Η συναισθηματική νοημοσύνη (ΣΝ), ως η ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα συναισθήματά του, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική για τις διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις.
Τεστ Συναισθηματικής Νοημοσύνης
Advertisment
Αρκετή σύγχυση επικρατεί, ακόμη και ανάμεσα στους ειδικούς, ως προς τους ορισμούς, τη χρήση και την εφαρμογή της, τους παράγοντες που τη διαμορφώνουν, την προβλέπουν και την ερμηνεύουν. Οι άνθρωποι δύνανται να είναι «έξυπνοι» με διαφορετικούς τρόπους, σύμφωνα με ψυχολόγους του 20ου αιώνα. Ο Gardner (1983) πρώτος ουσιαστικά έθεσε τα θεμέλια, εννοιολογικά, υποστηρίζοντας ότι κάθε άτομο διαθέτει διαφορετικούς τύπους νοημοσύνης, γεγονός που αναδεικνύει την πολλαπλή της διάσταση. Η βασική του θεωρία έχει ως αρχή την, κοινώς αποδεκτή συνειδητοποίηση, ότι ορισμένα άτομα είναι πιο ικανά από άλλα σε ένα τομέα και λιγότερο ικανά σε άλλο, προβάλλοντας έτσι «νοητικές δυνάμεις» που δεν αντανακλώνται σε υψηλά σκορ των τεστ νοημοσύνης.
Η ΣΝ, εμφανίζεται να έχει πολλά υποσχόμενες εφαρμογές στον επαγγελματικό, τον εκπαιδευτικό και τον χώρο της ψυχικής υγείας (Cherniss, 2000; Goleman, 1995; Matthewsetal., 2002; Mayeretal., 2000). Στοχεύοντας στην αύξηση της ΣΝ μπορεί να επιτευχθεί μείωση του στρες και προώθηση της υγείας (Whatmore, Cartwright, &Cooper, 1999). Όσον αφορά στο χώρο του αθλητισμού, περαιτέρω έρευνα χρειάζεται προκειμένου να διευκρινιστεί εάν η ΣΝ αποτελεί πράγματι μία πολύτιμη προσθήκη ή ένας πλεονάζων όρο στο χώρο των ψυχικών δεξιοτήτων (Zizzi, Deaner, & Ηirschhorn, 2003).
Η σχέση της ΣΝ με την καλή λειτουργία της υγείας (Τσαούσης & Νικολάου, 2005). Άτομα με υψηλή ΣΝ βιώνουν καλύτερη υγεία και αντιλαμβάνονται την ανάγκη αναζήτησης βοήθειας ειδικού όποτε κρίνουν απαραίτητη τη συμβολή τους (Chiarrochi&Deane, 2001). Το αυξημένο ενδιαφέρον παρουσιάστηκε στη σύνδεση της συναισθηματικής νοημοσύνης και συμπεριφορών υγείας (Austin, Saklofkse, &Egan, 2005), διεγείρει την ερευνητική αναζήτηση σχέσεων μεταξύ συναισθηματικής νοημοσύνης στο χώρο της άσκησης και της φυσικής δραστηριότητας (Solanski&Lane, 2010), η όποια έχει εξακριβωθεί αλλά άξιο έρευνας είναι η μελέτη κατεύθυνση της συγκεκριμένης σχέσης και να εξακριβωθεί εάν η ΣΝ κατέχει θέση αιτίου ή αιτιατού. Στα πλαίσια της ψυχικής υγείας, τα άτομα με μειωμένη ΣΝ είναι περισσότερο επιρρεπή στην κατάθλιψη (Batool&Khalid, 2009), όπως επίσης παρατηρούνται σημαντικά ελλείμματα συναισθηματικών ικανοτήτων σε άτομα με διαταραχές κατάχρησης ουσιών αλλά και οριακής προσωπικότητας (Mayer, Salovey, &Caruso,2002).
Advertisment
Διαφορές φύλου στην γενική και αντιλαμβανόμενη ΣΝ, ανέφεραν ότι οι γυναίκες υπερέχουν στην αναγνώριση και την κατανόηση των συναισθημάτων, την ενσυναίσθηση, την κοινωνική προσαρμογή και τη διαπροσωπική επικοινωνία. Οι άνδρες, από την άλλη, υπερέχουν στη διαχείριση των συναισθημάτων, προσαρμόζονται καλύτερα στις νέες συνθήκες και είναι πιο θετικοί και αισιόδοξοι (Bar-On, 2000; Ciarrochi, Chan, &Caputi, 2000; Petrides&Furnham, 2000). Στις γυναίκες η ΣΝ βρέθηκε να σχετίζεται με την εικόνα σώματος (Swami, Begum, &Petrides, 2003), τα επίπεδα άγχους αλλά και τις στάσεις τους στις διατροφικές διαταραχές (Costarelli, Demertzi, &Stamou, 2009).
Τα άτομα με υψηλή ΣΝ παρουσιάζουν μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και αυτό-παρακολούθηση στις κοινωνικές τους σχέσεις, πιο ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες, φαίνονται να είναι πιο συνεργάσιμοι και να έχουν στενές και συναισθηματικές διαπροσωπικές σχέσεις δηλώνοντας περισσότερο ικανοποιημένοι από αυτές (Austin, Saklofske&Egan, 2005; Ciarrochi&Deane 2001; Schutte, Malouff, Bobik, Coston, Greeson, Jedlicka, Rhodes&Wendorf, 2001). Τέλος, άτομα με αυξημένη ΣΝ είναι πιο αισιόδοξα και πιο ικανοποιημένα από τη συζυγική τους ζωή (Schutteetal., 1998; 2001). Εκτιμούν για τον εαυτό τους ότι διαθέτουν καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης προβλημάτων και δυσκολιών και αναφέρουν χαμηλότερα επίπεδα άγχους, ανησυχίας και κατάθλιψης (Bastian, Burns&Nettelbeck, 2005; Salovey, Stroud, Woolery&Epel, 2002; Schutteetal., 1998).
Στα εργασιακά πλαίσια η ΣΝ μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της αποδοτικότητας αλλά και την δημιουργία καλού εργασιακού κλίματος. Η ΣΝ βασιζόμενη στην εύρεση, την αναγνώριση, την δέσμευση και την αξιοποίηση των συναισθημάτων, αποτελεί από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει κάποιος για μία αποτελεσματική ηγεσία μέσα, αλλά και έξω από το χώρο εργασίας. Ένας εργαζόμενος με υψηλή ΣΝ μπορεί να διαχειριστεί τις παρορμήσεις του, να επικοινωνεί με άλλους αποτελεσματικά να διαχειρίζεται την αλλαγή, να επιλύει προβλήματα και να χρησιμοποιεί το χιούμορ για να αντιμετωπίσει τεταμένες καταστάσεις. Διαθέτει επίσης, ενσυναίσθηση, και παραμένει αισιόδοξος παρά τις ενδεχόμενες αντιξοότητες. Αυτή η σαφήνεια στην σκέψη και η ηρεμία στο άγχος και την χαοτική κατάσταση είναι αυτό που χωρίζει την καλύτερη απόδοση από την αδυναμία στον χώρο εργασίας (Κοπανάκης, 2010). Η ΣΝ (Goleman 2000) ως η «νοημοσύνη της καρδιάς» αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες στην αποτελεσματική λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία.
