«Δεν φοβούνται τον θάνατο εκείνοι που ζουν συνετά» – Βούδας
Ο πεθερός μου κοντεύει τα 70 και η υγεία του είναι εξαιρετική. Πέρσι, καθώς τρώγαμε στο σπίτι μας, ανακοίνωσε εντελώς ξαφνικά ότι σκεφτόταν τον θάνατό του. Είχε αποφασίσει πως δεν ήθελε κλάματα στην κηδεία του (φυσικά, η γυναίκα μου έβαλε επιτόπου τα κλάματα). Εκείνος συνέχισε λέγοντας πως ήταν πολύ σημαντικό γι’ αυτό να ξέρουμε όλοι ότι δεν φοβόταν τον θάνατο.
Advertisment
«Όταν ήμουν νεότερος», μας είπε, «θυμάμαι πως φοβόμουν τον θάνατο, μας τώρα που βρίσκομαι πιο κοντά του δεν νιώθω κανέναν φόβο». Ακολούθησε μία από τις πιο συγκινητικές εμπειρίες της ζωής μου – μια συναισθηματική και τρυφερή συζήτηση για τη ζωή του πεθερού μου.
Χύσαμε πολλά δάκρυα και ανταλλάξαμε ένα σωρό λόγια αγάπης. Στο τέλος είχε δώσει στην οικογένειά του ένα πολύτιμο δώρο, με την προθυμία του να μιλήσει γι΄ αυτό που όλοι ξέρουμε, ότι κάποια μέρα θα πεθάνουμε.
Αυτή η συζήτηση έγινε περίπου δύο μήνες πριν ξεκινήσουμε αυτό που κατέληξα να αποκαλώ «μελέτη των σοφών γερόντων». Όταν αρχίσαμε, λοιπόν, τις συνεντεύξεις, πρόσθεσα μια ερώτηση που δεν περίμενα πως θα έκανα: «Τώρα που γεράσατε, πείτε μου πώς άλλαξε η άποψή σας για την θνητότητά σας. Πώς νιώθετε για τον θάνατο, όχι για την αφηρημένη ιδέα του θανάτου, αλλά για τον δικό σας θάνατο;» Ως πενηντάρης μεσήλικας, ήθελα να μάθω πώς ένιωθαν για τη θνητότητά τους οι άνθρωποι που είχαν ζήσει μια συνετή και γεμάτη νόημα ζωή.
Advertisment
Η κουβέντα για τον θάνατο με 200 και πλέον ανθρώπους πάνω από 60 ετών είναι πολύ διαφορετική από την κουβέντα με τριαντάρηδες ή ακόμα και με μεσήλικες. Πολλοί από αυτούς είχαν βιώσει την απώλεια των πιο κοντινών τους ανθρώπων (των συζύγων, των συντρόφων, των γονέων, καθώς και αγαπημένων φίλων) και ορισμένοι είχαν φτάσει πολύ κοντά στον θάνατο.
Μου είπαν πως συλλογίζονταν τη θνητότητά τους πιο τακτικά τώρα που πλησίαζαν στο τέλος της ζωής τους, ή, όπως το έθεσε ο 86χρονος Άντονι, «τώρα που έχει παρέλθει η ημερομηνία λήξης μου». Γι’ αυτούς τους ανθρώπους, ο θάνατος δεν ήταν κάποια μακρινή πιθανότητα, αλλά ένα πραγματικό κομμάτι του καθημερινού νοερού τους τοπίου.
Κι όμως, αυτό που έμαθα μιλώντας μαζί τους ήταν συναρπαστικό, ουσιαστικό και, τελικά, βαθιά παρηγορητικό. Το ωραιότερο δώρο που μπορώ να μοιραστώ με εσάς τους αναγνώστες είναι να σας πω ότι, από αυτούς τους 230 ανθρώπους, λιγότεροι από τα δάχτυλα του ενός χεριού εξέφρασαν οποιονδήποτε φόβο για τον θάνατο. Σχεδόν όλοι είχαν ενσωματώσει στη ζωή τους την επίγνωση του θανάτου. Κι αυτό που ανακάλυψα είναι πως όταν ζούμε με σοφία, δεν φοβόμαστε τον θάνατο.
Απόσπασμα από το βιβλίο του John Izzo «Τα 5 μυστικά που πρέπει να ανακαλύψεις πριν πεθάνεις» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
