Πάνω από 100.000.000 άτομα στην Ευρώπη και πάνω από το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού υποφέρει από αρθρίτιδα ή άλλες ρευματοπάθειες. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα αποτελεί μια αυτοάνοση νόσο, κατά την οποία το ίδιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν αναγνωρίζει το αρθρικό υγρό στις αρθρώσεις και του επιτίθεται, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή.
Αλλά μήπως οι χρόνιες αυτές φλεγμονές επηρεάζουν και τον εγκέφαλο; Κι αν ναι, πώς; Αυτή η ερώτηση ώθησε τους ερευνητές – μια ομάδα που διεύθυναν οι Andrew Schrepf και Chelsea Kaplan από το Πανεπιστήμιο του Michigan – να εξετάσουν τους εγκεφάλους 54 ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ο Schrepf, ερευνητής του Ερευνητικού Κέντρου Κόπωσης και Χρόνιου Πόνου εξηγεί τα κίνητρα για την πραγματοποίηση της έρευνας και τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications.
Advertisment
Εξηγεί ότι παρά το γεγονός ότι υπήρχε η υπόθεση για πολλά χρόνια ότι οι φλεγμονές που παρατηρούμε στο αίμα επιδρούν στον εγκέφαλο, δεν γνωρίζαμε ακριβώς μέχρι τώρα πού και πώς ακριβώς συμβαίνουν εκείνες οι αλλαγές στον εγκέφαλο.Ο Schrepf προσθέτει ότι οι επιδράσεις της φλεγμονής είναι ευκολότερο να κατανοηθούν, όταν η πάθηση είναι βραχύβια, όπως στην περίπτωση μιας γρίπης. Αλλά σημειώνει επίσης ότι οι ερευνητές θέλησαν να κατανοήσουν τι συμβαίνει σε καταστάσεις κατά τις οποίες οι ασθενείς παρουσιάζουν φλεγμονές για εβδομάδες, μήνες ή χρόνια, όπως στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Μελετώντας τον εγκέφαλο στην ρευματοειδή αρθρίτιδα
Πιο συγκεκριμένα, ο Schrepf και οι συνάδελφοί του ήθελαν να δουν πώς οι περιφερικές φλεγμονές, που αποτελούν βασικό στοιχείο της αρθρίτιδας επηρεάζουν τη δομή και συνεκτικότητα του εγκεφάλου. Γι’ αυτό και χρησιμοποιήσαν MRI και δομικές MRI (μαγνητική τομογραφία) για να εξετάσουν τους εγκεφάλους 54 ασθενών ηλικίας 43 – 66 ετών. Οι τομογραφίες πραγματοποιήθηκαν στην αρχή της μελέτης και 6 μήνες μετά.
Οι συμμετέχοντες ζούσαν με ρευματοειδή αρθρίτιδα για μια περίοδο 2.85 χρόνων μέχρι και πάνω από 20 χρόνια. Οι ερευνητές εξέτασαν τα επίπεδα των φλεγμονών στο αίμα, όπως θα έκανε και ένας ρευματολόγος για να ελέγξουν τη σοβαρότητα της πάθησης και το πώς αυτή ελέγχεται.
Advertisment
Τα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν κυρίως σε δύο δομές του εγκεφάλου που συνδέονταν με αρκετά εγκεφαλικά νευρωνικά δίκτυα. Ύστερα, εξέτασαν ξανά τους ασθενείς, 6 μήνες μετά, και βρήκαν παρόμοια μοτίβα, υποδεικνύοντας ότι αυτή η επανάληψη των αποτελεσμάτων δεν είναι τόσο συνηθισμένη στις νευροαπεικονιστικές μελέτες.
Μάλιστα, για να εξερευνήσουν πώς οι φλεγμονές επιδρούν στα μοτίβα της λειτουργικής συνεκτικότητας με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, οι ερευνητές εξέτασαν τις συνδέσεις ανάμεσα σε 264 περιοχές του εγκεφάλου.
Τα ευρήματα εξηγούν το σύμπτωμα της «εγκεφαλικής ομίχλης»
Η επίδραση εντοπίστηκε λοιπόν σε δύο σημεία του εγκεφάλου: στον κατώτερο βρεγματικό λοβό και στον έσω προμετωπιαίο φλοιό. Ο κατώτερος βρεγματικός λοβός είναι μια εγκεφαλική περιοχή που βρίσκεται στη διασταύρωση ανάμεσα στον οπτικό, ακουστικό και σωματο – αισθητικό λοβούς. Αποτελεί βασικό σημείο της οπτικοχωρικής επεξεργασίας.
Ο ρόλος του έσω προμετωπιαίου φλοιού δεν είναι τόσο ξεκάθαρος. Ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μας βοηθά να λαμβάνουμε αποφάσεις και να ανακαλούμε πληροφορίες από την μακροχρόνια μνήμη μας, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι μας βοηθά να παγιώνουμε νέες αναμνήσεις στην βραχύχρονη.
Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν πώς οι φλεγμονές στην περιφέρεια αλλάζουν πραγματικά τις λειτουργικές συνδέσεις του εγκεφάλου και παίζουν βασικό ρόλο σε ορισμένα γνωστικά συμπτώματα, τα οποία παρατηρούμε στην ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Πράγματι, πολλοί ασθενείς με ΡΑ αναφέρουν μια αίσθηση «εγκεφαλικής ομίχλης», θολούρας δηλαδή που τους εμποδίζει να σκεφτούν, να συγκεντρωθούν και να μάθουν νέα πράγματα. Οι μελέτες επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αυτού του συμπτώματος, επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχει «σημαντική» γνωστική αποδυνάμωση στην ΡΑ. Αυτό σημαίνει ότι οι φλεγμονές της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στοχεύουν στον εγκέφαλο και όχι μόνο στις αρθρώσεις.
Photo: Author/Depositphotos
[toggle title="Πηγές"]
https://www.nature.com/articles/s41467-018-046480
https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/inferior-parietal-lobule
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0896627312011087
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3744877/
[/toggle]
