Κρυμμένο σε ένα από τα φτωχότερα διαμερίσματα της Νέας Υόρκης, χωμένο ανάμεσα στα ψηλότερα κτήρια της Αμερικής, θα βρείτε ένα αγρόκτημα. Αλλά αυτό το αγρόκτημα δεν είναι σαν όλα τα άλλα. Αυτός ο παράδεισος φρούτων και λαχανικών αποτελεί το σημείο συγκέντρωσης ενός σχολείου στο Νότιο Μπρονξ, οι μαθητές του οποίου έχουν πρόσβαση σε δωρεάν και υγιεινό φαγητό.
Γι’ αυτούς τους μαθητές, που ζούνε περιτριγυρισμένοι από fast food και ανθυγιεινές πηγές τροφής, η πρόσβαση σε φρέσκα προϊόντα- που οι ίδιοι καλλιεργούν- δεν είναι παρά μια καταπληκτική καινοτομία. «Βρισκόμαστε λίγα μέτρα μακριά από τα μεγαλύτερα McDonald’s στο Μπρονξ και από τις άκρως επικερδείς πιτσαρίες Dominos. Για την πλειοψηφία αυτών των παιδιών, το φαγητό είναι κάτι που παίρνουμε απλά μέσα από ένα αλεξίσφαιρο τζάμι», εξηγεί ο Stephen Ritz, ο ιδρυτής του αγροκτήματος. «Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επιστρέψουμε σε έναν διασκεδαστικό τρόπο παραγωγής και προετοιμασίας της τροφής μας».
Advertisment
Η τραγουδιστή, ορεξάτη φωνή του Stephen Ritz, γεμίζει τη φωτεινή τάξη, στην οποία βρίσκονται ενυδρεία, ράφια με χρωματιστά βιβλία και μια σειρά από γεωργικά μηχανήματα και τεχνολογίες. Μια πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα βρίσκεται δίπλα από σειρές μπλέντερ, που λειτουργούν με ενέργεια παραγόμενη από ποδήλατα. Έξω, στην μπροστινή αυλή του σχολείου βρίσκουμε έναν από τους πιο παραγωγικούς κήπους στη Νέα Υόρκη.
Ο Ritz μιλά με περηφάνια, δείχνοντας τον πολύχρωμο χάρτη με κάθε επαρχία της Νέας Υόρκης και εξηγώντας πώς οι μαθητές του σύντομα θα αρχίσουν να καταναλώνουν όλα τα τοπικά προϊόντα της ευρύτερης περιοχής. Από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα, η συμμετοχή και παρακολούθηση των παιδιών έχει εκτοξευθεί από το 40% στο 93%. «Καλλιεργούμε τροφή, αλλά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, καλλιεργούμε υγιείς στάσεις ζωής».
Φυτεύοντας τον πρώτο σπόρο
Advertisment
Ο Ritz δεν είναι αγρότης. Είναι ένας πρώην παίκτης του basket που επέστρεψε στη γενέτειρά του μετά από έναν τραυματισμό, που σηματοδότησε το τέλος της καριέρας του. Μετά την πρώτη του εμπειρία ως δάσκαλος, ανακάλυψε ένα κόλπο για να αντιμετωπίζει τους μαθητές με ζητήματα συμπεριφοράς των οποίων οι ρίζες βρίσκονται σε δύσκολες οικογενειακές καταστάσεις.
Η πραγματική πρόκληση ήταν να συνδέσει το σχολείο με τις ζωές τους. Ενδιαφερόταν να βρει τρόπους να κάνει αυτά τα παιδιά να εμπλακούν σε κάτι δημιουργικό, να τους τραβήξει την προσοχή. Άρχισε να μεταφέρει την τάξη σε εξωτερικό χώρο και το εξωτερικό περιβάλλον μέσα στην τάξη. Όσο δίδασκε στο λύκειο του Walton, ξεκίνησε μια ομάδα, τα μέλη της οποίας χρησιμοποιούσαν τα φυτά για να καλύψουν κακόγουστα γκράφιτι στη γειτονιά.
Μετά από λίγο καιρό η αίθουσα διδασκαλίας του απέκτησε ένα ενυδρείο και λίγα λουλούδια. Σιγά σιγά ο Ritz συνειδητοποίησε ότι η επαφή με τη φύση άρχισε να αλλάζει τη συμπεριφορά των παιδιών. Έτσι, αποφάσισε να ενσωματώσει κάποια βρώσιμα φυτά μαζί με τα καλλωπιστικά. Κάπως έτσι, έγινε ο πρώτος δάσκαλος που τοποθέτησε κήπο στην τάξη του και τα υπόλοιπα ανήκουν στην ιστορία.
Παρακολουθούσε τους μαθητές του, καθώς αγαπούσαν ολοένα και περισσότερο τη διαδικασία καλλιέργειας και φροντίδας του ίδιου του φαγητού τους. Τους πήγε εκδρομή στην ύπαιθρο, για να γνωρίσουν από κοντά άλλα είδη αγροκτημάτων και τους ενέπνευσε να γίνουν πιο περιπετειώδης και δημιουργικοί.
