Οι αγχώδεις διαταραχές είναι από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές που εμφανίζονται, ειδικά στις δυτικές χώρες. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα γνωρίζετε κάποιον – συγγενή, σύζυγο, φίλο ή συνάδελφο – που ζει με μια αγχώδη διαταραχή. Αν δεν έχετε βιώσει ποτέ σας δυσλειτουργικό άγχος – δηλαδή άγχος που υπερβαίνει την υγιή αντίδραση σε έναν στρεσογόνο παράγοντα – μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοήσετε κάποιον που το βιώνει.
Περιστασιακά το να βιώνετε νευρικότητα ή ανησυχία είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής. Η διαφορά είναι ότι οι άνθρωποι με αγχώδη διαταραχή βιώνουν συχνά συμπτώματα και αυτά τα συμπτώματα δεν υποχωρούν εύκολα. Τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να περιλαμβάνουν:
Advertisment
– Δυσκολία στον έλεγχο των ανήσυχων σκέψεων
– Εύκολη κόπωση
– Δυσκολία συγκέντρωσης
Advertisment
– Πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους ή πόνους χωρίς άλλη εμφανή αιτία
– Ευερεθιστότητα
– Κρίσεις πανικού – περίοδοι έντονου και ξαφνικού φόβου ή αίσθημα απώλειας ελέγχου παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής κίνδυνος
– Συχνή ανησυχία ή νευρικότητα
– Προβλήματα ύπνου
– Ιδρώτας, τρέμουλο ή ταχυκαρδία.
Παρόλο που μπορεί να μην καταλαβαίνετε όλα όσα περνά κάποιος που βιώνει άγχος, μπορείτε να τον καθησυχάσετε και να τον βοηθήσετε να χαλαρώσει την αγωνία του. Ωστόσο, ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, είναι πολύ εύκολο να πείτε ή να κάνετε ακούσια πράγματα που πληγώνουν περισσότερο παρά βοηθούν.
Τα λόγια μας έχουν τη δύναμη να βοηθήσουν κάποιον με αυτή την διαταραχή. Το να γνωρίζουμε τις σωστές φράσεις που χρειάζεται να πούμε σε ένα άτομο που πάσχει από αγχώδη διαταραχή μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά για το άτομο που αγωνίζεται. Τι δεν πρέπει λοιπόν να λέτε σε κάποιον με άγχος – και, εξίσου σημαντικό, τι μπορείτε να πείτε για να τον βοηθήσετε; Οι ειδικοί συμβουλεύουν να αποφεύγετε αυτές τις τέσσερις φράσεις.
4 φράσεις που είναι καλύτερο να αποφεύγουμε να λέμε σε ένα άτομο με άγχος
1. «Χαλάρωσε»
Τις περισσότερες φορές, αυτή η υπερβολικά συνηθισμένη φράση μοιάζει συγκαταβατική. Αν το άτομο που βιώνει άγχος μπορούσε να ηρεμήσει εκείνη τη στιγμή, απλά θα το έκανε.
Επιπλέον, αυτή η φράση υπονοεί ότι ο φίλος ή το αγαπημένο σας πρόσωπο επιλέγει να μην είναι ήρεμος ή ότι επιλέγει να αισθάνεται αγχωμένος, ενώ στην πραγματικότητα η κατάστασή του καθιστά εξαιρετικά δύσκολο γι’ αυτόν να αισθάνεται ήρεμος. Ως αποτέλεσμα, αυτή η φράση μπορεί να τον κάνει να νιώθει ντροπή, αδυναμία και μοναξιά.
Εναλλακτικά
Προσφέρετε απαλά υποστήριξη χωρίς να κρίνετε, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως: Είμαι εδώ για σένα, είμαι εδώ για να σε ακούσω αν θέλεις να μιλήσεις, θα μείνω μαζί σου αν θέλεις.
2. «Μείνε στη στιγμή»
Πολλοί άνθρωποι με αγχώδεις διαταραχές έχουν προσδοκώμενο άγχος, δηλαδή ανησυχούν έντονα για πράγματα που δεν έχουν συμβεί ακόμα, αλλά μπορεί να συμβούν στο μέλλον. Το να ζητάτε από το αγαπημένο σας πρόσωπο να είναι απλώς παρόν (στη στιγμή) θα ήταν το ίδιο με το να του ζητάτε να κουνήσει ένα μαγικό ραβδί και να εξαφανιστεί το άγχος του.
Εναλλακτικά
Ρωτήστε τους τι είναι αυτό που τους προκαλεί αυτή τη στιγμή τη μεγαλύτερη ανησυχία τους. Αν απαριθμήσουν μια λίστα με πολλά πράγματα, μπορείτε να τους ζητήσετε να επικεντρωθούν σε ό,τι είναι πιο επείγον ή πλησιάζει και στη συνέχεια να τους βοηθήσετε να αντιμετωπίσουν πρώτα τους φόβους τους γύρω από αυτό.
