Αυτό συμβαίνει συνεχώς σε ένα γραφείο ψυχολόγου: Τα ζευγάρια έρχονται με τον έναν σύντροφο να παραπονιέται ότι δεν υπάρχει οικειότητα ή αγάπη στη σχέση τους εξαιτίας του άλλου.
Η βασίλισσα της οικειότητας
Αυτός ο σύντροφος πεθαίνει για περισσότερη οικειότητα, αλλά δεν την έχει λάβει εδώ και χρόνια. Στο νου του, ο/η σύντροφός του είναι ο μοναδικός λόγος που δεν έχει αυτή την οικειότητα που ποθεί και αξίζει. Μοιράζεται ότι έχει πολύ βαθιές σχέσεις με τους φίλους και την οικογένεια, αλλά όχι με την συντροφική του/της σχέση.
Advertisment
Αποκαλώ παιχνιδιάρικα αυτόν τον σύντροφο «βασίλισσα/βασιλιά της οικειότητας». Συνήθως βιώνει τον εαυτό της ως μάρτυρα που έχει κουραστεί να προσπαθεί να «ξεκλειδώσει» τον/τη σύντροφό της. Το να είναι ο συναισθηματικός μάρτυρας έχει διάφορα οφέλη, όπως η αίσθηση συναισθηματικής ανωτερότητας, ενώ μπλοκάρει την ανάγκη να αντιμετωπίσει τον εαυτό της για τα δικά της προβλήματα οικειότητας. Η βασίλισσα της οικειότητας είναι συνήθως η δύναμη που οδηγεί το ζευγάρι στη θεραπεία ή μπαίνει η ίδια σε θεραπεία για τον εαυτό της.
Ο συναισθηματικά «ανίκανος» σύντροφος
Απέναντί της συνήθως κάθεται ένας πιο σιωπηλός σύντροφος (συνήθως ο άνδρας στα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια), ο οποίος είναι κυνικός και δηλώνει πως ό,τι κι αν λέει ή κάνει δεν είναι αρκετά καλό γι’ αυτήν. Όπως και πολλοί άλλοι άνδρες, θα δεχτεί σιωπηλά να τον θεωρούν «συναισθηματικά ανίκανο». Η ανάληψη ενός τέτοιου ρόλου τον απαλλάσσει από την ανάγκη να είναι συναισθηματικά παρών ή ευάλωτος, και υπάρχουν λίγες προσδοκίες από αυτόν. Ο μεγαλύτερος φόρος για αυτόν τον ρόλο είναι ότι δεν τον σέβονται, δεν τον βλέπουν και δεν τον επιθυμούν. Πρέπει επομένως να κλείσει τα μάτια του απέναντι στην περιφρόνηση και την απογοήτευση της βασίλισσάς του και να καταφύγει στον κυνισμό και τη σχεσιακή αμνησία.
Γιατί συμβαίνει αυτό
Αυτή η δυναμική είναι αποτέλεσμα αυτού που η Terry Real αποκαλεί «ψυχολογική πατριαρχία», η οποία είναι επιζήμια τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες: Τα αγόρια πρέπει να υπομείνουν την «απώλεια του σχεσιακού», αφήνοντάς τα συναισθηματικά αναλφάβητα και ανίκανα να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους. Οι γυναίκες πληρώνουν παρομοίως το τίμημα του εξοστρακισμού τους από την έκφραση της διεκδικητικότητας και της επιθετικότητας, αφήνοντάς τες συχνά να χαρακτηρίζονται ως θύματα ή μάρτυρες.
Advertisment
Αυτές οι διαδικασίες δημιουργούν έναν έντονα διχοτομικό, ιεραρχικό χορό, όπου ο ένας σύντροφος χαρακτηρίζεται ως συναισθηματικά έξυπνος, βαθύς, ευαίσθητος, ενώ ο άλλος χαρακτηρίζεται ως συναισθηματικά μειονεκτικός, ψυχρός, απλός και δισδιάστατος. Η δυναμική που προκύπτει δημιουργεί πικρία, περιφρόνηση και ανταγωνισμό μεταξύ των συντρόφων (και αποτελεί επίσης ένα κακό μοντέλο σχέσης για τα παιδιά τους).
Επιπλέον, ο χορός τους οδηγεί συχνά σε μια συμβιωτική εχθρική δυναμική του διώκτη (βασίλισσα της οικειότητας) και του αποστασιοποιητή (συναισθηματικά ανίκανος): Όσο περισσότερο θέλει περισσότερη οικειότητα, τόσο περισσότερο απομακρύνεται.
Πίσω από την ιεραρχική διχοτόμηση
Η εκπληκτική αλήθεια είναι ότι και οι δύο σύντροφοι βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο διαφοροποίησης- έχουν και οι δύο την ίδια ικανότητα να είναι ειλικρινείς, ανοιχτοί και οικείοι στη σχέση τους.
Πώς το ξέρω αυτό; Αντί να ακούω το στόμα τους, κοιτάζω τα πόδια τους (τη συμπεριφορά τους). Συμμετέχουν πρόθυμα για χρόνια σε μια δυναμική που παρέχει ελάχιστη (ή καθόλου) οικειότητα, σεξ ή ευάλωτη επικοινωνία. Ως συστημικός θεραπευτής, δείχνω στο ζευγάρι ότι και οι δύο τους ασυνείδητα συμφώνησαν σε αυτόν τον χορό, και επομένως και οι δύο είναι εξίσου υπεύθυνοι για την πραγματικότητά τους.