Γιατί το αγρόκτημα έφερε την αλλαγή;
Ο Ritz εξηγεί γιατί πιστεύει ότι η καλλιέργεια της τροφής τελικά οδήγησε σε πιο χαρούμενα και ευτυχισμένα παιδιά. «Όταν βάζεις έναν σπόρο στην παλάμη ενός μικρού παιδιού, του υπόσχεσαι ότι αυτός ο μικρός σπόρος θα μεγαλώσει και θα γίνει κάτι νόστιμο, που θα μπορεί να φάει. Και θέλει να το δει να συμβαίνει». Αυτό ενσταλάζει στους μαθητές μια αίσθηση περηφάνιας και ένα ενδιαφέρον για το τι είναι τελικά αυτό που καταναλώνουν. Πολλά από τα παιδιά ξεκίνησαν χωρίς να ξέρουν καν ότι η τροφή προέρχεται από το έδαφος, αλλά όλα φεύγουν με την πλήρη γνώση της διαδικασίας.
Τα παιδιά κουβαλούν αυτή τη γνώση και σε άλλους τομείς της ζωής τους. Αρχίζουν να παίρνουν την υγεία στα δικά τους χέρια με περισσότερους τρόπους. Για παράδειγμα, αφού αντιλήφθηκαν την ποσότητα ζάχαρης που περιλαμβάνεται στο σοκολατούχο γάλα τους, έπεισαν τον διευθυντή να το απαγορεύσει από τα γεύματά τους. Ο Ritz παίρνει δύναμη όταν βλέπει πώς το κάθε παιδί αναπτύσσει τις δικές του/της διαφορετικές προτιμήσεις και αναφέρει ότι οι μαθητές του φτάνουν πάντα πρόθυμοι στο σχολείο να μάθουν ποιο είναι το σημερινό μενού.
Το πιο σημαντικό ίσως απ’ όλα είναι ότι ο χρόνος που τα παιδιά περνούν στο Κέντρο Ευεξίας (το εργαστήριο και αγρόκτημα του Stephen Ritz) τα βοηθά να δουν τα αποτελέσματα της σκληρής δουλειάς και πειθαρχίας. Στοιχεία μαθηματικών, φυσικής και σχεδόν κάθε άλλης θεματικής που μπορείτε να φανταστείτε αλληλοπλέκονται σε ένα πρόγραμμα μαθημάτων και αυτός ο τρόπος μάθησης τα βοηθά να εφαρμόσουν τη γνώση που έχουν διδαχθεί σε πρακτικό επίπεδο. Ως αποτέλεσμα, το 100% των παιδιών λυκείου που στο παρελθόν υπήρξαν μαθητές του Ritz πέρασαν τις τελικές τους εξετάσεις.
Ένα διαχρονικό μάθημα
Αν και ο Ritz και η γυναίκα του και συνεργάτιδά του Lizette έχουν πια γίνει άμισθοι εθελοντές του κέντρου, ακόμα βρίσκονται εκεί παρόντες για τα παιδιά. 6.5 μέρες την εβδομάδα (η αίθουσα και ο εξωτερικός χώρος μένουν ανοιχτά 365 μέρες το χρόνο για να προσφέρουν έναν χώρο συγκέντρωσης στα παιδιά τα σαββατοκύριακα και στις διακοπές). Για εκείνον, το σημαντικότερο είναι να παραμένει παρών στις ζωές των μαθητών του.
«Όλα τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι αν τα παιδιά έχουν επικοινωνία με έναν ευγενικό και στοργικό ενήλικα στη ζωή τους, θα γίνουν επιτυχημένα. Ο στόχος μου είναι να είμαι εκείνος ο ευγενικός, στοργικός ενήλικας για όσα περισσότερα άτομα μπορώ», δηλώνει. Έχει να κάνει με τη διδασκαλία του σεβασμού προς τον εαυτό, το σώμα και τις κοινότητές τους». Περπατώντας μαζί του μέσα στο σχολείο, αντιλαμβάνεται κανείς ότι γνωρίζει κάθε όνομα από τους 785 μαθητές του σχολείου. «Δεν τους λέμε τι να κάνουν», λέει, σημειώνοντας ότι τα παιδιά είναι πολύ καλύτεροι αγρότες από εκείνον. «Αυτό που κάνουμε είναι να διασφαλίζουμε τους πόρους και να τα αγαπάμε. Κανείς δεν χρεοκοπεί, προσφέροντας αγάπη.
Αυτή η ξεχωριστή ενσυναίσθηση και το ιδιαίτερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ritz έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο πολλές φορές. Από τότε που ξεκίνησε ένα πρόγραμμα διδασκαλίας βασισμένο στα φυτά, δάσκαλοι από 60 χώρες και έξι ηπείρους τον επισκέφθηκαν στην τάξη του για να πάρουν έμπνευση. Τώρα, αποστολή του είναι να μοιράσει το πρόγραμμα μαθημάτων του σε κάθε σχολείο που θα είναι πρόθυμο να το εφαρμόσει. «Αποτελεί απόδειξη το γεγονός ότι το Μπρονξ είναι έτοιμο, πρόθυμο και ικανό να εξάγει το ταλέντο και τη διαφορετικότητα με τρόπους που οι άνθρωποι δεν είχαν μέχρι τώρα μάλλον φανταστεί. Υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις εδώ; Όχι καμία.
Αλλά τα παιδιά χρειάζονται απλά να δουν μια καλή συμπεριφορά. Και επίσης χρειάζονται να δουν αγάπη. Χρειάζεται να αγαπήσουμε τους ανθρώπους και να χρησιμοποιούμε τα πράγματα, αντί να αγαπάμε τα πράγματα και να χρησιμοποιούμε τους ανθρώπους».
Photos: Bronx Green Machine
