Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να γνωρίζουμε ένα νέο άτομο και να έχουμε την αίσθηση ότι τα πάμε άσχημα και ότι δεν πρόκειται να μας συμπαθήσει. Αλλά μια νέα έρευνα δημοσιευμένη στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science προσφέρει έναν καλό λόγο για να χαλαρώσουμε.
Ερευνητές από το Cornell, το Yale, το Harvard και το Πανεπιστήμιο του Essex έχουν συμπεράνει ότι οι άνθρωποι σχεδόν πάντα πιστεύουν ότι η γνώμη που έχουν οι συνομιλητές γι’ αυτούς είναι χειρότερη από την πραγματικότητα. Αυτό το «χάσμα συμπάθειας», όπως το προσδιορίζουν οι συντάκτες, μπορεί να χρειαστεί μήνες για να εξαφανιστεί. Ευτυχώς, το μεγαλύτερο μέρος του είναι μόνο στο μυαλό μας.
Advertisment
Μια σειρά πειραμάτων ερεύνησε το αν οι προβλέψεις των ανθρώπων για τα συναισθήματα των συνομιλητών τους είχαν κάποια σχέση με τα πραγματικά συναισθήματα. Σε μια έρευνα, οι συμμετέχοντες έμπαιναν στο εργαστήριο και συζητούσαν για πέντε λεπτά με έναν άλλο συμμετέχοντα. Ύστερα, αξιολογούσαν πόσο συμπάθησαν τον συνομιλητή τους και πόσο πίστευαν ότι και εκείνος τους συμπάθησε. Αποδείχτηκε ότι οι άνθρωποι υποτιμούσαν συστηματικά το πώς οι άλλοι άνθρωποι τους αντιλαμβάνονταν.
Τα επόμενα πειράματα βρήκαν ότι το ίδιο φαινόμενο ίσχυε ακόμα κι αν η συζήτηση ήταν σύντομης, μεσαίας ή μακράς διάρκειας. Και δεν ίσχυε μόνο στο εργαστηριακό περιβάλλον, αλλά και στον πραγματικό κόσμο. Η ερευνητική ομάδα διοργάνωσε ένα σεμινάριο με τίτλο «Πώς να μιλάτε σε αγνώστους» με 100 συμμετέχοντες. Οι τελευταίοι απάντησαν στις ίδιες ερωτήσεις, ώστε να μετρηθεί το “χάσμα συμπάθειας”, αλλά σε αυτή την περίπτωση ερωτήθηκαν πέντε λεπτά πριν και πέντε λεπτά μετά τη συζήτηση. Το χάσμα συμπάθειας υπήρχε και στις δύο συνθήκες, που σημαίνει ότι οι άνθρωποι περιμένουμε ότι το “χάσμα συμπάθειας” θα συμβεί και τελικά όντως το βιώνουμε.
Το ενδιαφέρον είναι ότι το χάσμα συμπάθειας μειωνόταν με το χρόνο – ένα άλλο πείραμα βρήκε ότι μετά από οκτώ μήνες συγκατοίκησης, οι αντιλήψεις των συμμετεχόντων για το πόσο τους συμπαθούσαν οι συγκάτοικοί τους ήταν ακριβείς. Αλλά και πάλι, χρειάστηκαν μήνες για να εξαφανιστεί αυτό το χάσμα.
Advertisment
Οι ερευνητές προτείνουν κάποιες ψυχολογικές εξηγήσεις για το φαινόμενο του χάσματος συμπάθειας. Η μία είναι ότι οι άνθρωποι είμαστε συνήθως οι αυστηρότεροι κριτές του εαυτού μας: ξοδεύουμε συχνά χρόνο ανακαλώντας τι πήγε «στραβά», ώστε να βελτιωθούμε την επόμενη φορά. Έτσι, μπορεί να μένουμε περισσότερο στις κακές μας στιγμές, αν και η συζήτηση μπορεί να μην είχε καν τέτοιες στιγμές.
Αφού διηγηθούμε μια νέα ιστορία, μπορεί να αντιλαμβανόμαστε ότι στην προσπάθειά μας να δώσουμε στο συνομιλητή μας να καταλάβει, τα «κάναμε θάλασσα» ή ότι ήταν τελικά βαρετή. Αλλά οι ακροατές δεν το αντιλαμβάνονται συνήθως έτσι. Για εκείνους ήταν μια ενδιαφέρουσα ή/ και διασκεδαστική ιστορία.
Ένας άλλος λόγος που υποτιμούμε τις απόψεις των άλλων για εμάς είναι ότι έχουμε υψηλότερα στάνταρ για τον εαυτό μας απ’ ότι έχουν για εμάς οι άλλοι. Ενώ οι ομιλητές σκέφτονται ότι απέτυχαν να κάνουν την ιδανική συζήτηση, οι ακροατές σκέφτονται ότι θα μπορούσε να είναι και χειρότερα και αυτή η διαφορά είναι που δημιουργεί μια τελείως διαφορετική αντίληψη για το τι τελικά συνέβη.
Τέλος, οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι οι άνθρωποι συχνά πιστεύουμε ότι η νευρικότητα και τα συναισθήματά μας γίνονται φανερά στο άλλο άτομο. Αλλά αυτό φυσικά και δεν ισχύει – τις περισσότερες φορές δεν προσέχουν τόσες «κρυφές» λεπτομέρειες. Οι συνομιλητές κυρίως αναζητούν τις σωστές λέξεις, δίνουν προσοχή σε όσα λέγονται και είναι και εκείνοι νευρικοί.
Η έρευνα αυτή αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας να χαλαρώνουμε λίγο μετά από πρώτα ραντεβού και συνεντεύξεις. Οι άνθρωποι δεν είναι τόσο επικριτικοί και οι απόψεις τους πιθανότατα να είναι πιο γενναιόδωρες απ’ όσο πιστεύουμε. «Οι άνθρωποι υποτιμούν συστηματικά το πόσο τους συμπαθούν οι συνομιλητές και το πόσο απολαμβάνουν τη συντροφιά τους», συμπεραίνουν οι συντάκτες της έρευνας. «Οι συζητήσεις αποτελούν μια σπουδαία πηγή ευτυχίας στη ζωή μας και οι άνθρωποι μας συμπαθούν περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε».
[toggle title="Πηγές"]
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0956797618783714?journalCode=pssa
[/toggle]
