Η ανάθεση ως έμπνευση
Οι ηγέτες έχουν πολλούς τρόπους να μεταδώσουν τις ιδέες τους στα μέλη της ομάδας τους. Το εύρος των επιλογών ξεκινάει από το να πουν ρητά στους άλλους τι να κάνουν και φτάνει μέχρι πολύ πιο συνεργατικές προσεγγίσεις. Ένα σύνολο αυτών των δυνατοτήτων περιγράφεται από τη θεωρία του Συνεχούς ΤάνεμπαουμΣμιθ, που πήρε το όνομά του από δύο ερευνητές της δεκαετίας του 1970.
Όταν εξετάζουμε τις αρχές Τάνεμπαουμ-Σμιθ, είναι σημαντικό να θυμάστε ένα βασικό στοιχείο: Ανεξάρτητα από το πόση εξουσία και διακριτική ευχέρεια μεταβιβάσει ένας ηγέτης στην ομάδα του, πρέπει να συνεχίσει να έχει την ευθύνη για οποιοδήποτε σοβαρό πρόβλημα προκύψει. Η παραχώρηση ελευθερίας κινήσεων και δυνατότητας λήψης αποφάσεων δεν απαλλάσσει τον ηγέτη από την ευθύνη.
Advertisment
Γι’ αυτό, η διαδικασία της ανάθεσης απαιτεί έναν πολύ ώριμο ηγέτη, που δεν έχει την ανάγκη να ικανοποιήσει τον εγωισμό του. Αν όλα πάνε καλά, τα εύσημα πρέπει να τα πάρει η ομάδα. Αν όμως όλα πάνε στραβά, το φταίξιμο πρέπει να το πάρει ο ηγέτης. Ακολουθούν τα επίπεδα παραχώρησης ελευθερίας και δυνατότητας λήψης αποφάσεων Τάνεμπαουμ-Σμιθ:
Επίπεδο Ένα: Ο ηγέτης και μόνο λαμβάνει τις αποφάσεις και ανακοινώνει τον τρόπο δράσης που θα ακολουθηθεί
Εδώ, αφού εξετάσει τις επιλογές με βάση τις προτεραιότητες, τους πόρους και το χρονικό πλαίσιο, ο ηγέτης αποφασίζει τι να κάνει και απλώς ενημερώνει την ομάδα για την απόφαση. Παρότι ο ηγέτης μπορεί να έχει συνυπολογίσει την αντίδραση της ομάδας στη λήψη της απόφασης, η ομάδα δεν διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε αυτή. Μάλιστα, η ομάδα μπορεί να γνωρίζει και να αποδέχεται το γεγονός ότι η ευημερία της αποτελεί δευτερεύον θέμα σε σύγκριση με το τελικό αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, για παράδειγμα, στους στρατιωτικούς οργανισμούς, ιδιαίτερα σε καταστάσεις πολεμικής σύγκρουσης.
Επίπεδο Δύο: Ο ηγέτης αποφασίζει και ύστερα «πουλάει» την απόφαση στην ομάδα
Όπως και στο Επίπεδο ένα, ο ηγέτης λαμβάνει μόνος του την απόφαση – αλλά τώρα προστίθεται και μια εξήγηση. Ο ηγέτης μοιράζεται τους λόγους που θα ακολουθηθεί η συγκεκριμένη κατεύθυνση, εστιάζοντας στα οφέλη για τον οργανισμό και τους πελάτες του, καθώς και για τα ίδια τα μέλη της ομάδας. Ως αποτέλεσμα, τα μέλη της ομάδας βλέπουν ότι ο ηγέτης αναγνωρίζει τη σημασία τους και ενδιαφέρεται για την ευημερία τους.
