Βλέπετε το σπίτι σας και αναρωτιέστε πώς καταφέρατε να μαζέψετε τόσα άχρηστα αντικείμενα ή πώς φτάσατε να θάψετε το γραφείο σας κάτω από έναν παρατημένο σωρό διαφόρων χαρτιών. Ύστερα, κοιτάτε το ημερολόγιό σας, που είναι γεμάτο μουτζούρες με ανοργάνωτα πράγματα που πρέπει να κάνετε στο αόριστο μέλλον. Και κάτω από αυτό, βρίσκετε μισάνοιχτους φακέλους με απλήρωτους λογαριασμούς. Όλη αυτή η ακαταστασία, σωματική και πνευματική, παρεμποδίζει τη ροή σας- τις δυνατότητές σας τόσο να κινηθείτε, όσο και να σκεφτείτε.
Φαίνεται ότι η ψυχική σας ευημερία μάλλον έχει πέσει θύμα του «φαινομένου της ακαταστασίας». Μια σειρά πρόσφατων ερευνών πάνω στο στρες, την γενική ικανοποίηση από την ποιότητα ζωής, την σωματική υγεία και τη γνωστική λειτουργία ενισχύει την άποψη μας για την αξία της αποδοτικής οργάνωσης των πραγμάτων γύρω μας.
Advertisment
Μια σχετικά πρόσφατη μελέτη πάνω στην αντίληψη του περιβάλλοντος και την ψυχική ευημερία εξέτασε την ποιότητα της σχέσης ανάμεσα στην ακαταστασία του σπιτιού μας και στην υποκειμενική αίσθηση ψυχικής ευημερίας. Η Catherine Roster και οι συνεργάτες της από το Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού (2016) στην έρευνά τους έκαναν τη βασική υπόθεση ότι καθώς, οι περισσότεροι άνθρωποι ταυτίζονται κατά πολύ με το περιβάλλον του σπιτιού τους, ο βαθμός ακαταστασίας σε αυτά θα αλληλεπιδρά με την ικανοποίηση που βιώνουν, όταν βρίσκονται εκεί.
Η ερευνητική ομάδα όρισε το «σπίτι» όχι μόνο ως τον πραγματικό τόπο κατοικίας, αλλά πιο γενικά ως «τον ευρύτερο σχηματισμό εμπειριών, νοημάτων και καταστάσεων που διαμορφώνει και διαμορφώνεται από ένα άτομο κατά τη δημιουργία του δικού του κόσμου». Η ακαταστασία δυσκολεύει την πλοήγηση μέσα σε αυτό τον κόσμο και την ολοκλήρωση όσων χρειαζόμαστε να κάνουμε, ώστε να ζήσουμε άνετα μέσα σε αυτόν. Όταν για παράδειγμα ο πάγκος της κουζίνας είναι γεμάτος συσκευές και μικροπράγματα είναι λιγότερο εύκολο να τον κρατήσουμε καθαρό και όμορφο και έτσι να νιώσουμε άνετα στον χώρο μας.
Η ομάδα της Roster χρησιμοποίησε συμμετέχοντες με ήπια έως μέτρια προβλήματα ακαταστασίας. Το δείγμα ήταν περίπου 1.500 ενήλικες, οι οποίοι αξιολόγησαν τόσο τις συμπεριφορές τους που σχετίζονταν με την ακαταστασία, όσο και το επίπεδο σύνδεσης που ένιωθαν με το σπίτι τους και με τα υπάρχοντα τους (που τελικά αποδείχτηκε ότι τα ένιωθαν ως προέκταση του εαυτού τους).
