Πιθανόν όλοι γνωρίζετε τον όρο τροφική αλλεργία και τροφική δυσανεξία. Λίγοι όμως γνωρίζουν τον όρο τροφική ευαισθησία. Στο παρακάτω άρθρο του δρος William Cole θα δούμε ποια είναι η διαφορά της τροφικής ευαισθησίας με τις άλλες δύο ομάδες, καθώς και ποιες τροφές τις δημιουργούν πιο συχνά.
Διαβάστε επίσης
Advertisment
Οι τροφές που πρέπει να αποφεύγετε αν έχετε πόνους στις αρθρώσεις
Κρυφές αλλεργίες: Δείτε τα συμπτώματα και τρόπους θεραπείας
Οι θαυματουργές «συμμαχίες» των τροφίμων
Advertisment
Όταν πρόκειται για χρόνια προβλήματα υγείας, πιστεύω ότι οι τροφές που καταναλώνουμε αποτελούν μερικά από τα βασικότερα κομμάτια του παζλ. Εξάλλου, το φαγητό μας είναι το φάρμακό μας: το σώμα μας είναι ζωντανό χάρη στην εξαιρετική βιοχημεία και τα τρόφιμα που τρώμε είτε ενισχύουν την υγεία μας είτε προκαλούν ασθένειες.
Οι περισσότεροι άνθρωποι ξέρουν ότι πρέπει να αποφεύγουν τη ζάχαρη και το πρόχειρο φαγητό, αλλά πέρα από αυτά πιστεύω ότι ο καθένας από εμάς είναι διαφορετικός. Έχω δει υγιεινές τροφές να βλάπτουν κάποιον, πχ ενισχύοντας τη φλεγμονή στους μυς και τις αρθρώσεις και δημιουργώντας πεπτικά προβλήματα και ομίχλη εγκεφάλου. Το ίδιο όμως φαγητό μπορεί να αποτελέσει σπουδαίο φάρμακο για κάποιον άλλο.
Τι ακριβώς συμβαίνει; Πιθανόν συμβαίνει ένα από τα παρακάτω:
Τροφικές αλλεργίες
Αυτές πλήττουν το ανοσοποιητικό σύστημα και είναι η πιο άμεση και πιο σοβαρή αντίδραση του οργανισμού. Τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης περιλαμβάνουν εξανθήματα, κνησμό, κνίδωση και πρήξιμο ή ακόμα και αναφυλαξία, κατά την οποία υπάρχει σοβαρή δυσκολία στην αναπνοή και μπορεί να αποβεί μοιραία.
Τροφική δυσανεξία
Σε αντίθεση με τις αλλεργίες, δεν αφορά άμεσα το ανοσοποιητικό σύστημα. Αντιθέτως, η δυσανεξία προκύπτει όταν το σώμα σας δεν είναι σε θέση να αφομοιώσει ορισμένες τροφές (όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα) ή όταν δημιουργείται δυσφορία στο πεπτικό σας σύστημα. Αυτή είναι συνήθως το αποτέλεσμα της έλλειψης ορισμένων ενζύμων.
Τροφικές ευαισθησίες
Μοιάζουν με τη δυσανεξία, αλλά είναι λιγότερο σαφές γιατί κάποιος παρουσιάζει αντίδραση σε ορισμένα τρόφιμα. Η συγκεκριμένη πάθηση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μια πιο καθυστερημένη αντίδραση και ίσως ο οργανισμός σας να είναι σε θέση να αφομοιώσει μια μικρή ποσότητα της τροφής χωρίς να παρουσιάσει πρόβλημα.
