Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε τη δεκαετία του ’90, οι ψυχολόγοι ζήτησαν από συμμετέχοντες να καταγράψουν αυτά για τα οποία έχουν μετανιώσει περισσότερο στη ζωή τους και βρήκαν ότι είχαν την τάση να αναφέρουν πράγματα που δεν είχαν κάνει, παρά πράγματα που είχαν κάνει.
Τώρα, ένας από τους ψυχολόγους πίσω από την έρευνα – ο Thomas Gilovich από το Πανεπιστήμιο του Cornell – μαζί με τον συνάδελφό του Shai Davidai από το The New School for Social Research – διερεύνησαν σε μεγαλύτερο βάθος το περιεχόμενο όσων συνήθως μετανιώνουμε, σε σύγκριση με το αν πραγματοποιήθηκαν ή απέτυχαν να πραγματοποιηθούν, δηλαδή αν περιείχαν δράση ή έλλειψη δράσης.
Advertisment
Μέσα από έξι μελέτες, οι ερευνητές παρουσιάζουν τα νέα ευρήματα, δημοσιευμένα στο επιστημονικό περιοδικό Emotion: οι πιο ισχυρές μας μεταμέλειες έχουν να κάνουν με το ότι δεν στάθηκαν στο ύψος του ιδανικού εαυτού (στο ότι δεν γίναμε δηλαδή ο άνθρωπος που θέλαμε να γίνουμε) και όχι στον άνθρωπο που έπρεπε να γίνουμε (δηλαδή με βάση τις κοινωνικές ευθύνες και τα καθήκοντα).
Οι ερευνητές χορήγησαν κλειστά και ανοιχτά ερωτηματολόγια σε εκατοντάδες συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών, αλλά κυρίως διαδικτυακά από ένα μεγάλο δείγμα. Στις περισσότερες έρευνες, οι επιστήμονες ξεκινούσαν αναφέροντας τις διαφορές ανάμεσα στον «ιδανικό εαυτό» και στον «εαυτό που πρέπει να γίνουμε» (εκείνον που εκπληρώνει τις νόρμες και τους κοινωνικούς κανόνες), πριν ζητήσουν από τους συμμετέχοντες να κατηγοριοποιήσουν αυτά για τα οποία έχουν μετανιώσει.
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι μετάνιωναν συχνότερα για πράγματα που αφορούσαν τον ιδανικό εαυτό (72% σε σύγκριση με το 28%). Το ίδιο ίσχυε και για όσα έχουν μετανιώσει μέχρι τώρα στη ζωή τους (57% σε σύγκριση με 43%). Όταν τους ζητήθηκε να αναφέρουν τη μεγαλύτερη μεταμέλεια στη ζωή τους, οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν μία η οποία δεν εκπλήρωνε τον ιδανικό τους εαυτό (76% σε σύγκριση με το 24%).
Advertisment
Γιατί όμως η αποτυχία να γίνουμε ο ιδανικός μας εαυτός είναι που μετανιώνουμε και αυτή που μας πληγώνει περισσότερο; Οι προσδοκίες του εαυτού που θα έπρεπε να γίνουμε είναι συνήθως πιο ξεκάθαρες, εμπεριέχουν συγκεκριμένους κανόνες, όπως το πώς να συμπεριφερόμαστε σε μια κηδεία – είναι πιο εύκολο να εκπληρωθούν. Αλλά ο ιδανικός εαυτός περιλαμβάνει πιο περίπλοκες και γενικές επιθυμίες: Να γίνω καλός πατέρας, να είμαι καλός μέντορας. «Τι σημαίνουν πραγματικά όλα αυτά;», αναρωτιέται ο Gilovich. «Δεν υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες. Και μπορεί πάντα κανείς να κάνει περισσότερα».
Επίσης, λόγω της διαφοράς αυτής, οι άνθρωποι μπορούμε και διορθώνουμε πιο εύκολα πράγματα τα οποία δεν κάναμε και αφορούν στον εαυτό που πρέπει να γίνουμε και όχι στον ιδανικό. Ίσως επειδή ακριβώς είναι πιο πρακτικά και μπορεί ευκολότερα να βρεθεί μια χρυσή τομή. Ή ίσως ο ιδανικός εαυτός είναι πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί, εμπεριέχει λιγότερο ρεαλιστικές προσδοκίες, περιπλοκότερα όνειρα. Συχνά, μάλιστα, υποθέτουμε ότι χρειαζόμαστε αρχικά κάποια έμπνευση, πριν παλέψουμε να καταφέρουμε να γίνουμε ο ιδανικός μας εαυτός. Αλλά ένας σημαντικός αριθμός ψυχολογικών ερευνών δείχνει ότι αυτό δεν ισχύει.
Τα νέα αυτά αποτελέσματα έρχονται να προστεθούν σε ανεπίσημες αναφορές ετοιμοθάνατων ασθενών, οι οποίες βρίσκονται σε βιβλίο της νοσοκόμας Bronnie Ware το 2013: «Όταν οι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι η ζωή τους φθάνει στο τέλος της και κοιτούν πιο καθαρά πίσω, εύκολα βλέπουν πια πόσα όνειρα έχουν μείνει ανεκπλήρωτα», γράφει.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν τιμήσει ούτε τα μισά από τα όνειρά τους και έπρεπε να πεθάνουν, γνωρίζοντας ότι αυτό οφειλόταν σε επιλογές που είχαν ή δεν είχαν κάνει». Οι ερευνητές κλείνουν, υπενθυμίζοντάς μας: «Μην περιμένετε την έμπνευση. Η έμπνευση είναι μια δικαιολογία. Θα έρθει όταν αφοσιωθείτε σε μια δραστηριότητα».
Photo: Author/Depositphotos
[toggle title="Πηγές"]
https://psycnet.apa.org/record/2017-21180-001
[/toggle]