Advertisment
Ο βαθμός της αίσθησης σύνδεσης με το σπίτι και τα υπάρχοντα προέβλεπε θετικά την αίσθηση ψυχολογικής ασφάλειας του συμμετέχοντα στο σπίτι του. Η ακαταστασία, όμως, σχετίστηκε αρνητικά με την ψυχολογική αίσθηση που είχε για το σπίτι του και τελικά την ψυχική του ευημερία. Όπως συμπέραναν οι συγγραφείς, «η ακαταστασία αποτελεί συχνά μια φαινομενικά ακίνδυνη συνέπεια της φυσικής τάσης των ανθρώπων να οικειοποιούνται έναν χώρο με τα υπάρχοντά τους… όταν όμως αυτή γίνεται σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να εγκλωβίσει φυσικά και ψυχολογικά ένα άτομο σε ένα δυσλειτουργικό περιβάλλον, το οποίο με τη σειρά του συνεισφέρει σε προσωπική δυσφορία, αισθήματα απομόνωσης και σύγχυσης».
Η τακτοποίηση του σπιτιού μας, με ή χωρίς τη βοήθεια άλλων οργανωτικών ατόμων, φαίνεται να αποτελεί εδώ τον παράγοντα-κλειδί, που ίσως μέχρι τώρα να μην είχατε υποψιαστεί ότι μπορεί να επιδράσει στην αίσθηση ευτυχίας σας. Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι επώδυνη στην αρχή, αλλά θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε ένα σημαντικό εμπόδιο για την ψυχική σας ευεξία.
5 λόγοι για να κρατάτε το χώρο σας τακτοποιημένο
1. Χαμηλά επίπεδα υποκειμενικής ψυχικής ευημερίας
Η ζωή μέσα στο χάος παρεμποδίζει την ταύτιση με το σπίτι σας, το οποίο χρειάζεται να αποτελεί το καταφύγιό σας από τον έξω κόσμο και ένα μέρος για το οποίο θα είστε περήφανοι. Στην έρευνα του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού έγινε φανερό ότι όταν έχουμε πολλά πράγματα σε ένα μικρό μέρος, νιώθουμε στο τέλος ότι εκείνος ο χώρος είναι εχθρός μας και όχι φίλος μας.
2. Ανθυγιεινή διατροφή
Μια Αυστραλο-αμερικάνικη έρευνα που διεξήχθη από τον Lenny Vartarian και τους συνεργάτες του (2017) έδειξε ότι οι άνθρωποι θα κατανάλωναν περισσότερα μπισκότα και σνακ, αν το περιβάλλον στο οποίο τους προσφέροντας ήταν χαοτικό και τους έκανε να νιώθουν στρες. Όταν η κουζίνα του εργαστηρίου στην οποία οι συμμετέχοντες βρίσκονταν ήταν ανοργάνωτη και ακατάστατη, και βρίσκονταν σε συνθήκες χαμηλού αυτοέλεγχου, οι φοιτητές στο Πανεπιστήμιου του Cornell κατανάλωναν τα διπλάσια σε αριθμό μπισκότα απ’ ότι σε μια καθαρή, μη χαοτική κουζίνα. Με άλλα λόγια, αναζητάμε περισσότερα γλυκά σε ένα ακατάστατο περιβάλλον, ειδικά επειδή νιώθουμε ότι δεν έχουμε έλεγχο πάνω στα πράγματα, όπως και επιλογές.
3. Αποδυναμωμένη ψυχική υγεία
Εξετάζοντας σχεδόν έναν αιώνα ερευνών πάνω στο στρες και την ψυχική ευεξία, ο Paul Bliese και οι συνεργάτες του (2017) από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνα κατέδειξαν ότι σε κάποιες από τις παλαιότερες μάλιστα έρευνες όσον αφορά στη σχέση στρες και εργασιακού χώρου, το άνετο περιβάλλον αποτελούσε απαραίτητο παράγοντα για μια καλή «ψυχική υγιεινή». Το ίδιο φαίνεται να ισχύει και για το σπίτι, εξετάζοντας την έρευνα της Roster. Άλλες έρευνες πάνω στην ικανοποίηση από τον εργασιακό χώρο έχουν τονίσει τα πλεονεκτήματα που δημιουργούνται, όταν οι υπάλληλοι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν «δικό τους» το χώρο στον οποίο εργάζονται, αλλά αυτά τα ίδια μειώνονται όταν ο χώρος γίνει ακατάστατος. Σίγουρα πάντως, αν σκεφτούμε και από προσωπική εμπειρία, θα δούμε ότι μόνο και μόνο ένα χαώδες mail γεμάτο αδιάβαστα μηνύματα, μπορεί εύκολα να μας στρεσάρει και να μειώσει και την ψυχική μας αίσθηση ευημερίας.
