Στο βιβλίο «Η Κρυφή Σχολή» (εκδ. Key Books) ο Νταν Μίλμαν εξερευνά την άρρηκτη σχέση ανάμεσα στην καθημερινή ζωή και το υπερβατικό
Η ζωή είναι μία θάλασσα που φέρνει κύματα αλλαγής, καλοδεχούμενα ή όχι. Όπως ο πολεμιστής-αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος έγραψε: «Ο χρόνος είναι ένα ποτάμι από γεγονότα. Μόλις κάτι έρχεται στην επιφάνεια, το παρασέρνει το ρεύμα, και τη θέση του παίρνει ένα άλλο, μέχρι που κι αυτό παρασέρνεται». Ο Βούδας, αφήνοντας πίσω τόσο τα ασφαλή παιδικά του χρόνια όσο και την ασκητική του αυταπάρνηση, παρατήρησε: «Καθετί που αρχίζει, τελειώνει επίσης. Αποδεχτείτε το, και όλα θα πάνε καλά».
Advertisment
Το χιούμορ, με την υψηλότερη έννοιά του, υπερβαίνει τη στιγμιαία εκτόνωση του γέλιου, και διευρύνεται σε μία βαθιά αίσθηση άνεσης και μία ήρεμη προσέγγιση των περιστασιακών προκλήσεων της ζωής, μεγάλων ή μικρών. Όταν βλέπετε τον κόσμο μέσα από το πρίσμα του υπερβατικού χιούμορ, σαν να τον παρατηρείτε από μία μακρινή βουνοκορφή, ανακαλύπτετε ότι η ζωή ένα παιχνίδι που μπορείτε να παίξετε σαν να είναι σημαντικό – με καρδιά ειρηνική και πνεύμα μαχητή. Mπορείτε να βρίσκεστε σε επαφή με τον κόσμο και ταυτόχρονα να υψώνεστε πάνω απ’ αυτόν, κοιτώντας πέρα από τα προσωπικά σας δράματα.
To παράδοξο είναι κάθε αυτό-αντικρουόμενη πρόταση η οποία, όταν ερευνηθεί, μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι καλά θεμελιωμένη ή αληθής. Μόλις γίνει κατανοητή, ανοίγει την πύλη προς την υψηλότερη σοφία. Αλλά πώς μπορούν δύο αντικρουόμενες αρχές να είναι αληθείς;
Όπως το θέτει ο βουδιστικός γρίφος των πέντε αλήθειων: «Είναι σωστό. Είναι λάθος. Είναι και σωστό και λάθος. Δεν είναι ούτε σωστό ούτε λάθος. Τα πάντα υπάρχουν ταυτόχρονα».
Advertisment
Ο Κάρολος Ντίκενς εξέφρασε το παράδοξο της εποχής του, που εξακολουθεί να υφίσταται και σήμερα, όταν έγραψε: «Ήταν οι καλύτερες μέρες, ήταν οι χειρότερες μέρες, ήταν η εποχή της σοφίας, ήταν η εποχή της απρονοησίας», προκειμένου να περιγράψει την εποχή εκείνη ως εποχή πίστης μα και αμφιβολίας, φωτός αλλά και σκοταδιού, ελπίδας και απόγνωσης.
Δύο αντίθετες μεταξύ τους δηλώσεις μπορούν η κάθε μία να είναι αληθείας, αναλόγως τον παρατηρητή: είναι αλήθεια ότι οι αράχνες, ιδωμένες από τη σκοπιά των μικροσκοπικών εντόμων που παγιδεύονται στους ιστούς τους, είναι ανελέητοι δολοφόνοι – αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους, σχεδόν όλες οι αράχνες είναι άκακα πλάσματα.
