Εσείς και όποιος ζει μέσα στο σπίτι είναι το περιβάλλον των παιδιών σας. Ένα μεγάλο μέρος του τρόπου με τον οποίο τα παιδιά σας αισθάνονται για τον εαυτό τους και το πώς αλληλεπιδρούν με τους άλλους θα διαμορφωθεί από τη σχέση τους με εσάς και τον μικρό κύκλο που τα περιβάλλει. Ο κύκλος αυτός περιλαμβάνει τον ή τη σύντροφό σας, αν έχετε, τα αδέλφια, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τους αμειβόμενους βοηθούς που ίσως έχετε κατά καιρούς και τους στενούς σας φίλους. Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση του πώς φερόμαστε σε αυτές τις σχέσεις.
Παραδείγματος χάριν, δείχνουμε την εκτίμησή μας στους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά μας ή απλώς ξεφορτώνουμε πάνω τους όλη μας την οργή; Αυτές οι στενές, οικογενειακές σχέσεις επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται η προσωπικότητα και η ψυχική υγεία του παιδιού. Τα παιδιά είναι άτομα, αλλά αποτελούν μέρος ολόκληρου του συστήματος. Εκτός από τις στενές οικογενειακές σχέσεις, το περιβάλλον του παιδιού περιλαμβάνει επίσης το σχολείο, τις δικές του φιλίες και την ευρύτερη κοινότητα μέσα στην οποία ζει. Είναι λοιπόν χρήσιμο να εξετάσουμε αυτό το σύστημα και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το καταστήσουμε το καλύτερο δυνατό περιβάλλον για μας και το παιδί μας.
Advertisment
Δεν χρειάζεται να είναι τέλειο – το τέλειο δεν υπάρχει. Δεν έχει σημασία η δομή της οικογένειας, κάτι που σίγουρα είναι ένα καλό νέο για όσους από εσάς δεν ζουν σε μια πυρηνική οικογένεια. Η σύνθεση και οι συνήθειες μιας οικογένειας μπορεί να είναι συμβατικές ή ασυνήθιστες. Οι γονείς μπορούν να ζουν χωριστά ή μαζί, σε κοινόβιο, ή σε ménage à trois, μπορούν να είναι ομοφυλόφιλοι, ετεροφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι, δεν έχει σημασία. Έρευνες έχουν δείξει ότι η οικογενειακή δομή έχει ελάχιστη επίδραση στη γνωστική ή συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και ότι στην πραγματικότητα πάνω από το 25% των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο προέρχεται από μονογονεϊκές οικογένειες, ενώ περίπου οι μισοί από αυτούς τους γονείς ήταν σε κάποια σχέση την εποχή που γεννιόταν το παιδί τους.
Τα παιδιά αυτών των οικογενειών δεν έχουν καλύτερη ή χειρότερη εξέλιξη από τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μια πιο συμβατική οικογενειακή δομή, αφού φυσικά συνυπολογίσουμε παράγοντες όπως η οικονομική τους κατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων. Οι άνθρωποι στη ζωή ενός παιδιού αποτελούν τον κόσμο του. Μπορεί να είναι ένας κόσμος όμορφος, με αφθονία και πολλή αγάπη, αλλά μπορεί επίσης να μοιάζει και με ένα μόνιμο πεδίο μάχης. Έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι ενήλικες η οικογενειακή ζωή του παιδιού να μη γέρνει προς το άκρο του πεδίου μάχης. Εάν τα παιδιά ανησυχούν, δεν νιώθουν ασφαλή και αν δεν έχουν τη βεβαιότητα ότι ανήκουν απόλυτα στο σύστημα μέσα στο οποίο μεγαλώνουν, δεν νιώθουν ελεύθερα να εξερευνήσουν με περιέργεια τον ευρύτερο κόσμο που τα περιβάλλει.
