Το κεχρί ανήκει στην οικογένεια Poaceae και είναι ένας σπόρος δημητριακών που απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα στη Δύση, λόγω του ότι, έχει υψηλή διατροφική αξία χωρίς να περιέχει γλουτένη.
Κεχρί, ονομάζουμε γενικά, τα διάφορα ποώδη φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των Αγρωστωδών και παράγουν μικρούς εδώδιμους σπόρους, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για τροφή τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων.
Advertisment
Τα διάφορα είδη φυτών που φέρουν την ονομασία κεχρί, αρχικά εξημερώθηκαν και καλλιεργήθηκαν, κυρίως στην Ανατολική και Νότια Ασία αλλά και στη Δυτική και Ανατολική Αφρική ενώ, στη συνέχεια, εξαπλώθηκαν και σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου.
Υπάρχουν πολλά είδη κεχριού αλλά τα κυριότερα είναι:
- Το Πανικό το κεχροειδές (Panicum miliaceum) του γένους Πανικό.
- Η Ελευσίνη η κορακάνα (Eleusine coracana) του γένους Ελευσίνη.
- To Πεννίζετο το γλαυκό (Pennisetum glaucum) γνωστό ως «κεχρί των μαύρων» του γένους Πεννίζετο.
- Η Σεταρία η ιταλική (Setaria italica) του γένους Σεταρία.
Όλα τα είδη του κεχριού είναι ετήσια φυτά, με ύψος που κυμαίνεται από τα 30 εκατοστά μέχρι το 1.30μ. Εξαίρεση αποτελεί το είδος «Πεννίζετο το γλαυκό» που το ύψος του φτάνει και τα 3 μέτρα. Οι σπόροι, με εξαίρεση εκείνων του είδους Penisetum glaucum, παραμένουν μέσα στο φλοιό μετά το αλώνισμα ενώ, το χρώμα των αποφλοιωμένων σπόρων είναι συνήθως λευκό ή κρεμ.
Το κεχρί, μπορεί να ευδοκιμήσει σε φτωχά, ξηρά και άγονα εδάφη και μάλιστα, υπό αυτές τις συνθήκες, είναι πολύ αξιόπιστο. Αυτό ήταν που έκανε και την καλλιέργειά του τόσο δημοφιλή, κυρίως στις χώρες που περιβάλλουν τη Σαχάρα, στη Δυτική Αφρική. Παράλληλα, όμως, ανταποκρίνεται εξίσου καλά και σε γόνιμα και υγρά εδάφη. Οι βελτιώσεις που έχουν γίνει σε πολλές ποικιλίες του κεχριού, το έχουν κάνει πιο ανθεκτικό στις διάφορες ασθένειες, με αποτέλεσμα, την αύξηση της παραγωγής και τη βελτίωση της γεωργικής απόδοσης. Φτωχές χώρες συνεργάστηκαν μεταξύ τους, προκειμένου να βελτιώσουν την απόδοση του κεχριού και κατάφεραν όχι μόνο να βελτιώσουν την ποιότητα αλλά και να αυξήσουν την παραγωγή τους.
Advertisment
Το 2016, η παγκόσμια παραγωγή κεχριού ήταν 28,4 εκατομμύρια τόνοι, με επικεφαλής την Ινδία με το 36% της παγκόσμιας παραγωγής. Σημαντική παραγωγή έχει επίσης και ο Νίγηρας.
Συστατικά
Μια μερίδα 100 γραμμαρίων ακατέργαστου κεχριού ( Panicum miliaceum ή proso) παρέχει 378 θερμίδες και είναι μια πλούσια πηγή (20% ή περισσότερο της ημερήσιας συνιστώμενης κατανάλωσης) πρωτεΐνης. Περιέχει διαιτητικές ένες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και κυρίως νιασίνη. Περιέχει επίσης, φολικό οξύ, φώσφορο, μαγνήσιο, χαλκό, μαγγάνιο, ασβέστιο, σίδηρο, κάλιο και ψευδάργυρο.Το ακατέργαστο κεχρί αποτελείται από 9% νερό, 73% υδατάνθρακες , 4% λίπος και 11% πρωτεΐνη.
Ιστορία και Παράδοση
Το κεχρί εμφανίστηκε και καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά, περίπου το 7.500 π.Χ. στην Κίνα. Στην αρχαία Ελλάδα εμφανίστηκε κατά το 3000 π.Χ. περίπου, ενώ, χύμα σπόροι κεχριού έχουν βρεθεί στη βόρεια Ελλάδα, μέσα σε δοχεία αποθήκευσης. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το κεχρί, κυρίως για την παρασκευή ψωμιού. Ο Πυθαγόρας, το θεωρούσε ιδανική τροφή και συνιστούσε την κατανάλωσή του στους μαθητές του.
Ο Θεόφραστος, το αναφέρει μαζί με το σιτάρι, τον 3ο π.Χ. αιώνα, στο έργο του «Έρευνα για τα φυτά».