Μία ιστορία του σούφι σοφού Μουλά Νασραντίν εκφράζει τη φύση του παραδόξου, όταν του ζητείται να διαιτητεύσει ανάμεσα σε δύο άντρες με αντίθετες απόψεις. Μόλις ακούει τον πρώτο άντρα, δηλώνει: «Έχεις δίκιο». Όταν ακούει τον δεύτερο άντρα, λέει ξανά: «Έχεις δίκιο». Όταν ένας παρατηρητής σχολιάζει: «Δεν γίνεται να έχουν και οι δύο δίκιο», ο μουλάς ξύνει το κεφάλι και λέει: «Έχεις δίκιο».
Ας πάμε τώρα βαθύτερα για να συλλογιστούμε τέσσερα βασικά σύνολα αληθών παραδοξοτήτων:
• Ο χρόνος είναι πραγματικός. Κινείται από το παρελθόν στο παρόν στο μέλλον.
• Δεν υπάρχει ούτε ο χρόνος ούτε το παρελθόν ούτε το μέλλον – μόνο το αιώνιο παρόν.
• Διαθέτετε ελεύθερη βούληση και επομένως αναλαμβάνετε την ευθύνη των πράξεών σας
• Η ελεύθερη βούληση είναι μία ψευδαίσθηση – οι επιλογές σας επηρεάζονται, ακόμα και προκαθορίζονται, από όσα προηγήθηκαν απ’ αυτές.
• Διαθέτετε ή είστε ένας εσώτερος εαυτός που υπάρχει στο εσωτερικό του σώματός σας.
• Δεν υφίσταται διαχωρισμός – αποτελείτε κομμάτι της ίδιας συνείδησης που γυαλίζει σε δισεκατομμύρια ζευγάρια μάτια.
• Ο θάνατος είναι μία αναπόφευκτη πραγματικότητα που θα συναντήσετε στο τέλος της ζωής σας.
• Ο θάνατος του εσώτερου εαυτού είναι μία ψευδαίσθηση. Η ζωή είναι αιώνια.
Πρέπει άραγε να επιλέξετε έναν ισχυρισμό και να απορρίψετε τον άλλον; Ή μήπως υπάρχει τρόπος να επιλύσετε αποτελεσματικά ή ακόμα και να συμφιλιώσετε τέτοιες αντιφάσεις;
Υπάρχει τρόπος να συμφιλιώσουμε τα τέσσερα κεντρικά παράδοξα της ζωής και να εναγκαλιστούμε την αλήθεια κάθε ενός από αυτά. Προκειμένου να κάνετε το άλμα αυτό, αναλογιστείτε πως όλα αυτά τα παράδοξα περιστρέφονται γύρω από έναν αποκαλούμενο εαυτό, που γεννιέται και πεθαίνει. Στην καθημερινότητα, ταυτοποιείστε με ένα «Εγώ» που βρίσκεται ριζωμένο μέσα στο κεφάλι σας. Αλλά τι θα συνέβαινε αν αυτή η αίσθηση ενός εσώτερου εαυτού ήταν μία ψευδαίσθηση;
Τι θα μας περίμενε στην άλλη άκρη μίας τέτοιας ανακάλυψης; Για να το κατανοήσουμε καλύτερα, ας εξερευνήσουμε μία άλλη ψευδαίσθηση που μοιάζει εξίσου αληθινή με την ατομική σας ταυτότητα.
Τη στιγμή αυτή, κάθεστε ή στέκεστε πάνω σε κάτι που δείχνει (και το νιώθετε) να είναι ένα απτό αντικείμενο, κάτι αληθινό. Όταν απλώνετε το χέρι σε μία χειραψία ή για να αγγίξετε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο ή απλώς για να ανοίξετε την πόρτα ενός δωματίου, αισθάνεστε ότι πραγματοποιείτε μία φυσική επαφή. Αλλά αυτό που αποκαλούμε στερεά ύλη ξέρουμε πλέον πως είναι φτιαγμένο από μόρια, που αποτελούνται από άτομα, που κατά κύριο λόγο περιέχουν κενό. Κανένα αντικείμενο λοιπόν δεν αγγίζει πραγματικά ένα άλλο, τουλάχιστον όχι με την κοινή έννοια. Αντίθετα, ενεργειακά πεδία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, όπως στην άσκηση της ώθησης των χεριών στο τάι τσι, όπου οι παρτενέρ επιβάλλουν και λαμβάνουν εκ περιτροπής, παίζοντας με την ενέργεια εν κινήσει.
