Μπορεί η μοναξιά να συνδέεται με νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως η άνοια; Περίεργος συνδυασμός που πιθανώς να μην είχαμε σκεφτεί. Όμως, επιστήμονες από Πανεπιστήμιο της Φλόριντα χρησιμοποίησαν δεδομένα από 12.030 άτομα από τη βάση δεδομένων των ΗΠΑ ηλικίας 50 ετών και άνω, για να ερευνήσουν τη σχέση της μοναξιάς με την άνοια. Τα ευρήματά τους δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό The Journals of Gerontology: Series B.
Η κύρια ερευνήτρια επισημαίνει πως δεν είναι οι πρώτοι επιστήμονες που διερευνούν την υπόθεση ότι η μοναξιά σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Όμως, εδώ πρόκειται για το μεγαλύτερο δείγμα που έχει χρησιμοποιηθεί και το οποίο περιέχει τεράστια ποικιλία. Τα δεδομένα της μελέτης περιείχαν μετρήσεις μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης και μια σειρά παραγόντων επικινδυνότητας, όπως συμπεριφορά, κλινική εικόνα και κληρονομική προδιάθεση.
Advertisment
Μέσα από τηλεφωνικές συνεντεύξεις, τα άτομα επίσης συμπλήρωσαν τεστ γνωστικών ικανοτήτων, οι οποίες στην άνοια παρουσιάζονται αποδυναμωμένες. Αυτό το τεστ χορηγήθηκε στην αρχή της έρευνας και ανά δύο χρόνια στο πέρας των 10 συνολικά χρόνων της έρευνας, κατά την οποία 1.104 άτομα εμφάνισαν άνοια.
Ο κίνδυνος ανάπτυξης άνοιας παρουσιάστηκε αυξημένος κατά 40%
Όταν ανέλυσαν τα δεδομένα, οι ερευνητές είδαν ότι η μοναξιά – όπως μετρήθηκε στην αρχή της έρευνας – σχετιζόταν με 40% υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας στο πέρασμα των 10 ετών. Επιπροσθέτως, βρέθηκε ότι η σύνδεση ήταν ανεξάρτητη του φύλου, της εκπαίδευσης και της εθνότητας.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο εύρημα ήταν πως δεν υπήρχε συσχέτιση με την κοινωνική απομόνωση. Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν ότι νιώθουν μοναξιά ήταν πιθανότερο να παρουσιάζουν και άλλους παράγοντες κινδύνου της άνοιας, όπως υπέρταση, διαβήτη και κατάθλιψη. Ήταν επίσης πιθανότερο να καπνίζουν και να μην είναι τόσο δραστήριοι σωματικά.
Advertisment
Διαβάστε επίσης: Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι για την πρόληψη του Αλτσχάιμερ και της άνοιας και Η άσκηση βελτιώνει τη μνήμη και προλαμβάνει την άνοια
Εντούτοις, ακόμα κι όταν οι ερευνητές στάθμισαν αυτούς τους παράγοντες, η μοναξιά παρουσιάστηκε ως ισχυρός δείκτης της άνοιας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει την άνοια ως το «σύνδρομο κατά το οποίο υπάρχει επιδείνωση στη μνήμη, στη σκέψη, στη συμπεριφορά και στην ικανότητα να εκτελούνται αποτελεσματικά καθημερινές δραστηριότητες».
Υπάρχουν κατά προσέγγιση 50 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια παγκοσμίως και οι γιατροί διαγιγνώσκουν περίπου 10 εκατομμύρια τέτοιες περιπτώσεις κάθε χρόνο. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λόγους που οι ηλικιωμένοι χάνουν την ικανότητα εκτέλεσης δραστηριοτήτων και συνεπώς την ανεξαρτησία τους.
Η μοναξιά δεν ισούται με την κοινωνική απομόνωση
Τα αποτελέσματα μας δηλώνουν ότι το σημαντικότερο είναι το πόσο μοναξιά νιώθουμε και όχι το ποσοστό της κοινωνικής επαφής που έχουμε με τους άλλους, που συνεισφέρουν στην γνωστική εξασθένιση. Άλλοι έχουν υπογραμμίσει την αποτυχία των επιστημόνων (και μη) να διαχωρίσουν ανάμεσα στην κοινωνική απομόνωση και τα συναισθήματα μοναξιάς, αλλά και τη σχέση τους στην σωματική και ψυχική υγεία στους ηλικιωμένους.
Η ερμηνεία της μοναξιάς αναφέρεται στην «υποκειμενική εμπειρία της κοινωνικής απομόνωσης» και είναι διαφορετική από την «πραγματική κοινωνική απομόνωση» που είναι αντικειμενική μεταβλητή. Η μοναξιά είναι όταν νιώθουμε ότι δεν ταιριάζουμε ή δεν ότι δεν ανήκουμε με τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω μας. Δεν είναι οπωσδήποτε ένας άνθρωπος που ζει μόνος και δεν έχει κοινωνική ζωή.
Μπορεί να είναι και ο άνθρωπος που έχει κοινωνικές επαφές, περιτριγυρίζεται από ανθρώπους, αλλά και πάλι νιώθει ότι δεν ανήκει. Σε αυτή την περίπτωση, θα σκόραραν χαμηλά στην κοινωνική απομόνωση, αλλά υψηλά στη μοναξιά. Τα αποτελέσματα, λοιπόν, αυτής της έρευνας είναι σημαντικά, επειδή τονίζουν την ανάγκη όχι μόνο να αξιολογούμε τους παράγοντες κινδύνου αντικειμενικά, αλλά επίσης να λαμβάνουμε υπόψη μας και το πώς ερμηνεύουν υποκειμενικά τα άτομα τη δική τους κατάσταση.
Ακόμα ωστόσο δεν γνωρίζουμε το πώς ακριβώς συνδέεται η μοναξιά με την άνοια. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι ένας τρόπος είναι μέσω των φλεγμονών ή της συμπεριφοράς, όπως η (πιθανή) κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
[toggle title="Πηγές"]
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dementia
https://academic.oup.com/psychsocgerontology/advance-article-abstract/doi/10.1093/geronb/gby112/5133324?redirectedFrom=fulltext
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0898264312460275
[/toggle]
