Τι μπορούμε να κάνουμε για να κλείνουμε την πόρτα στους τοξικούς ανθρώπους από την αρχή της γνωριμίας μας. Αν τους αφήσουμε να μπουν στη ζωή μας, τότε θα είναι πολύ δύσκολο να τους απομακρύνουμε μετέπειτα.
Πρώτα από όλα χρειάζεται να ακούμε το ένστικτό μας. Από την πρώτη κιόλας εβδομάδα γνωριμίας μπορεί να νιώσουμε άβολα με κάποιες συμπεριφορές. Χρειάζεται να δώσουμε σημασία, γιατί φανταστείτε τι έχει να γίνει αργότερα που θα πέσουν οι μάσκες. Τον πρώτο καιρό όλοι δείχνουμε το καλύτερό μας πρόσωπο.
Advertisment
Πολλές φορές βάζουμε κάτω από το χαλί τα σημάδια που μας δείχνουν ότι αυτός ο άνθρωπος είναι τοξικός γιατί έχουμε κουραστεί να είμαστε μόνοι. Νιώθουμε ότι επιτέλους βρήκαμε έναν άνθρωπο να μας λατρεύει, να μας λούζει με προσοχή, θαυμασμό, στοργή.
Τα υπερβολικά λόγια αγάπης, όμως που ακούμε πολύ γρήγορα στη σχέση (είσαι η γυναίκα/ο άντρας της ζωής μου, θέλω να γεράσουμε μαζί), η πολύ έντονη σεξουαλική έλξη, τα πολλά και ακριβά δώρα είναι κόκκινες σημαίες.
Οι τοξικοί άνθρωποι προσφέρουν μια έκρηξη αγάπης (love bombing), αλλά επί της ουσίας προσπαθούν να μας χειραγωγήσουν και να μας κάνουν να εξαρτιόμαστε από αυτούς.
Advertisment
Να θυμόμαστε ότι ο πραγματικός έρωτας και η αγάπη έρχονται με το χρόνο καθώς γνωρίζεις τον άλλον και τον ερωτεύεσαι γι’ αυτό που πραγματικά είναι.
Όταν η σχέση προχωρά πολύ γρήγορα, γνωριμία με γονείς, συγκατοίκηση, αρραβώνας, γάμος κτλ, ενώ ακόμα δεν έχουμε καν γνωριστεί καλά, είναι κι αυτό σημάδι ότι κάποιος προσπαθεί να μας δέσει πριν δούμε το πραγματικό του πρόσωπο.
Κι εφόσον μας δέσει αρχίζει η ψυχολογική και η λεκτική κακοποίηση που δεν έχουν εμφανή σημάδια αλλά είναι εξίσου τραυματικές σε ψυχικό επίπεδο όσο και η σωματική κακοποίηση που αρκετές φορές είναι το επόμενο βήμα.Η βία σταδιακά κλιμακώνεται όσο δεν ζητάμε βοήθεια και υποκύπτουμε στον φόβο.
Παρακάτω είναι κάποιες καταστάσεις που είναι πιθανόν να βιώσουμε δίπλα σε έναν τοξικό άνθρωπο:
Η υποτίμηση και η επίκριση: Μας μιλάει και μας αντιμετωπίζει με έναν τρόπο που μας κάνει και νιώθουμε ηλίθιοι, ότι δεν είμαστε άξιοι, ότι δεν καταλαβαίνουμε.
Ο έλεγχος/ η ζήλια: “Με ποιον ήσουν”, “Τι είναι αυτό που φοράς”, “Δεν χρειάζεται να δουλεύεις τώρα που παντρευτήκαμε”, “Ποιος είναι αυτός που σου σχολιάζει στα social”, κτλ. Ο έλεγχος των οικονομικών, ακόμα κι αν δουλεύουμε είναι πολύ συνηθισμένη τακτική.