Υπολείμματα σπόρων κεχριού, που βρέθηκαν σε αφθονία σε αρχαιολογικούς χώρους, οδήγησαν τους ειδικούς αρχαιολόγους στην υπόθεση ότι, η καλλιέργεια κεχριού προϋπήρξε εκείνης του ρυζιού στη βόρεια Κίνα και την Κορέα. Το κεχρί αποτελούσε επίσης, σημαντικό μέρος της διατροφής στην Ινδία της προϊστορικής περιόδου καθώς και της διατροφής στην Κίνα και Κορέα, κατά τη νεολιθική εποχή.
Οι Κινεζικοί μύθοι αποδίδουν την εξημέρωση του κεχριού στον Shennong, έναν θρυλικό αυτοκράτορα της Κίνας, και τον Hou Ji, του οποίου το όνομα σημαίνει Λόρδος Κεχρί.
Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις για το κεχρί
-Το κεχρί είναι μία καλή πηγή μαγνησίου, που δρα ωφέλιμα στο άσθμα και τις ημικρανίες.
-Μειώνει την υψηλή αρτηριακή πίεση και μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, ειδικά σε άτομα με αθηροσκλήρυνση ή διαβήτη.
-Ο φώσφορος που περιέχει παίζει σημαντικό ρόλο στη δομή των κυττάρων και στην καλή υγεία των οστών.
– Το κεχρί είναι μια πλούσια πηγή μαγνησίου, ένα μέταλλο που δρα ως συν-παράγοντας για περισσότερα από 300 ένζυμα, συμπεριλαμβανομένων των ενζύμων που εμπλέκονται στη χρήση της έκκρισης γλυκόζης και ινσουλίνης από το σώμα.
-Μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
– Η κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε αδιάλυτες ίνες, όπως το κεχρί, μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες να αποφύγουν τους χολόλιθους, δείχνει μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Gastroenterology .
– Δρα προστατευτικά κατά του καρκίνου του μαστού στις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση.
– Επειδή το κεχρί δεν περιέχει γλουτένη, είναι μια καλή εναλλακτική λύση για τα άτομα που είναι ευαίσθητα σ’αυτήν.
– Το κεχρί είναι πλούσιο σε φαινολικές ενώσεις, ειδικά φουρουλικό οξύ και κατεχίνες. Αυτά τα μόρια δρουν ως αντιοξειδωτικά για να προστατεύουν το σώμα μας από το επιβλαβές οξειδωτικό στρες.
– Περιέχει διαλυτές ίνες, οι οποίες παράγουν ιξώδη ουσία στο έντερο, που παγιδεύει τα λίπη και βοηθά στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης.
– Έχει την ιδιότητα να αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης στον οργανισμό, ηρεμώντας το σώμα και βελτιώνοντας τη διάθεση.
Πού θα βρούμε το κεχρί και πόσο κοστίζει;
Το κεχρί διατίθεται στην αγορά, όλο το χρόνο. Έχει μικρό μέγεθος και στρογγυλό σχήμα και το χρώμα του μπορεί να ποικίλει από το λευκό και το γκρι μέχρι το κίτρινο και το κόκκινο. Η πιο ευρέως διαθέσιμη μορφή κεχριού που βρίσκεται στα καταστήματα είναι ο τύπος του φλοιού, αν και μερικές φορές μπορεί να βρείτε και παραδοσιακό κουσκούς, το οποίο είναι κατασκευασμένο από σπασμένο κεχρί.
Ο όρος κεχρί αναφέρεται σε μια ποικιλία σπόρων, μερικά από τα οποία δεν ανήκουν στο ίδιο γένος φυτού. Οι τύποι κεχρί που καταναλώνονται ως τρόφιμα εμπίπτουν γενικά στις επιστημονικές κατηγορίες Panicum miliaceuem ή Setaria italica. Το κεχρί μπορείτε να το βρείτε σε καταστήματα τροφίμων, όπως σούπερ μάρκετ, σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων κ.λ.π. Το κόστος του είναι χαμηλό. Για παράδειγμα, ένα πακέτο βιολογικό κεχρί 500γρ. κοστίζει περίπου 2 ευρώ.
Ενδιαφέροντα στοιχεία για το κεχρί
– Το κεχρί παρέχει τα πιο απαραίτητα αμινοξέα από τα περισσότερα άλλα δημητριακά.
-Όλα τα είδη κεχριού, θεωρούνται ιδανικό σιτάρι για άτομα με διαβήτη.
– Όταν ψωνίζετε κεχρί, να αναζητάτε ετικέτα που να πιστοποιεί ότι δεν περιέχει γλουτένη.
– Όταν το κεχρί συνδυαστεί με όσπρια και ωμούς ξηρούς καρπούς, μας δίνει πρωτεΐνη αντίστοιχη με αυτή του κρέατος.
