Πολλές φορές οι άνθρωποι γύρω μας έχουν ανάγκη από βοήθεια και συμπαράσταση. Αυτό συνέβαινε ανέκαθεν, την περίοδο όμως που διανύουμε η ανάγκη είναι πιο μεγάλη από ποτέ. Το να μπορείτε να σταθείτε πραγματικά δίπλα σε κάποιον που αγαπάτε όμως δεν είναι απλή υπόθεση. Δεν αρκεί να του πείτε “Μην στεναχωριέσαι” ή “Όλα θα πάνε καλά”. Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Suffolk, Beverly D. Flaxington, προτείνει στο περιοδικό Psychology Today 5 τρόπους με τους οποίους ο καθένας μπορεί να βοηθήσει κάποιον που βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση, ενώ τονίζει τι είναι αυτό που σε καμία περίπτωση δεν βοηθάει καθόλου.
Σκεφτείτε τα ακόλουθα σενάρια:
Advertisment
1. Ένα παιδί έρχεται στο σπίτι με δάκρυα στα μάτια, επειδή λογομάχησε με τον καλύτερό του φίλο, αλλά όταν το ρωτάτε τι συνέβη, αρνείται να το συζητήσει.
2. Ένας φοιτητής είναι αναστατωμένος επειδή φεύγει από το σπίτι για πρώτη φορά και παρ’ όλο που ο ίδιος προσπαθεί να φανεί σκληρός, μπορείτε να δείτε ότι κάτω από το πρόσχημα αυτό, πονάει πραγματικά.
3. Μια νεαρή γυναίκα περνά πολύ δύσκολες στιγμές, μετά από ένα χωρισμό και λίγο πριν από το γάμο της.
Advertisment
4. Ο γιατρός απαγορεύει σε έναν αθλητή που κάνει πρωταθλητισμό, να συμμετάσχει σε ένα σημαντικό αγώνα, λόγω των δυνητικά επικίνδυνων τραυματισμών.
5. Μια νέα χήρα είναι απαρηγόρητη μετά την απώλεια του συζύγου της ο οποίος ήταν ο καλύτερος φίλος της για δεκαετίες.
Μπορεί αυτές οι καταστάσεις να είναι διαφορετικές, έχουν όμως ένα σημαντικό κοινό: κάποιος που νοιαζόμαστε βιώνει μία συναισθηματική δυσφορία και δεν υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να τον βοηθήσουμε.
Λέγοντας απλά «Χαμογέλα και πάρε τα πάνω σου», σίγουρα δεν πρόκειται να βοηθήσει την κατάσταση.
Όλοι έχουμε βρεθεί κοντά σε κάποιον που βιώνει δύσκολες στιγμές. Όσο συνηθισμένη και αν μας είναι η εμπειρία, δεν κάνει ευκολότερη την προσπάθεια να παρηγορήσουμε αυτόν που υποφέρει.
Η πιο οδυνηρή εμπειρία είναι να βλέπουμε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο να αντιμετωπίζει μια δυσκολία. Η ζωή γίνεται δύσκολη κατά καιρούς και οι άνθρωποι μπορούν να αναστατωθούν για ένα εκατομμύριο διαφορετικούς λόγους, με αποτέλεσμα να προκύπτουν αρνητικά συναισθήματα, που κυμαίνονται από την ταλαιπωρία και τη θλίψη μέχρι τη βαθιά λύπη και τον πόνο.
Ενστικτωδώς, προσπαθούμε να τους παρηγορήσουμε και να τους κάνουμε να αισθανθούν καλύτερα, έτσι ώστε αρχική τους αναστάτωση να μην εξελιχθεί σε σπαραγμό, αυτολύπηση, άγχος, εκδικητικότητα ή κατάθλιψη. Για να εκφράσουμε τη συμπάθειά μας, έχουμε την τάση να βασίζομαστε σε κάπως κλισέ λόγια συμπόνιας και υποστήριξης: «Καημένε», «Δεν φταις εσύ», «Μην ανησυχείς γι’ αυτό», «Ξέρω πώς αισθάνεσαι» και παρόμοιες δηλώσεις στήριξης.
Συχνά, όμως, δεν είμαστε σίγουροι για το ποιο είναι το σωστό πράγμα που πρέπει να πούμε ή να κάνουμε και γι΄αυτό πολλοί από εμάς αισθανόμαστε άβολα γύρω από κάποιον που επηρεάζεται από μια ξαφνική ή συναισθηματική δυσφορία. Όταν οι, κατά λάθος και άστοχες προσπάθειες μας για να φτιάξουμε το κέφι στο προβληματισμένο άτομο, δεν κάνουν καμία διαφορά, μπορεί να μας αφήνει με μια αίσθηση απογοήτευσης και ακόμη και ήττας από την αδυναμία μας. Δεν υπάρχει χειρότερο, από το να στεναχωριόμαστε για κάποιον και να προσπαθούμε να του φτιάξουμε το κέφι και μερικές φορές να κάνουμε αυτό το άτομο να γίνεται πιο αναστατωμένο, ενοχλημένο ή θυμωμένο μαζί μας. Δεν είναι αυτό που σκοπεύουμε να κάνουμε, αλλά το ΠΩΣ το κάνουμε, που κάνει τη διαφορά.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Louisville, οι οποίοι έχουν μελετήσει την κοινωνική υποστήριξη από το 1980, πρόσφατα απέδειξαν ότι υπάρχουν τέσσερις διαφορετικές συμπεριφορές που εκφράζονται από τους ανθρώπους που προσπαθούν να φτιάξουν το κέφι κάποιου.
