Ένας από τους πιο σημαντικούς σχεδιαστές στρατηγικής και ειδικούς στον τομέα των σύγχρονων πολεμικών επιχειρήσεων είναι ένας άνθρωπος που το όνομά του οι περισσότεροι δεν έχουν ποτέ ακούσει. Λέγεται Τζον Μπόιντ.
Υπήρξε ένας αληθινά σπουδαίος πιλότος πολεμικών αεροσκαφών, αλλά ένας ακόμα καλύτερος δάσκαλος και στοχαστής. Μετά τη θητεία του στην Κορέα έγινε ο βασικός εκπαιδευτής στην επίλεκτη σχολή Fighter Weapons της αεροπορικής βάσης Νέλις. Ήταν γνωστός με το παρατσούκλι Forty-Second Boyd – το οποίο σήμαινε ότι μπορούσε να νικήσει κάθε αντίπαλο, από κάθε θέση σε λιγότερο από 40 δευτερόλεπτα.
Advertisment
Λίγα χρόνια αργότερα προσκλήθηκε χωρίς τυμπανοκρουσίες στο Πεντάγωνο, όπου άρχισε η πραγματική του δουλειά. Το γεγονός ότι ο μέσος άνθρωπος μπορεί να μην έχει ακούσει ποτέ να μιλούν για το Τζον Μπόιντ είναι μάλλον αναμενόμενο. Ουδέποτε εξέδωσε βιβλία, ενώ έχει στο ενεργητικό του μόνο μία ακαδημαϊκή εργασία. Υπάρχουν ελάχιστα βίντεο στα οποία εμφανίζεται και η αναφορά γύρω από το όνομά του στα μέσα ενημέρωσης ήταν σπάνια. Παρά τα σχεδόν τριάντα χρόνια άψογης υπηρεσίας, ο Μπόιντ ουδέποτε προήχθη πάνω από το βαθμό του συνταγματάρχη.
Από την άλλη μεριά, οι θεωρίες του μεταμόρφωσαν πλήρως τους πολεμικούς χειρισμούς σχεδόν σε κάθε τομέα των ενόπλων δυνάμεων, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της ζωής του αλλά πολύ περισσότερο μετά το θάνατό του. Τα μαχητικά αεροσκάφη F15 και F16, τα οποία έφεραν επανάσταση στη σύγχρονη πολεμική αεροπορία, ήταν δικά του αγαπημένα προγράμματα. Η πρωταρχική του επιρροή όμως προέκυψε από την εργασία του ως συμβούλου. Στις θρυλικές του ενημερώσεις δίδαξε και καθοδήγησε σχεδόν κάθε σημαντικό στρατιωτικό στοχαστή μιας ολόκληρης γενιάς.
Η συνεισφορά του στα πολεμικά σχέδια της επιχείρησης “Ασπίδα της Ερήμου” προέκυψε από μια σειρά απευθείας συναντήσεις με τον Υπουργό Άμυνας, κι όχι μέσα από δημόσιες ή επίσημες πολιτικές τοποθετήσεις. Τα βασικά μέσα με τα οποία επέφερε τις αλλαγές ήταν οι πολυάριθμοι μαθητές του, τους οποίους συμβούλευε, προστάτευε, δίδασκε και ενέπνεε. Δεν υπάρχει στρατιωτική βάση ούτε πολεμικό πλοίο με το όνομά του. Ο Μπόιντ αποσύρθηκε πιστεύοντας ότι θα τον λησμονούσαν και έχοντας μόνο ένα μικρό διαμέρισμα και μια σύνταξη στο όνομά του. Σίγουρα είχε περισσότερους εχθρούς από φίλους.
Advertisment
Στην πραγματικότητα, ο Μπόιντ ζούσε ακριβώς με τον τρόπο που προσπαθούσε να διδάξει κάθε φέρελπι νέο ακόλουθο που έθετε υπό την προστασία του, και για τον οποίο διαισθανόταν ότι είχε το δυναμικό να γίνει κάτι – να γίνει κάτι διαφορετικό. Οι ανατέλλοντες αστέρες που δίδαξε πιθανώς έχουν πολλά κοινά μ’ εμάς.