Μπορείτε να φανταστείτε το επίπεδο των ατόμων, αλλά δεν μπορείτε πραγματικά να ταξιδέψετε εκεί. Εντούτοις, κάτι αλλάζει, βαθιά αλλά και αδιόρατα, όταν αναλογίζεστε με ποιον τρόπο η πραγματικότητα μπορεί να διαφέρει από αυτό που αντιλαμβάνεστε με την κοινή συνειδητότητα. Ένα χάσμα ανοίγει. Και αν κοιτάξετε στο χάσμα αυτό, στο μικρο σκίσιμο στη φόδρα του σύμπαντος, ένα νέο είδος όρασης γίνεται εφικτό.
Στην αρχαία Ινδία, κάποιος άντρας που περιπλανιόταν στο δάσος συνάντησε τον Βούδα, χωρίς όμως να τον αναγνωρίσει. «Είσαι μάγος;» τον ρώτησε. Ο Βούδας χαμογέλασε και κούνησε το κεφάλι. «Σίγουρα είσαι ένας βασιλιάς ή κάποιος σπουδαίος πολεμιστής!» Και πάλι ο Βούδας αποκρίθηκε αρνητικά. «Τότε τι είναι αυτό που σε κάνει διαφορετικό από οποιονδήποτε έχω ποτέ συναντήσει;» ρώτησε ο άντρας; Ο Βούδας τον κοίταξε και όταν οι ματιές τους συναντήθηκαν, του απάντησε:
«Είμαι ξύπνιος».
Αυτό το είδος αφύπνισης αποτελεί πρωταρχικό σκοπό των περισσότερων πνευματικών μονοπατιών. Αποκαλούμενο επίσης ως συνειδητοποίηση, ένωση, σαμάντι, σατόρι, φάνα, διαφωτισμός και απελευθέρωση, απαιτεί το να μπορέσουμε να δούμε πέρα από τον αποκαλούμενο εσώτερο εαυτό. Για ποιο λόγο τόσοι από εμάς αποζητούμε αυτή την αφύπνιση; Ίσως επειδή φοβόμαστε τον θάνατο σε όλες τις μορφές του – τον θάνατο όσων αγαπάμε, τον θάνατο της ελπίδας, τον θάνατο του νοήματος, τον θάνατο του σώματος, τον θάνατο του εαυτού.
Αλλά προτού μπορέσετε να αφυπνιστείτε, θα πρέπει πρώτα να παρατηρήσετε πως κατά κάποιο τρόπο βρίσκεστε σε ύπνωση – ότι ονειρεύεστε στο πλαίσιο μίας συναινετικής πραγματικότητας, μέχρι που παίρνετε μία γεύση του υπερβατικού. Και μία ματιά μοναχά μπορεί να αλλάξει ζωές. Δεν χρειάζεται να βιώσετε τον απόλυτο διαφωτισμό προκειμένου να νιώσετε ανακούφιση. Ακόμα και στο μέσο μίας συνηθισμένης ημέρας, μία ανεπαίσθητη αλλαγή στην αντίληψη μπορεί να γεφυρώσει το παροδικό με το υπερβατικό, και στιγμιαία να σας απελευθερώσει από τον φόβο του θανάτου και να σας αποκαλύψει την πύλη της αιώνιας ζωής.
Το βιβλίο «Η Κρυφή Σχολή» του Νταν Μίλμαν κυκλοφορεί από την Key Books. Βρείτε το εδώ