Πώς αλλάζουμε αυτόν τον χορό
Αυτός ο χορός μπορεί να αλλάξει σιγά-σιγά μέσω συνειδητής σκληρής δουλειάς, και αλλάζει πιο γρήγορα αν και οι δύο σύντροφοι συμφωνούν.
– Μοιραστείτε αυτό το άρθρο με τον σύντροφό σας. Κάντε μια ειλικρινή και ανοιχτή συζήτηση, ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι η δυναμική που επικρατεί στη σχέση σας. Εξερευνήστε τους τρόπους με τους οποίους συμβάλλετε και οι δύο σε αυτό το μοτίβο.
– Ελέγξτε τα κέρδη και τις απώλειές σας από αυτή τη δυναμική. Να είστε προετοιμασμένοι για τις εσωτερικές και σχεσιακές αντιστάσεις που θα αντιμετωπίσετε όταν προσπαθείτε να «ανεβάσετε» τη θερμοκρασία στη σχέση. Αν δεν θέλετε να αλλάξετε, τότε παραδεχτείτε το και σταματήστε να κατηγορείτε τον σύντροφό σας για την έλλειψη στοργής στη σχέση σας. Απαλλάξτε τον από το ρόλο του δεσμοφύλακα ή του βάρους σας. Αν θέλετε να αλλάξετε αυτή τη δυναμική, τότε το πρώτο βήμα είναι να….
– Εξισορροπήσετε τη δυναμική, αναγνωρίζοντας αμοιβαία ότι είστε και οι δύο συναισθηματικά ικανοί. Αυτό θα είναι το σημείο εκκίνησης για το νέο σας χορό.
– Περιμένετε αντιστάσεις και ρήξεις. Δεν θα είναι εύκολο ή όμορφο, καθώς και οι δύο βγαίνετε από τις ζώνες άνεσης και τους ρόλους σας. Όταν ο συναισθηματικά «ανίκανος» σύντροφος αρχίσει να ανοίγεται, η βασίλισσα μπορεί να υποτιμήσει, να απωθήσει ή ακόμα και να αρνηθεί τα συναισθήματά της. Ο συναισθηματικά «ανίκανος» μπορεί να μην πιστεύει ότι ο σύντροφος φοβάται επίσης την οικειότητα.
– Λιγότερα λόγια, περισσότερη δράση. Μην κάνετε μεγάλες δηλώσεις, αλλά συνεχίστε να είστε ευάλωτοι και ανοιχτοί.
Αν είστε η βασίλισσα της οικειότητας:
– Παραδεχτείτε το. Παραδεχτείτε ότι και εσείς φοβάστε την οικειότητα. Αντιμετωπίστε τον εαυτό σας και εξομολογηθείτε στο σύντροφό σας τα μέρη και τους τρόπους που και εσείς ψυχραίνετε τη σχέση σας. Αυτό θα βοηθήσει τον σύντροφό σας να νιώσει λιγότερο υπεύθυνος για την τρέχουσα δυναμική.
– Να γκρινιάζετε λιγότερο, να κάνετε περισσότερα. Αποφύγετε να χαρακτηρίζετε τον σύντροφό σας ψυχρό ή ανώριμο. Τολμήστε να είστε πιο ανοιχτοί και ευάλωτοι όσον αφορά τις ανάγκες σας.
– Συγχαρείτε τις προσπάθειες του συντρόφου σας για οικειότητα. Είναι προς το συμφέρον σας να αλλάξει, οπότε εστιάστε στην επιτυχία αντί για την ανεπιθύμητη συμπεριφορά.
Αν είστε ο συναισθηματικά «ανίκανος»:
Βρίσκεστε σε αυτόν τον ρόλο για αρκετό καιρό, οπότε θα χρειαστεί χρόνος για να αρχίσετε να ανοίγεστε. Ακολουθούν μερικά βήματα που μπορούν να σας βοηθήσουν να παραδεχτείτε την αλήθεια και να ανοιχτείτε προς τον σύντροφό σας:
– Τολμήστε να νιώσετε. Αναπτύξτε συναισθηματική επίγνωση και παιδεία και στη συνέχεια διατυπώστε τα συναισθήματά σας.
– Διακινδυνεύστε να είστε ευάλωτοι. Μοιραζόμενοι ένα ευρύτερο φάσμα συναισθημάτων, όχι μόνο για τον σύντροφό σας, θα βγείτε σιγά-σιγά από τον ρόλο του συναισθηματικά αμφισβητούμενου.
– Τολμήστε να θέλετε. Με θάρρος να μοιραστείτε τα θέλω και τις επιθυμίες σας, δείξτε στο σύντροφό σας ότι δεν είστε πραγματικά ευχαριστημένοι με την τρέχουσα ομοιόσταση.
Αυτή η διαδικασία θα πάρει χρόνο, αλλά έχω δει αμέτρητα ζευγάρια να το καταφέρνουν. Μια νέα ισότιμη δυναμική θα αναπτυχθεί. Εξάλλου, εσείς οι δύο μοιάζετε περισσότερο απ’ ό,τι νομίζατε προηγουμένως.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/the-other-side-relationships/202205/youre-more-emotionally-intelligent-your-partner