Advertisment
Επίπεδο Τρία: Ο ηγέτης συνοδεύει την απόφαση με βασικές πληροφορίες για τα μέλη της ομάδας και επίσης δέχεται τα ερωτήματά τους
Εδώ η ομάδα καλείται να θέσει ερωτήματα και να συζητήσει με τον μάνατζερ τη λογική πίσω από την απόφαση. Αυτό της επιτρέπει να κατανοήσει και να αποδεχτεί ή να συμφωνήσει με την απόφαση ευκολότερα από ό,τι στα Επίπεδα ένα και δύο. Το ευκταίο είναι η ομάδα να εκτιμήσει τα ζητήματα και τους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση, καθώς και τις συνέπειες όλων των διαφορετικών επιλογών. Το αποτέλεσμα πρέπει να είναι υψηλότερα επίπεδα παρακίνησης λόγω της μεγαλύτερης συμμετοχής και των συζητήσεων της ομάδας.
Επίπεδο Τέσσερα: Ο ηγέτης λαμβάνει μια προσωρινή απόφαση και καλεί την ομάδα να τη συζητήσει
Ο ηγέτης συζητά και αξιολογεί την προσωρινή απόφαση με την ομάδα. Θεωρείται ότι ο ηγέτης θα λάβει υπόψη τις απόψεις της ομάδας προτού πάρει τελική απόφαση. Αυτό δίνει στην ομάδα έναν βαθμό πραγματικής επιρροής στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. Το Επίπεδο τέσσερα αναγνωρίζει ότι η συνεισφορά της ομάδας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων μπορεί να είναι πολύτιμη.
Επίπεδο Πέντε: Ο ηγέτης παρουσιάζει την κατάσταση ή το πρόβλημα προτού καν λάβει προσωρινή απόφαση
Εδώ η ομάδα ενθαρρύνεται να προσφέρει ιδέες και επιλογές από την αρχή και να συζητήσει τις συνέπειες κάθε πιθανού τρόπου δράσης. Ο ηγέτης ύστερα αποφασίζει ποια επιλογή να διαλέξει. Το συγκεκριμένο επίπεδο είναι καταλληλότερο όταν η ομάδα έχει πιο λεπτομερή γνώση ή εμπειρία των ζητημάτων από ό,τι ο ηγέτης.
Επίπεδο Έξι: Ο ηγέτης εξηγεί την κατάσταση, θέτει τα όρια και ζητάει από την ομάδα να αποφασίσει
Σε αυτό το επίπεδο ο ηγέτης έχει αναθέσει αποτελεσματικά την ευθύνη της απόφασης στην ομάδα, αν και εντός ξεκάθαρα διατυπωμένων ορίων. Ο ηγέτης μπορεί να αποφασίσει αν θα είναι μέλος της ομάδας που θα λάβει την τελική απόφαση ή όχι. Παρότι αυτό το επίπεδο φαίνεται να δίνει τεράστια ευθύνη στην ομάδα, είναι ο ηγέτης που ελέγχει ακόμα, έως κάποιο βαθμό τουλάχιστον, το ρίσκο και τις εκβάσεις. Αυτό το επίπεδο απαιτεί μια ώριμη ομάδα με βαθιά αφοσίωση στον ηγέτη και στην επιτυχία του οργανισμού γενικότερα.
Επίπεδο Επτά: Ο ηγέτης επιτρέπει στην ομάδα να προσδιορίσει τα ζητήματα, να παρουσιάσει πιθανές επιλογές και να αποφασίσει τις ενέργειες που θα ακολουθηθούν
Αυτό είναι το υψηλότερο επίπεδο ελευθερίας για την ομάδα. Πρώτα της παραχωρείται η ευθύνη να αναγνωρίσει και να αναλύσει την κατάσταση ή το πρόβλημα. Ύστερα διερευνά επιλογές και εφαρμόζει έναν τρόπο δράσης. Επίσης, ο ηγέτης δηλώνει εκ των προτέρων ότι θα στηρίξει την απόφαση της ομάδας και θα βοηθήσει στην υλοποίησή της.
Αν ο ηγέτης συμμετέχει σε συζητήσεις με την ομάδα, κατά τη διάρκειά τους δεν διαθέτει μεγαλύτερη εξουσία από τα μέλη της ομάδας. Εδώ, η ομάδα πρέπει να είναι ώριμη και ικανή και πρέπει να μπορεί να σκέφτεται και να ενεργεί σε στρατηγικό επίπεδο.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Dale Carnegie Training με τίτλο «Ηγεσία» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μπορείτε να το βρείτε εδώ