Αν είναι πρόθυμοι, προσφερθείτε να τους βοηθήσετε να εξασκηθούν στο να μένουν στο εδώ και τώρα. Μια τεχνική που μπορείτε να δοκιμάσετε: Ζητήστε τους να επιλέξουν κάτι στο άμεσο περιβάλλον τους για να επικεντρωθούν και, στη συνέχεια, ζητήστε τους να χρησιμοποιήσουν τις αισθήσεις τους για να περιγράψουν τι βλέπουν, ακούν, αγγίζουν, μυρίζουν και γεύονται. Αυτή η λεγόμενη «τεχνική γείωσης» τους βοηθά να αποσπάσουν την προσοχή τους από τις ανησυχίες τους και να τους τραβήξουν πίσω στην παρούσα στιγμή.
3. «Μη σκέφτεσαι υπερβολικά»
Παρόμοια με τη φράση «ηρέμησε», το να πείτε σε κάποιον να σταματήσει να σκέφτεται υπερβολικά υπονοεί ότι απλώς επιλέγει να μην ελέγχει το άγχος του.
Στην πραγματικότητα, το άγχος είναι μια σύνθετη αλλά θεραπεύσιμη ασθένεια όπως ο διαβήτης. Με τον ίδιο τρόπο που δεν θα λέγατε ποτέ σε κάποιον να «σταματήσει» απλά να αισθάνεται τα συμπτώματα του διαβήτη, όπως το να διψά ή να είναι πολύ κουρασμένος, δεν είναι χρήσιμο να πείτε σε κάποιον με αγχώδη διαταραχή να σταματήσει απλά να αισθάνεται τα συμπτώματα της κατάστασής του.
Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι με άγχος γνωρίζουν σε κάποιο βαθμό ότι οι ανησυχίες τους μπορεί να είναι δυσανάλογες με την εκάστοτε κατάσταση – και γνωρίζοντας ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την αντίδρασή τους το μόνο που κάνουν είναι να αισθάνονται χειρότερα.
Επιπλέον, λέγοντας σε κάποιον που βρίσκεται εν μέσω κρίσης άγχους ότι αυτό για το οποίο ανησυχεί δεν είναι κάτι σημαντικό ή ότι πρέπει να σταματήσει να σκέφτεται υπερβολικά, αγνοεί τη γνήσια αγωνία του.
Εναλλακτικά
Ακούστε τις ανησυχίες τους και επικυρώστε τα συναισθήματά τους, χωρίς να προσπαθήσετε να προσφέρετε λύσεις εκείνη τη στιγμή. Οι φράσεις που προτείνονται είναι οι εξής:
– «Μπορώ να καταλάβω ότι περνάς πολύ δύσκολα».
– «Είσαι ασφαλής».
– «Είμαι εδώ για να σε βοηθήσω να το ξεπεράσεις».
4. «Η ανησυχία δεν αλλάζει τίποτα»
Όταν κάποιος για τον οποίο νοιαζόμαστε υποφέρει, το ένστικτό μας είναι να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε την κατάσταση γι’ αυτόν. Το πρόβλημα είναι ότι οι αγχώδεις διαταραχές δεν έχουν συνήθως εύκολη λύση, επειδή οι αγχώδεις σκέψεις συχνά δεν είναι λογικές ή επικεντρώνονται στο χειρότερο σενάριο.
Το να προσπαθούμε να κατευνάσουμε το άγχος κάποιου λέγοντάς του ότι οι σκέψεις του δεν είναι παραγωγικές, δεν αξίζουν τον κόπο ή ότι είναι χάσιμο χρόνου, επίσης ακυρώνει τα συναισθήματά του και μπορεί ακόμη και να τον κάνει να νιώθει πιο αγχωμένος από πριν.
Εναλλακτικά
Το να δείξετε στο αγαπημένο σας πρόσωπο κατανόηση, υπομονή και ενσυναίσθηση μπορεί να βοηθήσει πολύ. Αυτό που χρειάζεται να ακούσει ένα άτομο με αγχώδη διαταραχή είναι ότι καταλαβαίνετε ότι περνά δύσκολες στιγμές και ότι είστε εκεί για να το υποστηρίξετε.
Ας πούμε ότι ένα μέλος της οικογένειας ή ένας φίλος με άγχος είναι πολύ αγχωμένος για μια μεγάλη παρουσίαση στη δουλειά και πεπεισμένος ότι θα αποτύχει. Εμείς μπορούμε να τονίσουμε ότι δεν πειράζει να είναι αγχωμένος, υπενθυμίζοντάς του παράλληλα τις επιτυχίες του παρελθόντος, λέγοντάς του για παράδειγμα:
«Είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθάνεσαι αγχωμένος. Αλλά ξέρω ότι έχεις δουλέψει σκληρά για να προετοιμαστείς γι’ αυτό και έχεις ήδη κάνει σπουδαίες παρουσιάσεις στο παρελθόν». Άλλες χρήσιμες φράσεις που μπορείτε να πείτε:
– «Θέλεις να κάνεις κάτι για να ξεχαστείς;»
– «Πώς μπορώ να βοηθήσω αυτή τη στιγμή;»
– «Ας προσπαθήσουμε να το ξεπεράσουμε αυτό μαζί».
Πηγή:
www.everydayhealth.com/anxiety-disorders/what-not-to-say-to-someone-with-anxiety-and-what-to-say-instead
