή φυτά.
Χαρακτηριστικά, μια μελέτη17 που αφορού- σε τον καρκίνο του παχέος εντέρου, απέδειξε ότι διατροφή με DHA από άλγη συρρίκνωσε τους όγκους πολύ περισσότερο από άλλες με DHA από ιχθυέλαιο, καλαμποκέλαιο (ω-6) ή λινέλαιο (ω-6). Μια άλλη μελέτη18 διαπίστωσε ότι πρόωρα νήπια που ετράφησαν με παιδικές τροφές ενισχυμένες με DHA που προήλθε άμεσα από άλγη, κέρδισαν βάρος γρηγορότερα από νήπια που τράφηκαν με τις ίδιες τροφές που είχαν ενισχυθεί με DHA από ιχθυέλαιο.
Ιωάννης Αγγελόπουλος – Εργαστήρια Μοριακής Βιολογίας
Βιβλιογραφία
1. Bell JG., Sargent JR., Tocher DR., Dick JR. Red blood cell fatty acid compositions in a patient with autistic spectrum disorder: a characteristic abnormality in neurodevelopmental disorders? Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids 2000 Jul-Aug, 63(1-2):21-5
2. Perrin JM., Stein MT., Amler RW. Diagonosis and evaluation of the chil with attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics 2000, 105: 1158-1170
3. https://www.bxscience.edu/ourpages/users/Villani/bionic/2006/articles/adhd.html
4. Greenhill LL. Attention-deficit hyperactivity disorder: The stimulants. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am 1995, 4:123-168
5. Wolraich ML. Attention-Deficit Hyperactivity Disorder. Semin Pediatr Neurol 2006, 13:279-285
6. Bekaroglu M., Aslan Y., Gedik Y. Relationships between serum free fatty acids and zinc, and attention deficit hyperactivity disorder: a research note. J Cild Psychol Psychiatry 1996, 37:225-227
7. Stevens LJ., Zentall SS., Abate ML. Omega-3 fatty acids in boys with behavior, learning and health problems. Physiol Behav 1996, 59:915-920
8. Richardson AJ., Puri BK. A randomized doubleblind, placebo controlled study of the effects of supplementation with highly unsaturated fatty acids on ADHD-related symptoms in children with specific learnind difficulties. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 2002, 26:233-239
9. Stevens L., Zhang W., Peck L. EFA supplementation in children with inattention, hyperactivity and other disruptive behaviors. Lipids 2003, 38:1007-1021
10. Sinn N., Bryan J. Effect of supplementation with polyunsaturates fatty acids and micronutritients on attention and behavior problems associated with child ADHD. J Dev Behav Pediatr 2007 (in press)
11. Sorgi PJ., Hallowell EM., Hutchins HL., Sears B. Effects of an open-label pilot stude with high-dose EPA/ DHA concentrates on plasma phospholipids and behavior in children with attention deficit hyperactivity disorder. Nutr J 2007, 6:16
12. Amminger GP., Berger GE., Schδfer MR., Klier C., Friedrich MH, Feucht M. Omega-3 fatty acids supplementation in children with autism: A double-blind randomized, placebo-controlled pilot study. 2007, 61:551-553
13. Hibbeln JR., Linnoila M., Umhau JC., Rawlings R., George DT., Salen N. Essential fatty acids predict metabolites of serotonin and dopamine in cerebrospinal fluid among healthy control subjects and early- and late- onset alcoholics. Biol Psychiatry 1998, 44:235- 242
14. https://www.umm.edu/altmed/articles/omega-3-000316.htm
15. Brown MD., Hart CA.,Gazi E., Bagley S., Clarke NW. Promotion of prostatic metastatic migration towards human bone marrow stoma by Omega 6 and its inhibition by Omega 3 PUFAs. Brit J Cancer 2006, 94:842-853
16. Vital Choice Seafood. Long Chain Omega-3 Fatty Acids In Human Health. White Paper, 1-27
17. Martek Biosciences’s DHA Shown To Inhibit Human Colon Carcinoma In Mice. ImmuneSupport.com, 12-12-2002
18. Clandinin M, Van Aerde J, Merkel K, Harris C, Springer M, Hansen J, Diersen-Schade D (2005). “Growth and development of preterm infants fed infant formulas containing docosahexaenoic acid and arachidonic acid”. J Pediatr 146 (4): 461-8. PMID 15812447.
19. Clayton EH., Hanstock TL., Garg ML., Hazell PL. Long chain omega-3 polyunsaturated fatty acids in the treatment of phychiatric illnesses in children and adolescents. Acta Neurophychiatrica 2007, 19:92-103
Holistic Life – ETRA PUBLISHING ©2008