4. Λιγότερο αποδοτική οπτική επεξεργασία
Είναι πραγματικά δυσκολότερο να διαβάσουμε τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων όταν το οπτικό μας περιβάλλον είναι γεμάτο με τυχαία, άλλα ερεθίσματα. Σε μια έρευνα της επίδρασης που έχει το χάρος στο βαθμό αντιληπτικότητας σκηνών σε ταινίες, οι James Cutting και Kacie Armstrong (2016) του Πανεπιστημίου του Cornell κατέληξαν στο ότι όταν το φόντο μιας σκηνής είναι χαοτικό, οι θεατές δυσκολεύονταν να ερμηνεύσουν τις συναισθηματικές εκφράσεις των χαρακτήρων. Αν αυτό το στοιχείο ισχύει και στην καθημερινότητα, αυτό σημαίνει ότι μάλλον δυσκολευόμαστε να συνδεθούμε πραγματικά με ένα άτομο μέσα σε έναν χαώδη και ακατάστατο χώρο.
5. Μη αποδοτική ροή σκέψης
Η «πνευματική ακαταστασία» αποτελεί μια κατάσταση του νου, κατά την οποία δεν μπορούμε να καταστείλουμε άσχετες πληροφορίες στο μυαλό μας. Η Lynn Hasher από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο πρότεινε λίγα χρόνια νωρίτερα ότι η πνευματική ακαταστασία είναι μια από τους κύριους υπόπτους που σχετίζονται με την απώλεια μνήμης, τη σχετιζόμενη με την ηλικία. Η έρευνα της μέχρι και πρόσφατα συνεχίζει να στηρίζει αυτή τη θεωρία. Όπως αυτή λοιπόν υποστηρίζει, αν δεν μπορείτε να επεξεργαστείτε το υλικό που βρίσκεται στα νευρωνικά δίκτυά σας, θα επεξεργάζεστε τις πληροφορίες με αργότερο και λιγότερο αποδοτικό ρυθμό. Ως αποτέλεσμα, θα δυσκολεύεστε να φέρετε εις πέρας δραστηριότητες που σχετίζονται με τη βραχύχρονη μνήμη, αλλά και να ανακαλέσετε δεδομένα, όπως ονόματα ανθρώπων.
Η οργάνωση και η τακτοποίηση φαίνεται να συνοδεύονται λοιπόν από πλεονεκτήματα που δεν είχαμε προηγουμένως σκεφτεί. Δεν αποτελούν μόνο ένα καλό εργαλείο διατήρησης του σπιτικού σας, αλλά και μια απαραίτητη διεργασία συντήρησης της ευτυχίας σας στο περιβάλλον σας, όποιο κι αν είναι αυτό. Ταυτόχρονα, η αποφυγή της ακαταστασίας και του χάους μπορεί να ωφελήσει τη σωματική σας υγεία και τις γνωστικές σας ικανότητες. Αρχίστε λοιπόν να πετάτε τα άχρηστα αντικείμενα και να οργανώνετε αποτελεσματικά τον προσωπικό σας χώρο.
Susan Krauss Whitbourne, Ph. D. , καθηγήτρια επιστημών του εγκεφάλου και της ψυχολογίας στον Πανεπιστήμιο της Amherst στη Μασαχουσέτη / Photo: Author/Depositphotos
