Ο φόβος της εμπιστοσύνης είναι τόσο συχνός που έχει και όνομα· ορισμένοι ειδικοί χρησιμοποιούν τον όρο pistanthrophobia. Και αν και το να μην εμπιστευόμαστε κανέναν μας κρατά ασφαλείς από προδοσία και απώλειες, μας αφήνει απομονωμένους και καχύποπτους με τα πάντα γύρω μας.
Πώς συμβαίνει αυτό; Πώς χάνει κανείς την πίστη του στην ανθρωπότητα; Και πώς μπορεί να την βρει ξανά;
Advertisment
Πριν από κάποιες δεκαετίες, οι ερευνητές που εργάζονταν πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη υπέθεσαν ότι οι άνθρωποι έχουμε ένα «σενάριο» για ορισμένες εμπειρίες. Για παράδειγμα, σε ένα εστιατόριο, το σενάριο μπορεί να πηγαίνει ως εξής: κοιτάμε το μενού, παραγγέλνουμε, τρώμε, πληρώνουμε και φεύγουμε. Υπάρχει μια συγκεκριμένη σειρά, γνωρίζουμε την ακολουθία.
Πολλοί άνθρωποι, ως παιδιά, μαθαίνουν ένα σενάριο για τη ζωή που είναι περίπου ως εξής: πληγώνομαι ή ταράζομαι, κάποιος με παρηγορεί, νιώθω καλύτερα. Όμως, πολλοί άλλοι δεν έμαθαν αυτό το σενάριο. Μαθαίνουν: πληγώνομαι ή ταράζομαι, κάποιος με κατηγορεί ή θυμώνει, νιώθω χειρότερα. Ή: πληγώνομαι ή ταράζομαι, κανείς δεν το προσέχει, είμαι μόνος.
Αυτά τα σενάρια είναι η βέβαιη συνταγή για να χάσουμε την πίστη μας στους άλλους ή για να μην τους πλησιάσουμε ποτέ. Και είναι λογικό – αν αυτό που λαμβάναμε ως άνθρωποι ήταν η απροσδόκητη εξαίρεση παρά ο αξιόπιστος κανόνας, θα ήταν ασύμφορη η εμπιστοσύνη, ακόμη και βλαπτική. Πολύ πιθανό να πληγωνόμασταν ξανά και ξανά.
Advertisment
Υπάρχουν εντούτοις και άλλες φορές όπου το σενάριο που μαθαίνουμε στην παιδική ηλικία είναι υγιές, αλλά στη συνέχεια κλονίζεται από ένα τραύμα. Για παράδειγμα, ο έρωτας της ζωής μας απατά, μας προδίδει ένας καλός μας φίλος, ή η ζωή μας φέρνει στο δρόμο συνεχώς δύσκολα εμπόδια. Και πάλι, μια τέτοια αντίδραση βγάζει νόημα, αφού αναγκαζόμαστε να ξαναγράψουμε το σενάριο.
Όποια κι αν είναι η διαδρομή, καταλήγετε με ένα σύστημα πεποιθήσεων που υψώνει τείχη ανάμεσα σε εσάς και τον υπόλοιπο κόσμο. Οι πεποιθήσεις μπορεί να είναι σχετικά με εσάς τους ίδιους, όπως ότι «αν εμπιστευθώ κάποιον, θα δουν τον πραγματικό μου εαυτό και θα με απορρίψουν». Ή μπορεί να είναι για κάποιον άλλο: «Αν αγαπήσω κάποιον, θα με αφήσει». «Αν εμπιστευθώ κάποιον, θα με προδώσει».
Η αλλαγή αυτών των πεποιθήσεων και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης είναι δύσκολες διαδικασίες. Όταν αρχίσουμε να ξαναχτίζουμε την εμπιστοσύνη στην ανθρωπότητα, θα νιώσουμε ότι αποτελεί μια έντονη διανοητική άσκηση. Γνωρίζουμε ότι πολλοί άνθρωποι γύρω μας είναι άξιοι εμπιστοσύνης, αλλά δεν το νιώθουμε στην καρδιά μας. Για να γίνει αυτό το άλμα πίστης χρειάζεται προσπάθεια.
6 τρόποι να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη μας στους ανθρώπους
1. Παραμένουμε σε ένα σημείο
Αν συνεχώς μετακομίζουμε σε άλλη πόλη ή χώρα, είναι βέβαιο ότι θα δυσκολευόμαστε πολύ να έρθουμε κοντά με κάποιον άλλο. Χρειάζεται να κατεβάσουμε για λίγο άγκυρα, αν θέλουμε να δώσουμε ευκαιρία τόσο στους άλλους να μας προσεγγίσουν, όσο και σε εμάς τους ίδιους να κάνουμε τις απαραίτητες γνωριμίες.