Ο περιορισμός της περιέργειας και η αδυναμία να την εξασκήσουν επηρεάζουν αρνητικά τον τρόπο με τον οποίο συγκεντρώνονται και μαθαίνουν. Σε μια έρευνα, οι έφηβοι και οι γονείς τους ρωτήθηκαν εάν συμφωνούν ή διαφωνούν με την ακόλουθη δήλωση: «Η αρμονική σχέση μεταξύ των γονέων είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για το μεγάλωμα ευτυχισμένων παιδιών». Το 70% των εφήβων συμφώνησε σε σύγκριση με μόλις το 33% των γονιών. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι τα συναισθηματικά προβλήματα των παιδιών, που γεννιούνται όταν οι σχέσεις των γονιών τους είναι δυσλειτουργικές, δεν είναι ορατά στους ενήλικες. Σίγουρα νιώθετε ότι είναι δύσκολο για σας, ως γονιός, να παρατηρήσετε με θάρρος τον πόνο του παιδιού σας.
Advertisment
Επομένως, είναι ακόμα πιο δύσκολο να δούμε και να συνειδητοποιήσουμε πώς οι δικές μας ενέργειες μπορεί να συνέβαλαν σε αυτόν τον πόνο. Μπορεί να αισθάνεστε δικαιολογημένοι που ενεργείτε με τον τρόπο που το κάνετε ή ίσως να μην αποδέχεστε ότι θα πρέπει να αλλάξετε τη συμπεριφορά σας. Μπορεί να το βρίσκετε τρομακτικό ή ακόμα και ακατόρθωτο το να εξετάσετε σε βάθος την αλληλεπίδραση με τον σύντροφό σας και τα άλλα κοντινά μέλη της οικογένειάς σας. Ελπίζω όμως σε αυτό το μέρος του βιβλίου να σας δώσω μερικές ιδέες για το πώς να κάνετε βελτιώσεις, εάν αυτές είναι αναγκαίες.
Όταν οι γονείς δεν είναι μαζί
Ακόμα κι αν ζείτε χωριστά από τον άλλο γονιό του παιδιού σας, αυτό που έχει σημασία είναι να αναφέρεστε στο πρόσωπό του με σεβασμό, να εκτιμάτε και να επαινείτε τα προτερήματά του και να μην τονίζετε πάντοτε τα λάθη του. Ξέρω ότι αυτό μπορεί να φαίνεται αδύνατο σε μερικούς από εσάς, ειδικά μετά από έναν άσχημο χωρισμό. Μάλλον θα σας διευκολύνει όταν σας εξηγήσω πόσο σημαντικό είναι για ένα παιδί: Το παιδί βλέπει τον εαυτό του απόλυτα συνδεδεμένο με τους δυο γονείς του, νιώθει κομμάτι τους. Εάν το ήμισυ της διττής αυτής υπόστασης που το έφερε στον κόσμο αναφέρεται συχνά ως το «κακό» πρόσωπο, τις περισσότερες φορές το παιδί εσωτερικεύει αυτή την πληροφορία, με αποτέλεσμα να θεωρεί τελικά τον εαυτό του ως «κακό» πρόσωπο.
Ένα παιδί μπορεί επίσης να νιώσει ότι σκίζεται στα δύο, όταν είναι υποχρεωμένο να δείχνει την ίδια πίστη και στους δύο γονείς του. Ποιος είναι λοιπόν ο καλύτερος τρόπος να χειριστεί κανείς τον χωρισμό; Ένα παιδί τον ξεπερνάει καλύτερα εάν οι γονείς συνεργάζονται και επικοινωνούν καλά και εάν το παιδί εξακολουθεί να έχει τακτικά στενή επαφή και με τους δύο. Εάν το πετύχετε αυτό, το παιδί σας είναι λιγότερο πιθανό να γίνει καταθλιπτικό ή επιθετικό.
Απόσπασμα από το βιβλίο της Philippa Perry “Το βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου” που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα. Δείτε περισσότερα εδώ