Τα συμπτώματα της δυσανεξίας και της ευαισθησίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
• φούσκωμα
• ημικρανίες
• καταρροή
• ομίχλη εγκεφάλου
• φλεγμονή
• συμπτώματα γρίπης
• πόνο στο στομάχι
• σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
Παρακάτω αναφέρω τα τρόφιμα που προκαλούν συχνότερα προβλήματα:
1. Δημητριακά που περιέχουν γλουτένη: σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι
Η γλουτένη, η πρωτεΐνη που βρίσκεται σε δημητριακά όπως το σιτάρι, η σίκαλη και το κριθάρι, είναι πιθανώς μία από τις πιο συνηθισμένες τροφικές δυσανεξίες και ευαισθησίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι.
Αν και οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ακούσει για την κοιλιοκάκη, στην πραγματικότητα η κοιλιοκάκη είναι το τελικό στάδιο ενός ολόκληρου φάσματος αυτοανοσίας, ευαισθησίας στη γλουτένη και δυσανεξίας. Με άλλα λόγια, μπορεί να υπάρχουν λιγότερο σοβαρές αντιδράσεις στη γλουτένη. Αν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε ευαισθησία στη γλουτένη, υπάρχουν κάποιες εξετάσεις που μπορείτε να κάνετε, αλλά σε αυτόν τον τομέα η αφαιρετική διατροφή είναι χρήσιμη.
2. Δημητριακά χωρίς γλουτένη: καλαμπόκι, ρύζι, φαγόπυρο
Πολλοί από εσάς που διαβάζετε αυτό το άρθρο σίγουρα φροντίζετε για την υγεία σας και ορισμένοι ίσως ήδη αποφεύγετε τη γλουτένη. Αν όμως καταναλώνετε τροφές χωρίς γλουτένη και εξακολουθείτε να έχετε συμπτώματα, τα δημητριακά χωρίς γλουτένη θα μπορούσαν επίσης να αποτελούν ένα πιθανό πρόβλημα.
Υπάρχουν 2 πιθανοί τρόποι που ίσως παρουσιάζετε ευαισθησία στα δημητριακά χωρίς γλουτένη. Ο ένας είναι η συνηθισμένη ευαισθησία, όπως συμβαίνει σε οτιδήποτε άλλο. Ο δεύτερος, που συχνά παραβλέπεται, είναι η διασταυρούμενη αντιδραστικότητα. Οι πρωτεΐνες των δημητριακών, όπως είναι το ρύζι και το καλαμπόκι, έχουν αρκετά παρόμοια δομή με τη γλουτένη και μπορούν να αντιδράσουν όπως αυτή, σύμφωνα με μια θεωρία που ονομάζεται μοριακός μιμητισμός. Πρόκειται για μια περίπτωση λανθασμένης αναγνώρισης. Πολλοί από τους ασθενείς μου έχουν ευαισθησία σε ορισμένα δημητριακά χωρίς γλουτένη, όχι όμως σε όλα.
Διαβάστε το άρθρο του δρος Δημήτρη Τσουκαλά για τις επιπτώσεις μιας διατροφής χωρίς γλουτένη
3. Στρυχνοειδή
Μια ομάδα φυτών που περιλαμβάνει τις ντομάτες, τις πιπεριές, τις πατάτες, τις μελιτζάνες, τα μούρα γκότζι και ορισμένα μπαχαρικά που περιέχουν αλκαλοειδή, μπορεί να είναι φλεγμονώδης για μερικούς ανθρώπους.
4. Όσπρια
Τα όσπρια περιλαμβάνουν όλα τα είδη των φασολιών (κόκκινα φασόλια, ρεβύθια, μαυρομάτικα, φάβα), τις φακές, τα φιστίκια, τα φασόλια σόγιας, καθώς και τα προϊόντα σόγιας (τόφου, μίσο).
Πολλά από αυτά τα τρόφιμα είναι σημαντικά για τους ανθρώπους που προσπαθούν να καταναλώνουν περισσότερες τροφές φυτικής προέλευσης. Οι λεκτίνες όμως και οι φυτικές πρωτεΐνες των οσπρίων ίσως είναι δύσκολο για μερικούς ανθρώπους να τις χωνέψουν. Οι υδατάνθρακες αποτελούν επίσης τροφή για τα βακτήρια του εντέρου σας, τα οποία απελευθερώνουν αέριο καθώς καταναλώνουν τα άμυλα των οσπρίων.