Το gaslighting: Αμφισβητεί τη λογική και τα συναισθήματά μας λέγοντας “Είσαι πολύ ευαίσθητος/η”, “Είσαι τρελός/η”, “Εγώ δεν το είπα αυτό ποτέ”.
Το σκωτσέζικο ντους: Μια μας εξιδανικεύει, μια μας υποτιμά. Μια μας κάνει να νιώθουμε ότι πετάμε στα ουράνια, μια μας ρίχνει στα τάρταρα, μια είναι ζεστός/η, την άλλη απόμακρος/η.
Παθητικο-επιθετικές συμπεριφορές όπως η τιμωρία της σιωπής. Κατεβάζει μούτρα, δεν μας μιλάει, δεν παίρνει τηλ/δεν γράφει μηνύματα με σκοπό να τιμωρήσει ή να χειραγωγήσει.
Η οργή: Αντιδρά δυσανάλογα με τα ερεθίσματα. Ξεσπά με μεγάλο θυμό σαν ένα πεντάχρονο παιδί. Νιώθουμε φόβο γιατί νιώθουμε το ανεξέλεγκτο της κατάστασης.
Τοίχος στην επικοινωνία: Όταν του ζητάμε να μιλήσουμε για ένα θέμα που μας απασχολεί στη σχέση, η επικοινωνία κόβεται ξαφνικά με φωνές και αποχώρηση από τον διάλογο ή αλλάζει θέμα συζήτησης με το να θυμάται άλλες καταστάσεις ρίχνοντας το φταίξιμο πάντα σε εμάς. Ποτέ δεν αναλαμβάνει ευθύνη για τις πράξεις του/της. Εμείς φταίμε για όλα.
Για να μην εμπλακούμε λοιπόν σε μια τέτοια σχέση όπου μετά θα είναι δύσκολο να αποχωρήσουμε, χρειάζεται να βάζουμε τα όριά μας από την αρχή.
– Να γνωρίζουμε τι προσδοκούμε από μια σχέση, φιλική ή ερωτική.
– Να μην δικαιολογούμε καταστάσεις (περνάει δύσκολα, είχε δύσκολα παιδικά χρόνια κτλ).
– Να μην δίνουμε δεύτερες ευκαιρίες, γιατί η δεύτερη γίνεται τρίτη και τέταρτη χωρίς καν να το καταλάβουμε, διότι οι τοξικοί άνθρωποι μπορεί να είναι και ιδιαίτερα χειριστικοί. Με την γοητεία τους μας τραβούν πίσω κάθε φορά που φτάνουμε στα όριά μας και θέλουμε να φύγουμε από τη σχέση (hoovering).
Ο φόβος της μοναξιάς είναι ένας ακόμα ένας παράγοντας που μας κάνει να καθηλωνόμαστε σε μια τοξική σχέση. Και είναι πολύ πιθανό η αυτοεκτίμησή μας να έχει πέσει σε μια σχέση όπου βιώνουμε κακοποίηση, κι αυτό να μας κάνει να νιώθουμε πολύ αδύναμοι και ανάξιοι.
Χρειάζεται να γνωρίζουμε ότι η αγάπη δεν έχει πόνο
Όταν νιώθουμε ψυχικό πόνο σε μια σχέση αυτό σημαίνει ότι αυτή η σχέση μας ξυπνά το δικό μας ψυχικό τραύμα, το οποίο συνήθως προέρχεται από το παρελθόν και τις περισσότερες φορές από την παιδική μας ηλικία. Στην ενήλικη ζωή ελκύουμε και ελκυόμαστε από ανθρώπους που μας το φέρνουν στην επιφάνεια. Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να έχουν κάποια χαρακτηριστικά που μας θυμίζουν τους γονείς μας, και μαζί τους αναβιώνουμε τα ίδια συναισθήματα που νιώθαμε στο παρελθόν (trauma bonding).