2. Το πρόγραμμα βοηθά
Αφού παραμείνουμε σε ένα μέρος, μπορούμε να βρούμε το ρυθμό μας. Στην ίδια αίθουσα γιόγκα, οι ίδιοι άνθρωποι στο πάρκο των σκύλων, μια ομάδα/λέσχη με τα ίδια χόμπι. Είναι κανόνας πως η επανάληψη, ο κοινός χώρος και χρόνος φέρνουν κοντά τους ανθρώπους και αυτό χτίζει αργά και σταθερά την εμπιστοσύνη προς τους συνανθρώπους μας.
3. Προσφέρουμε λίγο και περιμένουμε να δούμε αν θα πάρουμε πίσω
Αν τείνουμε να συναντάμε τα ίδια πρόσωπα, στη συνέχεια μπορούμε να ελέγξουμε τι μπορούμε να προσφέρουμε και να λάβουμε. Μπορούμε να αποκαλύψουμε κάτι για τον εαυτό μας – δεν χρειάζεται να είναι πολύ βαθύ ή σκοτεινό – και να δούμε τι θα συμβεί. Συνήθως, θα λάβουμε κάτι ως απόκριση.
Μια άλλη τακτική είναι να δείξουμε εμείς οι ίδιοι ενδιαφέρον για κάτι, να ρωτήσουμε ώστε να δούμε αν ο άλλος θα δείξει σε εμάς εμπιστοσύνη. Τέλος, μπορούμε να ζητήσουμε κάτι απλό, όπως μια συμβουλή ή μια βοήθεια στα ψώνια. Αν τέτοιες ανάγκες μας καλύπτονται, σταδιακά αρχίζουμε να χτίζουμε ένα πλέγμα εμπιστοσύνης.
4. Κάνουμε σχέδια για το μέλλον
Η βίωση του τραύματος δεν κλονίζει μόνο την εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, αλλά την εμπιστοσύνη και στο μέλλον μας. Το τραύμα διαμορφώνει μια αίσθηση απελπισίας, σα να μην υπάρχει τίποτα φωτεινό στο μέλλον. Γι’ αυτό, καθώς χτίζουμε την εμπιστοσύνη μας στους ανθρώπους, χρειάζεται να προσπαθούμε να χτίσουμε την εμπιστοσύνη μας και σε ένα ουσιαστικό μέλλον.
Χρειάζεται να αρχίσουμε να κάνουμε σχέδια για τις επόμενες εβδομάδες, τους επόμενους μήνες, χρόνια και δεκαετίες. Να κάνουμε αποταμίευση και να δημιουργήσουμε μια λίστα με όλα τα μέρη που θέλουμε να επισκεφθούμε, ακόμη κι αν δεν το νιώθουμε στην αρχή. Το συναίσθημα αργά ή γρήγορα θα ακολουθήσει.
5. Εμπιστευόμαστε ένα ζώο
Οι ερευνητές έχουν συμπεράνει μέσα από μελέτες τους αυτό που εκατομμύρια ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων γνωρίζουν – ένα ζώο μπορεί να παρέχει ένα ασφαλές καταφύγιο και μια ασφαλής βάση από την οποία να εξορμούμε προς τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό χτίζει την εμπιστοσύνη.
6. Αποκτούμε την πεποίθηση ότι αξίζουμε να έχουμε γύρω μας έμπιστους ανθρώπους
Η δυσπιστία έρχεται σε μορφή πακέτου. Εκτός από το «κανείς δεν είναι άξιος εμπιστοσύνης» και το «ο κόσμος είναι ένα επικίνδυνο μέρος», όσοι έχουν χάσει την πίστη τους στους άλλους, την έχουν χάσει και στον εαυτό τους: «αξίζω όλα τα άσχημα που μου συμβαίνουν».
Ως εκ τούτου, για να καλλιεργήσουμε την εμπιστοσύνη στους άλλους, χρειάζεται να μάθουμε και να δεχτούμε ότι την αξίζουμε. Πώς; Είναι πραγματικά δύσκολο να αλλάξουμε την άποψή μας χωρίς στοιχεία ή εμπειρία, οπότε αλλάξτε πρώτα τη συμπεριφορά σας και ο νους θα ακολουθήσει.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/how-be-yourself/202101/how-trust-people-again
