Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας (ASPD) επηρεάζει περίπου το 0,2% έως λίγο πάνω από το 3% του πληθυσμού. Οι άνδρες έχουν 6 φορές περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με αυτή τη διαταραχή από ό,τι οι γυναίκες.
Αν και οι διαταραχές προσωπικότητας μπορεί να έχουν τις ρίζες τους σε εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας συνδέεται σαφέστερα με την παιδική συμπεριφορά – περίπου το 40% των παιδιών που έχουν διαταραχή συμπεριφοράς στην παιδική ηλικία θα πληρούν τα διαγνωστικά πρότυπα της ASPD ως ενήλικες.
Advertisment
Η γενετική θεωρείται ότι παίζει ισχυρό ρόλο στην αιτιολογία της – η ύπαρξη ενός μέλους της οικογένειας με αυτή τη διαταραχή αυξάνει τους κινδύνους να εμφανιστεί και σε άλλα μέλη της οικογένειας.
Μεταξύ των στοιχείων που δείχνουν ότι ένα άτομο μπορεί να έχει αυτή την κλινικά διαγνώσιμη διαταραχή είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για το πώς οι πράξεις του επηρεάζουν τους άλλους. Αν έχουν έναν στόχο στο μυαλό τους, τα μέσα που χρησιμοποιούν για να τον πετύχουν αντανακλούν μόνο την επιθυμία τους να αποκτήσουν αυτό που θέλουν – χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις πιθανές επιπτώσεις για οποιονδήποτε άλλον.
Δεν διστάζουν να εξαπατήσουν τους άλλους, αν η εξαπάτηση είναι απαραίτητη για να επιτύχουν τους στόχους τους. Ενώ δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους να υπερβάλλουν ή να διαστρεβλώνουν την αλήθεια προκειμένου να φαίνονται θετικά, τα άτομα με ASPD δεν έχουν πρόβλημα να λένε ξεκάθαρα ψέματα για να πετύχουν αυτό που θέλουν.
Advertisment
Μπορεί επίσης να διακινδυνεύσουν την ασφάλειά τους και την ασφάλεια των άλλων και να μπουν σε επικίνδυνες ή ακόμη και εγκληματικές δραστηριότητες. Ζουν πολύ στο παρόν και θα χρησιμοποιήσουν γοητεία ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, βία για να εκμεταλλευτούν τους άλλους. Η παρορμητικότητα και η εχθρότητα είναι άλλα χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν την ASPD. Δεν είναι ότι δεν καταλαβαίνουν ότι υπάρχουν κανόνες – απλώς δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον να τους ακολουθήσουν.
Συνέπειες στην εργασιακή ζωή
Τα άτομα με ASPD είναι εξαιρετικά απίθανο να αναρριχηθούν σε εταιρίες και επιχειρήσεις, καθώς είναι πιθανό να έχουν ελάχιστο ενδιαφέρον να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των άλλων ή να ακολουθούν τους κανόνες. Μπορεί να επιθυμούν την επιτυχία, αλλά η άποψή τους γι’ αυτήν είναι εγωκεντρική και μυωπική.
Δεν μπορούν να μπουν στον κόπο να εμφανιστούν εγκαίρως στη δουλειά, να ολοκληρώσουν τα καθήκοντά τους ή να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των άλλων. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ικανότητές τους στη χειραγώγηση και την εξαπάτηση για να τους δοθεί μια δουλειά, αλλά τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά, σε συνδυασμό με την παρορμητικότητα και τις τάσεις βίας και ευερεθιστότητας, θα είναι αυτά που θα τους κάνουν να τα χάσουν εξίσου γρήγορα.
Ζητήματα στο επίπεδο των σχέσεων
Ένα άτομο με ASPD μπορεί να εμφανιστεί ως ένας ελκυστικός τύπος «κακού αγοριού» ή «κακού κοριτσιού». Η αδιαφορία τους για τους κανόνες μπορεί να είναι ερεθιστική και η συμπεριφορά τους ενίοτε μπορεί να είναι ιδιαίτερα σαγηνευτική. Δυστυχώς, αυτός ο τύπος σχέσης δεν είναι σχεδιασμένος για μακροχρόνια διάρκεια.
Δεν είναι ασυνήθιστο για κάποιον να φαντάζεται ότι η αγάπη μπορεί να αλλάξει την κακή συμπεριφορά του αγαπημένου του, αλλά αυτό δεν είναι πιθανό να ισχύει για κάποιον με ASPD. Αυτό το άτομο μπορεί αρχικά να είναι ελκυστικό, αλλά δυσκολεύεται να διατηρήσει μια στενή σχέση λόγω της ανικανότητάς του να νοιάζεται πραγματικά για τα συναισθήματα του άλλου.
