Όλοι οι άνθρωποι έχουν ιδιαίτερες συμπεριφορές. Μερικές φορές δεν είναι καθόλου παράξενες για εμάς, αλλά μπορεί να φαίνονται παράξενες σε έναν εξωτερικό παρατηρητή. Ενώ πολλές συμπεριφορές είναι απλά, λοιπόν, ανθρώπινες, μερικές φορές μπορεί να οφείλονται σε άγχος.
Μερικά από τα στερεοτυπικά χαρακτηριστικά του άγχους περιλαμβάνουν νευρικότητα, φόβο για δημόσια ομιλία ή φόβο για την παρουσία πλήθους κόσμου. Αλλά πολλές μορφές άγχους δεν είναι τόσο προφανείς, όπως για παράδειγμα με ανθρώπους που στην πραγματικότητα προτιμούν να βρίσκονται σε πλήθος, αλλά φοβούνται μια συνάντηση για καφέ με ένα μόνο άτομο.
Advertisment
Ανεξάρτητα από το επίπεδο αναγνώρισής τους, πολλές αγχώδεις συμπεριφορές μπορεί να συνδέονται με κάποιες εμπειρίες παιδικού τραύματος. Έρευνες έχουν καταδείξει τη σχέση μεταξύ του παιδικού τραύματος και πολλών συμπτωμάτων άγχους, διαπιστώνοντας ότι οι εμπειρίες μας στην παιδική ηλικία συχνά οδηγούν σε εκδηλώσεις συμπεριφοράς που παρουσιάζονται και στην ενήλικη ζωή.
Ο φόβος μήπως κριθούμε αρνητικά εκδηλώνεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Πολλοί επιζώντες παιδικών τραυμάτων φοβούνται να βρεθούν σε μια κατάσταση από την οποία δεν μπορούν να ξεφύγουν, όπως το να έχουν άλλους ανθρώπους στο σπίτι τους, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πληθώρα συμπεριφορών αποφυγής. Ο «τραυματισμένος» ψυχισμός μας θέλει να αποφεύγει κάθε εμπειρία που μας θυμίζει μια εποχή κατά την οποία δεν μπορούσαμε να ξεφύγουμε από τη δυσφορία.
Αυτές οι αντιδράσεις εκδηλώνονται σε πολλούς διαφορετικούς τομείς της ζωής ενός ατόμου. Αυτές οι 8 είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες που συναντούμε στην καθημερινότητα.
Advertisment
8 συμπεριφορές άγχους που μπορεί στην πραγματικότητα να είναι αποκρίσεις σε τραύμα
1. Να μην απαντάμε στο τηλέφωνο ή να αποφεύγουμε να κάνουμε κλήσεις
Σε κάποιον που δεν έχει κοινωνικό άγχος, το να απαντά στο τηλέφωνο μπορεί να φαίνεται απλή υπόθεση και η αποφυγή του να μοιάζει απλώς με τεμπελιά. Ωστόσο, αυτό που το διαχωρίζει από την τεμπελιά ή την αποφυγή είναι η αύξηση της αδρεναλίνης και της κορτιζόλης που ακολουθεί για κάποιον που έχει ιστορικό τραύματος. Ενώ η απλή παραγγελία φαγητού ή η συνομιλία με έναν συγγενή μπορεί να είναι μια ουδέτερη εμπειρία, η απάντηση σε μια απροσδόκητη κλήση εμπνέει φόβο ότι η πράξη μπορεί να οδηγήσει σε μια συζήτηση στην οποία μπορεί να βρεθούμε σε δύσκολη θέση. Αυτό θυμίζει τα συναισθήματα του να μας πιάσουν, να μας βάλουν σε δύσκολη θέση οι γονείς ή οι φροντιστές όταν δεν υπήρχε διέξοδος, ή να παραβιαστεί η ιδιωτική μας ζωή ή τα όριά μας.
2. Απόσυρση σε κοινωνικά περιβάλλοντα
Πολλές μορφές κοινωνικού άγχους μπορεί να είναι το αποτέλεσμα του ότι μεγαλώσαμε σε ένα χαοτικό περιβάλλον, όπου ήμασταν συνεχώς αποδιοργανωμένοι ή υπό απειλή – έτοιμοι να φροντίσουμε κάποιον άλλον ή έτοιμοι για μια διαμάχη. Ως αποτέλεσμα, οι ενήλικοι επιζώντες τραυμάτων έχουν μερικές φορές εμπειρίες υπερδιέγερσης κατά τη διάρκεια κοινωνικών συναναστροφών.
Οι καταστάσεις στις οποίες αναμένεται να έχουμε υψηλό επίπεδο δέσμευσης μπορεί να είναι εξαντλητικές και μπορεί να νιώθουμε ότι δεν υπάρχει τρόπος να κάνουμε ένα ψυχικό διάλειμμα. Αντ’ αυτού, αποσυντονιζόμαστε, κοιτάζοντας το τηλέφωνό μας, πηγαίνοντας στην τουαλέτα για να μείνουμε μόνοι ή σιωπώντας. Αντίθετα, πολλοί άνθρωποι με κοινωνικό άγχος διαπιστώνουν ότι αυτή η εμπειρία είναι στην πραγματικότητα πιο αγχωτική από το να βρισκόμαστε σε ένα μεγάλο πλήθος όπου δεν έχουμε καμία πίεση να εμπλακούμε κοινωνικά.