Ακόμα κι αν δεν έχετε αέρια εξαιτίας των οσπρίων, είναι πιθανό να προκαλέσουν αδικαιολόγητη πίεση στο γαστρεντερικό και το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Τα φιστίκια ίσως περιέχουν αφλατοξίνη (τοξίνη που παράγεται από τη μούχλα), ενώ η σόγια περιέχει φυτοοιστρογόνα. Έχω διαπιστώσει ότι από όλα τα όσπρια, οι 2 αυτές τροφές προκαλούν συνήθως τα περισσότερα προβλήματα.
5. Αυγά
Τα αυγά περιέχουν πολλά θρεπτικά συστατικά κυρίως στον κρόκο, αλλά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε κάποιους ανθρώπους.
Ανακάλυψα ότι στην πραγματικότητα το ασπράδι του αυγού είναι συνήθως περισσότερο ανοσοδραστικό. Η πρωτεΐνη που υπάρχει στο ασπράδι, η λευκωματίνη, μπορεί να περάσει μέσα από την εντερική επένδυση σε περίπτωση που πάσχετε από Σύνδρομο Διαρρέοντος Εντέρου, ενισχύοντας έτσι στη φλεγμονή.
Ο κρόκος είναι γενικά περισσότερο ανεκτός, αν και είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν καν να τον ανεχθούν.
6. Ζυμώσιμα σάκχαρα
Τα ζυμώσιμα σάκχαρα αποτελούνται από τους ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, τους δισακχαρίτες, τους μονοσακχαρίτες και τις πολυόλες. Αυτά τα σάκχαρα μικρής αλυσίδας δεν αφομοιώνονται πλήρως από το έντερό σας και μπορεί να υποστούν υπερβολική ζύμωση από τα βακτήρια του εντέρου σας.
Αυτή η ζύμωση απελευθερώνει αέριο υδρογόνου που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διάταση του εντέρου και ακολούθως να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα του Συνδρόμου του Ευερέθιστου Εντέρου σε μερικούς ανθρώπους όπως πόνο, αέρια, φούσκωμα, δυσκοιλιότητα και διάρροια. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δυσανεξία στα ζυμώσιμα σάκχαρα κυρίως εξαιτίας λειτουργικών ζητημάτων, όπως η βακτηριακή υπερανάπτυξη του λεπτού εντέρου (SIBO).
Τα περισσότερα από τα ζυμώσιμα σάκχαρα είναι υγιεινές, πραγματικές τροφές. Ακόμα όμως κι όταν πρόκειται για φυσικές τροφές, αυτό που είναι ωφέλιμο για κάποιο άτομο μπορεί να βλάπτει κάποιο άλλο. Διαβάστε τα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγετε ή να περιορίζετε σημαντικά αν έχετε συμπτώματα του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου κατά τη διάρκεια θεραπείας του εντέρου σας:
Λαχανικά
Αγκινάρες, σπαράγγια, παντζάρια, σέλινο, σκόρδο, κρεμμύδια, πράσα, όσπρια, λάχανο Σαβοΐας, αρακάς, γλυκό καλαμπόκι
Φρούτα
Μήλα, μάνγκο, νεκταρίνια, ροδάκινα, αχλάδια, δαμάσκηνα, καρπούζι
Γαλακτοκομικά προϊόντα
Γάλα, κρέμα γάλακτος, κρέμα κάσταρντ, παγωτό, μαλακά τυριά, γιαούρτι
Δημητριακά
Σίκαλη, ψωμιά που περιέχουν σιτάρι, δημητριακά, κράκερ, ζυμαρικά
Ξηροί καρποί
Κάσιους, φιστίκια
Η φρουκτόζη, ένα ζυμώσιμο σάκχαρο, αποτελεί μία από τις πιο συνηθισμένες δυσανεξίες. Συνήθως από δυσανεξία πάσχουν τα άτομα με επαναλαμβανόμενο πόνο στο στομάχι και φούσκωμα.