Αυτή η στάση φάνηκε ξεκάθαρα στον λόγο του Μπόιντ προς ένα προστατευόμενό του το 1973. Διαισθανόμενος ότι ο νεαρός αξιωματικός βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή στη ζωή του, ο Μπόιντ τον κάλεσε σε συνάντηση. Όπως πολλοί άνθρωποι με υψηλές επιδόσεις, ο στρατιώτης ήταν ανασφαλής και ευεπηρέαστος. Ήθελε να προαχθεί και ήθελε να πετύχει. Ήταν σαν ένα φύλλο που μπορούσε κανείς να το φυσήξει και να το στείλει προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, πράγμα που ο Μπόιντ γνώριζε καλά. Εκείνη την ημέρα ο στρατιώτης άκουσε μια ομιλία την οποία ο Μπόιντ θα επαναλάμβανε πολύ συχνά, μέχρι που έγινε παράδοση και αποτέλεσε ένα είδος τελετής μύησης για μια ολόκληρη γενιά σημαντικών στρατιωτικών ηγετών.
“Τάιγκερ, μια μέρα θα βρεθείς μπροστά σε ένα σταυροδρόμι”, του είπε ο Μπόιντ. “Και θα πρέπει να πάρεις μια απόφαση για το ποια κατεύθυνση θέλεις να ακολουθήσεις”. Χρησιμοποιώντας τα χέρια του, ο Μπόιντ έδειξε τις δύο αυτές κατευθύνσεις. “Αν ακολουθήσεις αυτό τον δρόμο, μπορείς να γίνεις κάποιος. Θα πρέπει να κάνεις συμβιβασμούς και να γυρίσεις την πλάτη σου στους φίλους σου. Αλλά θα είσαι μέλος της ομάδας, θα παίρνεις προαγωγές και θα αναλαμβάνεις καλές αποστολές”. Έπειτα ο Μπόιντ έκανε μια παύση, για να διαχωρίσει τη δεύτερη εναλλακτική.
“Ή”, είπε, “μπορείς να ακολουθήσεις τον άλλο δρόμο και μπορείς να κάνεις κάτι – κάτι για την πατρίδα σου, για την πολεμική αεροπορία και για τον εαυτό σου. Αν αποφασίσεις ότι θέλεις να κάνεις κάτι, μπορεί να μην πάρεις προαγωγή και μπορεί να μην αναλάβεις καλές αποστολές, και οπωσδήποτε δεν θα είσαι ο αγαπημένος των ανωτέρων σου. Αλλά δεν θα χρειαστεί να συμβιβαστείς. Θα είσαι αληθινός με τους φίλους σου και με τον εαυτό σου. Και η δουλειά σου ίσως κάνει τη διαφορά. Μπορείς να είσαι κάποιος ή μπορείς να κάνεις κάτι. Η ζωή μας θέτει συχνά μπροστά σε αυτή την επιλογή. Τότε είναι που χρειάζεται να πάρεις μια απόφαση”. Και ο Μπόιντ έκλεισε με τα λόγια που επρόκειτο να καθοδηγήσουν εκείνο το νεαρό και πολλούς συνομήλικούς του για το υπόλοιπο της ζωής τους: “Να είσαι ή να κάνεις; Ποιον δρόμο θα ακολουθήσεις;”
Ό,τι κι αν αναζητούμε να κάνουμε στη ζωή μας, η πραγματικότητα πολύ γρήγορα καταπνίγει το νεανικό μας ιδεαλισμό. Είναι μια πραγματικότητα με πολλά ονόματα και μορφές: κίνητρα, δεσμεύσεις, αναγνώριση, πολιτική. Όλα αυτά σε κάθε περίπτωση μπορούν άμεσα να μας επανακατευθύνουν από το πράττειν στο είναι. Από τις αμοιβές στην προσποίηση. Το Εγώ συμπράττει σε αυτή την εξαπάτηση σε κάθε βήμα αυτής της πορείας. Γι΄αυτό ο Μπόιντ ήθελε να καταλάβουν οι νέοι άνθρωποι ότι, αν δεν είναι κανείς προσεκτικός, μπορεί πολύ εύκολα να διαφθαρεί από το ίδιο το επάγγελμα που επιθυμεί να υπηρετήσει.
“Το Εγώ είναι ο εχθρός” Ryan Holiday εκδόσεις Πεδίο – Photo: Author/Depositphotos