3. Νιώθουμε νευρικότητα ή άβολα όταν κάποιος κάθεται πολύ κοντά
Πολλοί άνθρωποι με κοινωνικό άγχος λατρεύουν να έχουν την κινηματογραφική αίθουσα για τον εαυτό τους, ή τουλάχιστον με μεγάλες αποστάσεις μεταξύ αυτών και της άλλης παρέας. Αντίθετα, το να έχουν ένα άγνωστο άτομο να κάθεται δίπλα τους στον κινηματογράφο μπορεί στην πραγματικότητα να κάνει ένα αγχωμένο άτομο να μην μπορεί να συγκεντρωθεί στην ταινία, λόγω του ότι έχει τόσο μεγάλη επίγνωση της εγγύτητας με ένα άλλο άτομο. Όταν μεγαλώνουμε σε ένα περιβάλλον στο οποίο παραβιάζονται τα όριά μας, έχουμε μια αυξημένη αίσθηση της επίγνωσης των άλλων ανθρώπων και της θέσης μας μέσα σε ένα πλήθος ή σε ένα δωμάτιο.
4. Ανάγκη να καθόμαστε σε συγκεκριμένα μέρη ή περιοχές κατά τη διάρκεια επισκέψεων σε εστιατόρια ή κοινωνικές εκδηλώσεις
Πολλοί επιζώντες από τραύμα αναφέρουν ότι προτιμούν να κάθονται με την πλάτη σε έναν τοίχο, σε αντίθεση με μια πόρτα ή έναν ανοιχτό χώρο. Λόγω της συνεχούς κατάστασης υπερ-επιφυλακής τους, το νευρικό τους σύστημα τους κρατά «έτοιμους» για κάθε αντιληπτή, έστω και παράλογη, απειλή. Το να κάθονται εκεί όπου μπορούν να παρατηρούν το δωμάτιο και όσους βρίσκονται μέσα σε αυτό φαίνεται να ηρεμεί αυτή την ένταση, έστω και για μια στιγμή.
5. Υπερφαγία ή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Οι επιζώντες τραύματος αναπτύσσουν αυτοκαταστροφικά μοτίβα, συχνά με τη μορφή είτε της απόλαυσης είτε της αποφυγής τροφής ή ουσιών. Τις τελευταίες δεκαετίες, ο κλάδος της υγείας έχει αναπτύξει αυξημένη κατανόηση της σχέσης μεταξύ τραύματος και άγχους γύρω από το φαγητό ή το ποτό. Τα άτομα που έχουν διατροφικές διαταραχές έχουν συχνά ιστορικό δυσμενών παιδικών εμπειριών και τραυμάτων.
6. Κάποιος που χτυπά την πόρτα μας και είναι απρόσκλητος
Κάποτε αστειεύτηκα ότι υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων: εκείνοι που ανοίγουν την πόρτα όταν ακούνε ένα χτύπημα και εκείνοι που κρύβονται και περιμένουν να φύγει το άτομο. Πράγματι, ήμουν στα 30 μου όταν συνειδητοποίησα ότι η αντίδρασή μου σε ένα απροσδόκητο χτύπημα στην εξώπορτά μου δεν ήταν κάτι που είχαν όλοι. Συχνά αυτό το αυξημένο αίσθημα παράνοιας και άγχους σχετίζεται με εμπειρίες που είχα ως παιδί ότι δεν μπορούσα να ξεφύγω.
7. Ζητάμε συνεχώς συγγνώμη, ακόμη και όταν δεν φταίμε
Όταν μας ασκούν συνεχώς κριτική ή μας κάνουν συνεχώς να νιώθουμε ότι για όλα φταίμε εμείς, αναπτύσσουμε έντονο αίσθημα ντροπής. Αυτό εκδηλώνεται με μια συνεχή ανάγκη να απολογείστε υπερβολικά, ακόμη και όταν δεν έχετε κάνει τίποτα λάθος. Αυτό είναι συχνά αποτέλεσμα συναισθηματικής κακοποίησης ή παραμέλησης στην παιδική ηλικία.
8. Έχουμε αυξημένο αντανακλαστικό τρόμου
Όταν το νευρικό σύστημα είναι συνεχώς απορρυθμισμένο, είναι σύνηθες να έχετε αυξημένη αντίδραση σε θορύβους ή ερεθίσματα που οι άλλοι μπορεί να μην παρατηρούν ή να μην ενοχλούνται από αυτά. Το να έχετε αυξημένη αντίδραση τρόμου ή να είστε «νευρικοί» συσχετίζεται με παιδικά τραύματα και κακοποίηση.
Πηγή: psychologytoday.com/intl/blog/invisible-bruises/202205/10-anxious-behaviors-may-actually-be-trauma-responses
