Όταν φέρνουμε στο μυαλό μας το άγχος και ένα άτομο που είναι αγχωμένο και ανήσυχο, μπορεί να σκεφτούμε κάποιον που πανικοβάλλεται, κλαίει, ζαλίζεται ή δυσκολεύεται να αναπνεύσει. Αυτή είναι η συνηθέστερη έκφραση του άγχους, αλλά δεν είναι και η μοναδική. Το άγχος είναι μια εσωτερική φυσιολογική και γνωστική εμπειρία που μπορεί να είναι πολύπλευρη. Υπάρχουν μέρες που το άγχος είναι εμφανές και μέρες που το άγχος είναι «κρυφό». Υπάρχουν φορές που το άγχος προκαλείται από μία οσμή ή μια σκέψη και φορές που μπορεί να προκληθεί από το τίποτα, (ή έστω έτσι μοιάζει να συμβαίνει).
Η σιωπηλή πλευρά του άγχους
Το άγχος μπορεί να αποτελέσει μία «αόρατη» δυσκολία. Είναι πολύ δύσκολο να κοιτάξεις ένα άτομο και να αξιολογήσεις με ακρίβεια την εμπειρία του άγχους και την έντασή του. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι ένα εσωτερικό βίωμα που μπορεί εύκολα να παρερμηνευθεί ως αποστασιοποίηση ή αδιαφορία. Στην πραγματικότητα, τα άτομα με άγχος δεν είναι καθόλου απόμακρα ή αδιάφορα. Αντίθετα, θέλουν να γίνουν αποδεκτά και μέρος της ομάδας. Θέλουν να είναι παρόντες αλλά συχνά ανησυχούν για πολλά ζητήματα, τα οποία για άλλους είναι μικρής σημασίας. Πιο συγκεκριμένα ανησυχούν έντονα για:
Advertisment
• Το πως αισθάνονται οι άλλοι γύρω τους.
• Αν έχουν συμβάλει με αρνητικό τρόπο στην κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
• Αν μπορούν να ανταπεξέλθουν επαρκώς σε μία συζήτηση.
Advertisment
• Αν θα κριθούν για οτιδήποτε.
• Για το που βρίσκονται οι έξοδοι κινδύνου.
• Για την ασφάλειά τους, αλλά και των γύρω τους.
• Για το πως να τοποθετήσουν το σώμα τους σε ένα χώρο.
• Για το ποια στιγμή θα πρέπει να μιλήσουν και πότε να σταματήσουν.
Πώς μπορεί να μοιάζει το άγχος
Αν και το άγχος δεν έχει μια πάντα συγκεκριμένη «εικόνα», ο τρόπος που παρουσιάζονται τα αγχωμένα άτομα μπορεί εύκολα να μας μπερδέψει.
Για παράδειγμα μπορεί:
• Να μιλούν υπερβολικά σε κοινωνικές καταστάσεις για να καλύψουν την αμήχανη σιωπή.
• Να γελούν με τα αστεία και τα σχόλια όλων.
• Να προσποιούνται ότι κάτι τους ευχαριστεί και αισθάνονται χαρούμενοι.
• Να μην γελούν με τα αστεία ή τα σχόλια κανενός.
• Να είναι υπερβολικά συγκαταβατικά σε όλα.
• Να σωπαίνουν καθησυχάζοντας τους άλλους ότι όλα είναι εντάξει.
• Να λένε «ναι» σε κοινωνικές προσκλήσεις και μετά να ακυρώνουν την τελευταία στιγμή.
• Να δυσκολεύονται να μιλήσουν.
• Να είναι απόμακροι και να μοιάζει σαν να απορρίπτουν τους άλλους.
• Να αγωνίζονται να επικοινωνήσουν με σαφήνεια τις σκέψεις τους.
• Να επαναλαμβάνουν μία σκέψη ή φράση συνεχώς.
• Να χάνουν τον ειρμό της σκέψης τους.
Πώς να βοηθήσετε τον εαυτό σας ή κάποιον που αισθάνεται άγχος
• Βρείτε ένα «αγχολυτικό» αντικείμενο για τις έκτακτες ανάγκες.
• Ρωτήστε: «Είστε καλά;». Πείτε: «Θα θέλατε να πάτε κάπου πιο ήσυχα για να κάνετε ένα διάλειμμα;»
• Όταν νιώθετε υπερδιέγερση ή εξάντληση με την κατάσταση που υπάρχει, πηγαίνετε σε έναν πιο ήσυχο χώρο (π.χ. μπάνιο, κουζίνα) και ρίξτε λίγο νερό στο πρόσωπο σας.