– Αν θέλετε να χάσετε βάρος, το κεχρί είναι μια ιδανική τροφή, αφού οι άφθονες φυτικές του ίνες, δημιουργούν ένα αίσθημα πληρότητας στο στομάχι, βοηθώντας σας να μην πεινάτε.
– Στην Αφρική, φτιάχνουν κους κους, χρησιμοποιώντας σιμιγδάλι από κεχρί.
Συνταγές με κεχρί
Πώς μαγειρεύεται το κεχρί;
Το κεχρί τρώγεται συνήθως όπως το ρύζι. Για κάθε κούπα κεχριού, βάζουμε 2 κούπες νερό, μία κουταλιά ελαιόλαδο ή 1 κουταλάκι του γλυκού φρέσκο βούτυρο και προαιρετικά, λίγο αλάτι. Σιγοβράζουμε για 15-20 λεπτά.
Ένα ιδανικό πρωινό γεύμα
Μέσα σε ένα μπολ βάζουμε 3 κουταλιές της σούπας βρασμένο κεχρί, προσθέτουμε μέλι, ξηρούς καρπούς, σταφίδες, κανέλα, φρούτα της αρεσκείας μας, κομμένα σε μικρά κομμάτια και απολαμβάνουμε ένα πεντανόστιμο και υγιεινό πρωινό.
Σαλάτα με κεχρί και φρέσκα λαχανικά
Μέσα σε 1 περίπου λίτρο με νερό που βράζει, ρίχνουμε 250-300 γρ. κεχρί. Ανακατεύουμε, χαμηλώνουμε τη φωτιά και αφήνουμε να σιγοβράσει για 15-20 λεπτά. Μόλις το κεχρί είναι έτοιμο, το βγάζουμε από τη φωτιά και προσθέτουμε, ανακατεύοντας τα λαχανικά που έχουμε ψιλοκόψει νωρίτερα. Μπορούμε να βάλουμε τα λαχανικά της αρεσκείας μας, χωρίς να παραλείψουμε να προσθέσουμε κρεμμύδι, σκόρδο και καρότο.
Χρήσιμες συμβουλές
Παρά τα πολλαπλά οφέλη για την υγεία μας,το κεχρί, περιέχει επίσης αντιθρεπτικά συστατικά – ενώσεις που εμποδίζουν ή μειώνουν την απορρόφηση άλλων θρεπτικών ουσιών από το σώμα μας και μπορεί να οδηγήσουν σε ελλείψεις, σύμφωνα με άρθρο που διαβάσαμε στην ιστοσελίδα healthline.com.
Μία από αυτές τις ενώσεις – το φυτικό οξύ – παρεμβαίνει στην πρόσληψη καλίου, ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου και μαγνησίου. Ωστόσο, ένα άτομο με ισορροπημένη διατροφή δεν είναι πιθανό να έχει δυσμενείς επιπτώσεις.
Άλλα αντιθρεπτικά συστατικά που ονομάζονται goitrogenic πολυφαινόλες μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς, προκαλώντας βρογχοκήλη – μια διεύρυνση του θυρεοειδούς αδένα σας που οδηγεί σε πρήξιμο του λαιμού.
Ωστόσο, αυτό το αποτέλεσμα σχετίζεται μόνο με την υπερβολική πρόσληψη πολυφαινόλης.
Για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι η βρογχοκήλη ήταν σημαντικά πιο διαδεδομένη όταν το κεχρί παρείχε το 74% των ημερήσιων θερμίδων ενός ατόμου, σε σύγκριση με μόνο το 37% των ημερήσιων θερμίδων του.
Επιπλέον, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά την περιεκτικότητα σε αντιθρεπτικά συστατικά του κεχριού, μουλιάζοντάς το σε νερό, κατά τη διάρκεια της νύχτας σε θερμοκρασία δωματίου και στη συνέχεια, στραγγίζετε και ξεπλένετε πριν από το μαγείρεμα.
Ορισμένα καταστήματα υγιεινής διατροφής πωλούν βλαστάρια κεχριού, αλλά μπορείτε κι εσείς, να τα βλαστήσετε μόνοι σας. Για να το κάνετε αυτό, τοποθετήστε το εμποτισμένο κεχρί σε γυάλινο βάζο και καλύψτε το με ένα πανί που θα ασφαλίσετε με λάστιχο.
Γυρίστε το βάζο ανάποδα, ξεπλένοντας και στραγγίζοντας το κεχρί κάθε 8-12 ώρες. Θα παρατηρήσετε μικρά βλασταράκια που αρχίζουν να σχηματίζονται μετά από 2-3 ημέρες. Στραγγίστε τα και απολαύστε τα αμέσως.
Διαβάστε επίσης:
Ριγανέλαιο: Ιδιότητές και χρήσεις για αδυνάτισμα και έλεγχο της πίεσης
