Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας εμφανίζεται όταν ένα άτομο έχει δύο ή περισσότερες ξεχωριστές προσωπικότητες ή ταυτότητες. Παλαιότερα αναφερόταν ως διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας. Ένα άτομο με διασχιστική διαταραχή προσωπικότητας συχνά διαθέτει μια «κύρια προσωπικότητα», που μπορεί να είναι παθητική, εξαρτημένη και καταθλιπτική.
Οι εναλλακτικές τους προσωπικότητες ή «alter ego» μπορεί να έχουν διαφορετικές ηλικίες και φύλο και να εκφράζουν διαφορετικές προτιμήσεις και διαθέσεις. Αυτές οι εναλλακτικές προσωπικότητες πιστεύεται ότι εναλλάσσονται προσπαθώντας να πάρουν τον έλεγχο. Όταν μια προσωπικότητα δεν έχει τον έλεγχο, αποσυνδέεται και μπορεί να μην έχει επίγνωση του τι συμβαίνει στο άτομο. Η επίδραση των συμπτωμάτων της στην ποιότητα ζωής του ατόμου μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τον αριθμό των άλλων προσωπικοτήτων που μπορεί να έχει, την κοινωνική τους κατάσταση και το αν υπάρχει συννοσηρότητα.
Advertisment
Συμπτώματα
– Αίσθηση ότι χάνουν την αίσθηση του χρόνου
– Σύγχυση
– Έκφραση δύο ή περισσότερων προσωπικοτήτων
Advertisment
– Αίσθηση αποσύνδεσης, διάσχιση
– Χάσμα στη μνήμη
– Συμπεριφορά άσχετη με τον χαρακτήρα
Παιδιά που έχουν βιώσει συναισθηματική παραμέληση, σεξουαλική κακοποίηση και βία εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διασχιστικής διαταραχής. Τα συμπτώματα στα παιδιά περιλαμβάνουν:
– Άσχημες μνήμες και εφιάλτες
– Διάσχιση και απομόνωση από το κοινωνικό περιβάλλον
– Συναισθηματική δυσφορία λόγω αναμνήσεων τραυμάτων
– Σωματικές αποκρίσεις σε τραύμα ή αναμνήσεις, όπως επιληψία
– Αναπάντεχες αλλαγές στις προτιμήσεις σχετικά με δραστηριότητες και φαγητό
Αιτίες και παράγοντες επικινδυνότητας
Η διάσχιση είναι ένας συνηθισμένος μηχανισμός άμυνας στο ακραίο στρες και στο τραύμα, ειδικά στην παιδική ηλικία. Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας είναι μια από τις πολλές διασχιστικές διαταραχές. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, εθνότητας, φύλου και κοινωνικού περιβάλλοντος μπορούν να εμφανίσουν αυτή τη διαταραχή, αλλά ο πιο σημαντικός παράγοντας επικινδυνότητας είναι η σωματική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Η διάσχιση ή διάσπαση από την πραγματικότητα μπορεί να αποτελεί έναν τρόπο προστασίας της κύριας προσωπικότητας από την επώδυνη συναισθηματική ή σωματική εμπειρία. Με αυτό τον τρόπο, μια διαφορετική προσωπικότητα βιώνει το τραύμα αντί για το ίδιο το βασικό άτομο, το οποίο ύστερα δεν θα έχει κάποια ανάμνηση του γεγονότος.
Σχετιζόμενες παθήσεις
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες και αρκετές άλλες ψυχικές διαταραχές συνδέονται με την διασχιστική ταυτότητα, όπως η διασχιστική αμνησία, η αποπροσωποποίηση, το άγχος και η κατάθλιψη.
Διάγνωση και θεραπεία
Τόσο οι ενήλικες, όσο και τα παιδιά διαγιγνώσκονται μέσω συγκεκριμένων κριτηρίων του DSM, του επίσημου εγχειριδίου των επαγγελματιών ψυχικής υγείας για τις ψυχικές διαταραχές. Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας συνήθως αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία. Ο στόχος της δεν είναι η απαλοιφή όλων των προσωπικοτήτων. Αντιθέτως, ο ειδικός στοχεύει να βοηθήσει όλες τις προσωπικότητες ώστε να ζουν και να δουλεύουν αρμονικά μαζί και να βοηθήσει τον ασθενή να αναγνωρίσει τι πυροδοτεί την εμφάνιση των προσωπικοτήτων.
Ζώντας με διασχιστική διαταραχή ταυτότητας
Οι άνθρωποι που εμφανίζουν αυτή τη διαταραχή συμπεριφέρονται σαν να έχουν διάφορα alter ego. Αυτό έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική υγεία, στις σχέσεις και στην ικανότητα του ατόμου να εργάζεται. Η καθημερινότητά τους μπορεί να είναι τρομακτική και να χαρακτηρίζεται από απομόνωση. Πολλοί άνθρωποι δεν διαγιγνώσκονται μέχρι να γίνουν ενήλικες, που σημαίνει ότι μέχρι τότε ζουν με τα τρομακτικά συμπτώματα χωρίς να γνωρίζουν το γιατί.
Οι προσωπικότητες του ατόμου μπορεί να μην συνεργάζονται πάντα μεταξύ τους. Όταν μια άλλη προσωπικότητα λαμβάνει τον έλεγχο, το άτομο «ξυπνά» σε ένα μη οικείο μέρος χωρίς να θυμάται πώς έφτασε εκεί. Όμως, οι προσωπικότητες μπορούν να συνεργάζονται και να βοηθήσουν το άτομο να έρθει αντιμέτωπο με την καθημερινότητα με λειτουργικό και αποτελεσματικό τρόπο. Δυστυχώς, όμως υπάρχει ακόμα κοινωνικό στίγμα για τέτοιου είδους διαταραχές.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272735813001384?via%3Dihub
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15299732.2017.1387886?af=R&journalCode=wjtd20&
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25451418
https://www.psychiatry.org/patients-families/dissociative-disorders/what-are-dissociative-disorders
[/toggle]