Ο στόχος της θεραπείας της δυσανεξίας από τα ζυμώσιμα σάκχαρα δεν είναι να αφαιρέσετε τα συγκεκριμένα τρόφιμα για πάντα, αλλά να θεραπεύσετε το έντερό σας έτσι ώστε να καταφέρετε τελικά να αυξήσετε την πρόσληψη αυτών των τροφίμων και ειδικά τα φρούτα και τα λαχανικά που περιέχουν υψηλή ποσότητα ζυμώσιμων σακχάρων.
7. Γαλακτοκομικά προϊόντα
Η καζεΐνη, η πρωτεΐνη που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά, είναι μια άλλη συνηθισμένη τροφική ευαισθησία. Εξάλλου, στις αγελάδες στις περισσότερες μεγάλες γαλακτοκομικές φάρμες χορηγούνται ορμόνες και αντιβιοτικά, ζουν σε ανθυγιεινές συνθήκες και τρέφονται με καλαμπόκι αντί για χόρτο. Το γάλα τους κατά κανόνα παστεριώνεται και ομογενοποιείται και το λίπος αφαιρείται. Προκειμένου να αναπληρωθούν τα λίγα θρεπτικά στοιχεία, εγχέονται συνθετικές βιταμίνες στο γάλα σε μια προσπάθεια να μιμηθούν αυτό που η Φύση ήδη περιλαμβάνει στις ολοκληρωμένες τροφές.
Ανακάλυψα ότι τα γαλακτοκομικά που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το κεφίρ και το γιαούρτι από ζώα που έχουν τραφεί με χόρτο, μετριάζουν μερικά από τα προβλήματα που έχουν οι άνθρωποι με ευαισθησία στην καζεΐνη, με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο ανεκτή. Προσφέρουν επίσης ωφέλιμα βακτήρια στο μικροβίωμα το εντέρου.
8. Ξηροί καρποί και σπόροι
Οι φυτικές ίνες των ξηρών καρπών καθώς και οι λεκτίνες (πρωτεΐνες) και τα φυτικά οξέα, μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία σε κάποιους ανθρώπους. Επιπλέον, οι περισσότεροι ξηροί καρποί που πωλούνται στα καταστήματα είναι συνήθως επικαλυμμένοι με βιομηχανικά έλαια που προκαλούν φλεγμονή, όπως η σόγια ή το έλαιο κανόλα. Επίσης, ίσως περιέχουν μερικώς υδρογονωμένα τρανς-λιπαρά, τα οποία συμβάλουν στην εμφάνιση προβλημάτων υγείας.
Οι άνθρωποι που έχουν δυσανεξία στους ξηρούς καρπούς συνήθως ανέχονται καλύτερα αυτούς που αγοράζουν ωμούς και τους ψήνουν ελαφρώς μόνοι τους απολαμβάνοντάς τους με φειδώ.
Πώς να ανακαλύψετε τις τροφικές ευαισθησίες που ίσως έχετε:
Μπορείτε να μάθετε ποιες τροφές δεν ωφελούν το σώμα σας ακολουθώντας την αφαιρετική διατροφή. Δηλαδή να αφαιρείτε σταδιακά μια ομάδα τροφών από τη δίαιτά σας για περίπου 2 εβδομάδες. Στη συνέχεια, όταν αρχίσετε ξανά να καταναλώνετε τις συγκεκριμένες τροφές, θα είστε σε θέση να διαπιστώσετε ποιες ωφελούν το σώμα σας και ποιες σας δημιουργούν προβλήματα. Έχοντας κι εγώ ακολουθήσει την αφαιρετική διατροφή, βρήκα ότι δεν μπορούσα να ανεχθώ ορισμένα σάκχαρα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τη γλουτένη.
[toggle title="Πηγές"]
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24667867
[/toggle]