Οι πρώτες δύο – η παροχή παρηγοριάς και ενθάρρυνσης και η συμβολή στην επίλυση του ζητήματος – είναι πιο κοινές και πιο αποτελεσματικές από ό, τι οι άλλες δύο – η ελαχιστοποίηση του προβλήματος και η άρνηση της αποδοχής της δυσκολίας και η αλλαγή θέματος για να μη σκέφτεται τη δυσκολία του.
Εάν δεν είναι σωστό το χρονικό πλαίσιο ή επιλέγουμε λάθος τακτική, το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας να βοηθήσουμε, μπορεί να είναι το άκρως αντίθετο της πρόθεσής μας. Το πρόσωπο που προσπαθούμε να παρηγορήσουμε μπορεί να αντιληφθεί τα λόγια και τις συμπεριφορές μας ως αναίσθητα, επιφανειακά ή ανειλικρινή. Περιττό να πω, όμως, η επιλογή της σωστής τακτικής μπορεί να είναι μια πραγματική πρόκληση, ειδικά όταν ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας. Περαιτέρω, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλές λεπτομέρειες όταν αποφασίζουμε πώς να υποστηρίξουμε κάποιον:
Πόσο καλά γνωρίζουμε πραγματικά το πρόσωπο ή καταλαβαίνουμε το πρόβλημά του;
Πόσο έντονα σχετιζόμαστε με τα συναισθήματα που νιώθουν;
Ποια είναι η ιδιοσυγκρασία του ατόμου και η διάθεση του;
Ποια είναι η ικανότητά του να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες μόνος του;
Η σοβαρότητα της συναισθηματικής δυσφορίας τους.
Το μοναδικό σύνολο των συνθηκών που οδήγησαν στο πρόβλημα.
Η ενδεχόμενη ανάγκη για επαγγελματική βοήθεια και υποστήριξη.
Ο παράγοντας αυτοεκτίμηση
Όταν προσπαθείτε να παρηγορήσετε κάποιον που διέρχεται δύσκολες στιγμές, ένας κρίσιμος παράγοντας που πρέπει να εξεταστεί είναι η αυτοεκτίμηση του πάσχοντος. Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Waterloo και Wilfrid Laurier University, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Journal of Personality and Social Psychology”, εξέτασε τη δεκτικότητα των πασχόντων στη κοινωνική στήριξη, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την επιλογή των παρόχων μιας στρατηγικής στήριξης και τα επίπεδα της αυτοεκτίμησης των παραληπτών.
Η μελέτη έδειξε ότι «τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι λιγότερο δεκτικά από τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση να υποστηρίξουν ότι επαναπροσδιορίζουν θετικά την εμπειρία τους, αλλά είναι εξίσου δεκτικά για να υποστηρίξουν ότι επικυρώνουν τα αρνητικά τους συναισθήματα». Στην πραγματικότητα, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση στη μελέτη ήταν τόσο απορριπτικά των προσπαθειών των άλλων στη θετική αναδιατύπωση που προσπάθησαν, γεγονός που άφησε τους εκείνους που προσπαθούσαν να τους υποστηρίξουν με μία άσχημη αίσθηση για τον εαυτό τους, για την αλληλεπίδρασή τους με τους πάσχοντες και τη σχέση τους.
Ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε τους πάσχοντες με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι να συμπάσχετε μαζί τους αντί να προσπαθείτε να τους φτιάξετε το κέφι. Με τα άτομα υψηλής αυτοεκτίμησης, η επιβεβαίωση και η ενθάρρυνση μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές.
Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η κατανόηση των άλλων ανθρώπων, δεν θα συμβεί σε μία μέρα. Χρειάζεται την εμπειρία και την προθυμία να μάθουμε και να εξασκήσουμε τις νέες προσεγγίσεις. Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι ορισμένα προβλήματα μπορεί απλά να είναι πάρα πολύ δύσκολα ακόμη και για μας, μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην θέλουν τη βοήθειά μας και εμείς απλά δεν θα είμαστε σε θέση να βοηθήσουμε όποιον μας χρειάζεται κάθε φορά. Γνωρίζοντας και αυτή τη διάσταση, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορούμε όλοι να κάνουμε για να βοηθήσουμε κάποιον να περάσει τις δύσκολες στιγμές, ανεξάρτητα από την αιτία του προβλήματος ή τη σχέση μας με αυτό:
1. Να είστε δίπλα του. Μερικές φορές οι λέξεις δεν έχουν νόημα. Μερικές φορές δεν υπάρχει τίποτα που μπορείτε να κάνετε, από το να παραμείνετε στο πλευρό κάποιου. Πάρτε τους τηλέφωνο, ζητήστε τους να βγείτε έξω, μείνετε σε επαφή αλλά ισορροπήστε το με το να μην είστε παρεμβατικοί. Να είστε ενεργοί και να διαθέσιμοι και να βρίσκεστε δίπλα τους κάθε φορά που μπορεί να σας χρειαστούν. Μπορεί να μην φαίνεται σαν κάτι μεγάλο σε σας, αλλά θα μπορούσε να σημαίνει πολλά για το πρόσωπο που προσπαθείτε να βοηθήσετε.
2. Ακούστε. Για πολλούς ανθρώπους, είναι δύσκολο να ανοιχτούν και να μοιραστούν τα εσωτερικά συναισθήματά τους. Για να μην αναφέρουμε, ότι μερικά θέματα μπορεί να είναι πάρα πολύ δύσκολο να τα συζητήσουμε. Να είστε υπομονετικοί και να ενθαρρύνετε το άτομο να μοιραστεί τα συναισθήματα και τις σκέψεις με τον ρυθμό που νιώθει πιο άνετα. Και όταν είναι έτοιμοι να μιλήσουν-απλά ακούστε. Μη διακόπτετε. Μην κρίνετε. Αφήστε τους να απαλλαγούν από την αρνητικότητα που κρατούν μέσα τους. Συχνά, η απαλλαγή είναι το πρώτο βήμα για την επούλωση.
3. Μην επιβάλλετε τη γνώμη σας. Θα έχετε μια άποψη, χωρίς αμφιβολία. Αλλά σκεφτείτε δύο φορές πριν τη μοιραστείτε με κάποιον που προσπαθείτε να βοηθήσετε. Μερικές φορές είναι καλύτερα να μην πείτε τίποτα παρά να βγάλετε στη φόρα κάτι που θα αναστατώσει περαιτέρω κάποιον. Αντί αυτού, αφήστε το άλλο πρόσωπο να καταλήξει σε μια λύση και να προχωρήσει με την επίλυση του προβλήματος απο μόνο του. Μπορείτε να βοηθήσετε κάνοντας ερωτήσεις όπως, «Τι σημαίνει αυτό για σένα;» ή «Τι θα ήθελες να κάνεις μετά;» ή «Πώς πιστεύεις ότι μπορείς να αρχίσεις να αγγίζεις το θέμα αυτό ή να αρχίσεις να θεραπεύεσαι;» ή απλά «Πώς μπορώ να σε βοηθήσω;».
4. Μην επιμένετε στις συμβουλές σας. Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι έχετε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες πριν από την παροχή συμβουλών. Ακόμα και αν πιστεύετε ότι είχατε παρόμοιες εμπειρίες, κανείς δεν έχει βρεθεί εξ ολοκλήρου στη κατάσταση ενός άλλου ατόμου. Επίσης, αν πρόκειται να γίνετε πιεστικοί για να κάνετε τα πράγματα με το δικό σας τρόπο, το άλλο πρόσωπο μπορεί να γίνει αμυντικό, να νιώσει άβολα στην συντροφιά σας ή να αποσυρθεί, οπότε να είστε προσεκτικοί πώς λέτε τα πράγματα. Μπορεί να έχετε στο μυαλό μόνο το καλύτερο, μπορεί να νομίζετε ότι αυτό είναι το σωστό και ίσως να έχετε δίκιο, αλλά η ενασχόληση με συναισθηματικά ταραγμένους ανθρώπους εξακολουθεί να απαιτεί ένα ορισμένο επίπεδο λεπτότητας και αυτοσυγκράτησης.
5. Παραμείνετε θετικοί. Μην αφήνετε την αυτολύπηση ή τη θλίψη του προσώπου δίπλα σας να σας επηρεάσει. Στην προσπάθεια να βοηθήσετε κάποιον που αντιμετωπίζει οξεία αρνητικά συναισθήματα, είναι σημαντικό να δείξετε συμπάθεια, αλλά και να παραμείνετε ισχυροί σε ένα θετικό πλαίσιο του μυαλού. Μπορεί να σας χρειαστεί σαν πυλώνα στήριξης ή πηγή δύναμης. Χρησιμοποιήστε θετική στάση προς τον εαυτό σας, για να χτίσετε και να διατηρήσετε αυτή τη δύναμη, προκειμένου να τη παράσχετε σε αυτούς που τη χρειάζονται περισσότερο.