Η ψυχοθεραπεία, η αυτογνωσία, η ψυχοεκπαίδευση θα μας βοηθήσουν να επουλώσουμε τα ψυχικά μας τραύματα, να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμησή μας και να μάθουμε να αποφεύγουμε συνειδητά καταστάσεις που μας επανατραυματίζουν.
Πολλές φορές όμως, οι τοξικοί άνθρωποι είναι ήδη στη ζωή μας, στην οικογένειά μας ή στη δουλειά μας και δεν μπορούμε να τους απομακρύνουμε.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να προστατεύουμε τον εαυτό μας βάζοντας όρια πχ. να μην μένουμε στο ίδιο σπίτι εφόσον είναι εφικτό, να ερχόμαστε σε επαφή μαζί τους όσο αντέχουμε και είναι ανάγκη, να ξέρουμε πότε να παραιτηθούμε από την εργασία μας, κτλ
Συγχρόνως ας κάνουμε πράγματα που αγαπάμε (δουλειά, χόμπι, φίλοι). Ας μην περιμένουμε να νιώσουμε ότι αξίζουμε από τα λόγια των άλλων, παρά ας βρούμε την εσωτερική μας αξία.
Ας αποφεύγουμε τις άσκοπες συζητήσεις και τους καυγάδες. Δεν θα βρούμε ποτέ το δίκιο μας. Ας μην παίρνουμε προσωπικά αυτά που λένε και κάνουν. Έχουν τα δικά τους θέματα. Είναι άσκοπο να προσπαθούμε να τους αλλάξουμε.
Ας πάρουμε την ευθύνη τους εαυτού μας και ας μην τους αφήσουμε να μας κακοποιούν. Μπορούμε να επιλέξουμε να μην μπαίνουμε στη θέση του θύματος που φοβάται, που νιώθει ενοχές, που αμφιβάλλει για τον εαυτό του.
Να είμαστε πάντα ανεξάρτητοι οικονομικά, να δουλεύουμε και να μην τους δίνουμε το δικαίωμα να διαχειρίζονται τα χρήματά μας.
Κι αν δεν μπορούμε μόνοι μας να προστατέψουμε τον εαυτό μας, αν νιώθουμε αδύναμοι και αβοήθητοι, χρειάζεται να ζητήσουμε βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας, για να βρούμε την εσωτερική μας δύναμη, την εκτίμηση και την αγάπη για τον εαυτό μας.
Έτσι θα μπορέσουμε να φιλτράρουμε τις τοξικές συμπεριφορές και να αφήνουμε να εισέρχεται μέσα μας μόνο η αγάπη. Και όσο είναι εφικτό θα μάθουμε να επιλέγουμε ανθρώπους που δίπλα τους εξελισσόμαστε και νιώθουμε ήρεμοι.
Οι υγιείς σχέσεις έχουν νοιάξιμο, φροντίδα, αποδοχή και παρουσία. Να θυμόμαστε ότι η πραγματική αγάπη δημιουργεί ασφάλεια και γαλήνη, είναι θεραπευτική και την νιώθουμε στην ύπαρξή μας.
Εργάζεται σε ιδιωτικό γραφείο. Συνεδρίες δια ζώσης/online.
Στοιχεία επικοινωνίας: κιν. 6989866065e-mail: tatiana.tou@gmail.com
- Πώς επιλέγουμε σύντροφο; Συνεξάρτηση και “Τραυματικός Δεσμός” (Trauma Bonding) - 15 Νοεμβρίου 2022
- Love bombing: Η «έκρηξη αγάπης» και άλλες καταστάσεις που μπορεί να ζήσουμε δίπλα σε έναν τοξικό άνθρωπο - 12 Ιανουαρίου 2022
- Πώς να συγχωρήσουμε τους γονείς μας αφήνοντας πίσω τα δύσκολα συναισθήματα της παιδικής μας ηλικίας - 21 Σεπτεμβρίου 2021