Έχουν την τάση να εκτιμούν τις σχέσεις μόνο ως μέσο για την επίτευξη των στόχων τους. Τα άτομα με ASPD δεν αισθάνονται ενοχές για την κακή μεταχείριση των άλλων – μπορεί να απογοητευτούν αν μια σχέση δεν τους δίνει πλέον πρόσβαση σε ό,τι μπορεί να τους έδινε στο παρελθόν, όπως υλική ή σεξουαλική ικανοποίηση, αλλά δεν ανέχονται καλά την απογοήτευση. Όταν τελειώσουν με μια σχέση, μπορεί απλώς να προχωρήσουν χωρίς να σκεφτούν τι μένει πίσω.
Ομοιότητες και διαφορές με την ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας
Η ASPD είναι μια διαταραχή προσωπικότητας της ομάδας Β, όπως και η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, η οιστριονική και η οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Και υπάρχουν κάποιες ομοιότητες μεταξύ της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας και της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας. Και οι δύο εκδηλώνονται με συμπεριφορές που αποσκοπούν στην ικανοποίηση της ανάγκης του ατόμου να γίνει το δικό του.
Αν και οι ναρκισσιστές μπορεί να μην είναι σε θέση να δουν την οπτική γωνία του άλλου ή να κατανοήσουν τη συναισθηματική κατάσταση του άλλου, τα άτομα με ASPD δεν είναι κακά στο να διαβάζουν τη συναισθηματική κατάσταση των άλλων- απλώς δεν τους ενδιαφέρει, εκτός από το βαθμό στον οποίο μπορούν να χρησιμοποιήσουν την κατανόηση των συναισθημάτων του άλλου ως μέσο χειραγώγησης.
Ο εγωισμός και η χειραγώγηση είναι κοινά χαρακτηριστικά των ναρκισσιστών και των ατόμων με ASPD. Ωστόσο, υπάρχει διαφορά στο βαθμό στον οποίο ένα άτομο θα φτάσει για να πετύχει το δικό του σκοπό. Τα αντικοινωνικά άτομα δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να αγνοούν ή να περιφρονούν νόμους και κανόνες.
Οι ναρκισσιστές, από την άλλη πλευρά, μπορεί να επιδίδονται σε χειραγώγηση των άλλων και σε κάποιο επίπεδο εξαναγκασμού, αλλά είναι πολύ λιγότερο πιθανό να επιδίδονται σε απόλυτη καταστροφικότητα. Η εικόνα είναι το παν για έναν ναρκισσιστή και η ανάγκη του να τον βλέπουν με θετικό τρόπο τον κρατά μακριά από την αχαλίνωτη κακή συμπεριφορά κάποιου με ASPD.
7 συμπτώματα της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας
Τα άτομα με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας επιδίδονται συστηματικά σε συμπεριφορές που δείχνουν μια επίμονη περιφρόνηση για τα δικαιώματα των άλλων. Πρόκειται για την πιο κοινωνικά καταστροφική διαταραχή προσωπικότητας στο DSM. Σύμφωνα με το DSM-5, η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας συνήθως πρωτοεμφανίζεται ως διαταραχή συμπεριφοράς πριν από την ηλικία των 15 ετών, αλλά η διάγνωση τίθεται μόνο όταν το άτομο είναι τουλάχιστον 18 ετών και παρουσιάζονται τουλάχιστον 3 από αυτές τις 7 συμπεριφορές:
– Επαναλαμβανόμενη διάπραξη πράξεων που αποτελούν λόγο σύλληψης και επίδειξη αδιαφορίας για το νόμο.
– Ενεργεί με δόλο μέσω ενεργειών όπως το επίμονο ψέμα, η χρήση ψευδών ονομάτων, η εκμετάλλευση και η εξαπάτηση άλλων για το προσωπικό τους κέρδος ή την ψυχαγωγία τους.
– Παρορμητική λήψη αποφάσεων ή ανάληψη παρορμητικών ενεργειών και απουσία σχεδιασμού μελλοντικών ενεργειών.
– Προκαλούνται εύκολα και εμπλέκονται επιθετικά μέσω σωματικών καυγάδων ή προσωπικών επιθέσεων.
– Επίδειξη απερίσκεπτης αδιαφορίας για την ασφάλεια του εαυτού του ή των άλλων.
– Επίδειξη ανευθυνότητας με συνέπεια και χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες για τον εαυτό του ή τους άλλους. Μπορεί να εγκαταλείπουν απότομα την εργασία τους χωρίς σχέδια για την εξασφάλιση άλλης ή να αγνοούν τις οικονομικές υποχρεώσεις ή/και τις προσωπικές ευθύνες τους.
– Δείχνουν απουσία μεταμέλειας για τις πράξεις τους και αδιαφορία όταν βλάπτουν άλλους ή δημιουργούν ψευδείς εκλογικεύσεις για την κακομεταχείριση των άλλων.
Πηγή:
www.psychologytoday.com/intl/blog/lifetime-connections/202206/7-signs-antisocial-personality-disorder
