Καθώς εισερχόμαστε στην ενηλικίωση, και για πολλά από τα πρώτα χρόνια αυτής, περνάμε μέσα από ένα αναπτυξιακό στάδιο που ονομάζεται «οικειότητα έναντι απομόνωσης». Πρόκειται για τη θεωρία του αναπτυξιακού ψυχολόγου Erik Erikson -και πολλών άλλων ψυχολόγων που πατούν στα δικά του βήματα. Τι σημαίνει όμως ακριβώς οικειότητα έναντι απομόνωσης; Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε περισσότερη οικειότητα στη ζωή μας;
Τα ψυχοκοινωνικά στάδια της ανάπτυξης
Ο Erikson, αναγνωρισμένος γερμανοαμερικανός ψυχολόγος του 20ό αιώνα, κατηγοριοποίησε την ανθρώπινη εμπειρία από τη γέννηση έως την ενηλικίωση σε οκτώ επιμέρους στάδια, επινοώντας τα ψυχολογικά στάδια ανάπτυξης. Κάθε στάδιο αναδεικνύει την πρωταρχική σύγκρουση που μπορεί να παρατηρηθεί στον άνθρωπο κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου και πώς η έκβαση αυτής της σύγκρουσης μπορεί να διαμορφώσει το άτομο. Τα στάδια έχουν ως εξής:
Advertisment
1. Εμπιστοσύνη έναντι Δυσπιστίας (0-1.5 ετών)
2. Αυτονομία έναντι Ντροπής (1.5-3 ετών)
3. Πρωτοβουλία έναντι Ενοχής (3-5 ετών)
Advertisment
4. Εργατικότητα έναντι Αίσθηση κατωτερότητας (5-12 ετών)
5. Ταυτότητα έναντι Σύγχυσης (12-18 ετών)
6. Οικειότητα έναντι Απομόνωσης (18-40 ετών)
7. Παραγωγικότητα έναντι Απραξίας (40-65 ετών)
8. Πληρότητα εγώ έναντι Απελπισίας (65+ ετών)
Τι περιλαμβάνει η οικειότητα έναντι απομόνωσης;
Πρόκειται για το έκτο στάδιο της θεωρίας του Erik Erikson για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, που λαμβάνει χώρα μεταξύ 18 και 40 ετών. Το θέμα αυτού του σταδίου είναι η οικειότητα, η οποία αναφέρεται στη δημιουργία σχέσεων αγάπης και εγγύτητας με τους άλλους. Οι ενήλικες που ολοκληρώνουν επιτυχώς αυτό το στάδιο συνεχίζουν να έχουν υγιείς και ικανοποιητικές σχέσεις.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου καθορίζουμε τις προτιμήσεις και τις νόρμες μας, οι οποίες θα επηρεάσουν τη δυναμική όλων των σχέσεών μας. Κάποιοι από εμάς θα επιθυμούν βαθιά οικειότητα, ενώ άλλοι θα αισθάνονται πιο άνετα με μεγαλύτερη συναισθηματική απόσταση στις σχέσεις.
Τι σημαίνει οικειότητα
Η οικειότητα περιλαμβάνει τη βαθιά και αυθεντική σύνδεση με τον άλλον, το να μοιραζόμαστε το ποιοι είμαστε, τι μας ενδιαφέρει και πώς αισθανόμαστε. Αυτό είναι σημαντικό γιατί μας προσφέρει αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν κοινωνική στήριξη. Μια πληθώρα μελετών διαπιστώνουν ότι όσοι από εμάς έχουν σταθερή και αξιόπιστη κοινωνική στήριξη τα πηγαίνουν καλύτερα σε διάφορους τομείς – συμπεριλαμβανομένης της συναισθηματικής και ψυχολογικής μας ευημερίας, ακόμη και της σωματικής μας υγείας.
Αν και οι άνθρωποι συχνά συνδέουν τη λέξη οικειότητα με το σεξ, η σεξουαλική οικειότητα είναι μόνο ένας τύπος οικειότητας. Η οικειότητα μπορεί να συμβεί σε ερωτικά πλαίσια καθώς και σε οικογενειακές και φιλικές σχέσεις. Ο Erikson πίστευε ότι οι στενές και οικείες σχέσεις γενικά παίζουν μεγάλο ρόλο στη συνολική μας ευημερία. Κάποια χαρακτηριστικά οικειότητα σε μια σχέση περιλαμβάνουν:
– Ευαλωτότητα
– Ειλικρίνεια
– Ενσυναίσθηση
– Προτεραιότητα στις ανάγκες του άλλου
– Ενδιαφέρον για τον άλλο
– Αμοιβαιότητα και ισορροπία εντός της σχέσης.
Τι περιλαμβάνει η απομόνωση
Η απομόνωση προκύπτει από την έλλειψη οικειότητας. Είναι ακριβώς αυτό που δηλώνει η λέξη – έλλειψη συνδέσεων, δυσκολία να εμπλακεί κανείς με άλλους και αποφυγή συναισθηματικών δεσμών.
Συχνά, η απομόνωση μπορεί να πηγάζει από ζητήματα που αφορούν την προσκόλληση, την αυτοεκτίμηση ή την αυτοεικόνα και την οικειότητα. Το στάδιο πριν από την οικειότητα έναντι της απομόνωσης είναι η ταυτότητα έναντι της σύγχυσης, και αν υπάρχει ακόμα δουλειά που πρέπει να γίνει εκεί, η οικειότητα μπορεί να γίνεται αντιληπτή σαν μια δύσκολη υπόθεση.
Δεν υπάρχει οικειότητα χωρίς σύνδεση, και αν είμαστε βουτηγμένοι στη ντροπή, την αυτοαμφισβήτηση ή την ανασφάλεια, δεν μπορούμε να συνδεθούμε. Και αυτό μπορεί να μας επιβαρύνει πολύ σωματικά και συναισθηματικά: μοναξιά, ελάχιστη ή καθόλου κοινωνική υποστήριξη, δυσλειτουργικές σχέσεις, ακόμη και επιπτώσεις στην υγεία που κυμαίνονται από καρδιακές παθήσεις μέχρι κατάθλιψη, κατάχρηση ουσιών και αυτοκτονία.
Πώς να αποφύγουμε την απομόνωση σε μια σχέση
Η οικειότητα σε σχέση με την απομόνωση είναι ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά στάδια στη θεωρία του Erikson, οπότε αν νομίζετε ότι αντιμετωπίζετε την απομόνωση, μην ανησυχείτε – μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να αναπτύξετε την ικανότητά σας για οικειότητα και ικανοποιητικές σχέσεις, και αυτό είναι εντάξει. Επίσης, δεν χρειάζεται να το κάνετε μόνοι σας.
Τα απομονωμένα άτομα μπορούν οπωσδήποτε να κινηθούν προς τη σύνδεση μέσω της ψυχοθεραπείας, των ομάδων στήριξης και της εκπαίδευσης κοινωνικών δεξιοτήτων. Πολύ συχνά, η απομόνωση μπορεί να έχει τις ρίζες της στο φόβο της απόρριψης, οπότε ενισχύοντας την ταυτότητά μας, αποκτάμε το θάρρος να ξεκινήσουμε την ανάληψη ρίσκου που είναι συνυφασμένη με τη σχέση με τους άλλους. Η ανάπτυξη της οικειότητας έχει να κάνει με το να μάθουμε πώς να ανοιχτούμε, να είμαστε ευάλωτοι και να πάρουμε αυτό το ρίσκο.
Πηγή:
www.mindbodygreen.com/articles/intimacy-vs-isolation-everything-to-know-about-this-stage