• Παίξτε ένα παιχνίδι στο τηλέφωνό σας.
• Εάν σας κάνουν μια ερώτηση και δεν ξέρετε πώς να απαντήσετε, πείτε: «Δεν είμαι σίγουρος. Επιτρέψτε μου να επανέλθω σε σας γι’αυτό, σε λίγο».
• Εάν δεν θέλετε να συμμετέχετε σε κάτι, πείτε: «Θα περάσω, αλλά κάποια άλλη φορά».
Αυτοφροντίδα για το άγχος
Τα άτομα με άγχος δεν είναι πολύ καλά στο να ξέρουν πότε να σταματήσουν, να κάνουν ένα διάλειμμα ή να χαλαρώσουν. Τείνουν να κάνουν σκληρή αυτοκριτική. Για παράδειγμα, δεν θα χρησιμοποιούσαν ποτέ τις παρακάτω φράσεις σε ένα άλλο άτομο, αλλά σίγουρα το κάνουν για τον εαυτό τους:
«Είμαι τόσο ανόητος».
«Δεν μπορώ να το κάνω αυτό».
«Με μισούν».
«Είμαι ανίκανος».
«Γιατί το έκανα αυτό;»
«Γιατί το είπα αυτό;»
«Κανείς δεν θα θέλει να μου ξαναμιλήσει».
«Δεν πρόκειται να με καλέσουν ποτέ ξανά».
«Κανείς δεν νοιάζεται για εμένα».
«Πώς μπορεί σε κάποιον να αρέσει κάποιος σαν εμένα;»
Επομένως, είναι σημαντικό να μάθουν και να μιλήσουν με πιο ευγενικό τρόπο στον εαυτό τους, όπως θα έκαναν και για κάποιον άλλο. Μπορούν να χρησιμοποιούν φράσεις όπως:
«Αυτό είναι δύσκολο για εμένα».
«Σε ποιον μπορώ να μιλήσω;»
«Τι μπορώ να κάνω αυτή τη στιγμή για να βοηθήσω τον εαυτό μου;»
«Δεν είμαι χαζός ή ανόητος».
«Φοβάμαι».
Παρατηρούμε λοιπόν ότι το άγχος μας μιλάει με διαφορετική, κάθε φορά, γλώσσα. Σε καταστάσεις στις οποίες άνθρωποι μοιάζουν ψύχραιμοι και άνετοι, αρκετές φορές υποκρύπτονται συναισθήματα έντονου άγχους και στρες. Τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.
Το άγχος είναι ο καλύτερος «ψεύτης». Όμως το ότι έχουμε ανήσυχες σκέψεις δεν σημαίνει ότι είναι και ρεαλιστικές. Και μόνο επειδή κάνουμε μία εικασία για ένα γεγονός, δεν σημαίνει ότι θα συμβεί. Οι σκέψεις μας δεν είναι καθοριστικές για όλα, ούτε μπορούν να κάνουν πράγματα να συμβούν. Είναι απλώς σκέψεις. Εφόσον τις αναγνωρίσουμε ως σκέψεις που βασίζονται σε φόβους και ανασφάλειες, στη συνέχεια θα τους δείξουμε την πόρτα της εξόδου.
Το άγχος είναι ρεαλιστικό βίωμα, παρά το ότι μερικές φορές δεν μπορεί να φανεί ή να μετρηθεί «από τους έξω». Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις συμπεριφορές μας και να βρούμε πιο ανακουφιστικούς τρόπους για να μιλήσουμε στον εαυτό μας. Αναζητώντας θεραπεία με τον κατάλληλο επαγγελματία ψυχικής υγείας, μπορούμε να προσδιορίσουμε με μεγαλύτερη σαφήνεια τις αγχωτικές σκέψεις και πώς αυτές δύνανται να επηρεάζουν την συμπεριφορά και τα συναισθήματα μας.
- The absent father effect | Η επίδραση του απόντα πατέρα στην κόρη - 30 Σεπτεμβρίου 2024
- Ενσυναίσθηση: Πώς να είμαστε ουσιαστικά κοντά σε κάποιον που μας χρειάζεται - 31 Αυγούστου 2024
- Η θεραπευτική δύναμη της σχέσης μας με τα ζώα - 3 Ιουνίου 2024
