Η υγιεινή διατροφή οδηγεί σε σημαντικές βελτιώσεις στην υγεία και στην ψυχική ευεξία. Όμως, για κάποιους ανθρώπους, η εστίαση στην υγιεινή διατροφή μπορεί να γίνει εμμονική και να μεταμορφωθεί σε μια διατροφική διαταραχή, που ονομάζεται ορθορεξία. Και όπως και κάθε άλλη διατροφική διαταραχή, η ορθορεξία έχει σοβαρές συνέπειες.
Τι είναι η ορθορεξία;
Η nervosa orthorexia είναι μια διατροφική διαταραχή που περιλαμβάνει μια ανθυγιεινή εμμονή με την υγιεινή διατροφή. Σε αντίθεση με τις άλλες, η ορθορεξία περιστρέφεται κυρίως γύρω από την ποιότητα της τροφής, όχι την ποσότητα και σπάνια εστιάζει στην απώλεια βάρους.
Advertisment
Αντίθετα, οι ασθενείς έχουν μια υπερβολική καθήλωση στην «αγνότητα» των τροφών τους, αλλά και μια εμμονή με τα οφέλη της υγιεινής διατροφής. Η ορθορεξία αρχίζει να αναγνωρίζεται από την ιατρική κοινότητα, αν και ακόμα δεν έχει προσδιοριστεί ως διαταραχή από την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρία ή το DSM-5 (το εγχειρίδιο των επαγγελματιών).
Τι προκαλεί την ορθορεξία;
Αν και μπορεί κανείς να ξεκινήσει μια διατροφή με απλό στόχο τη βελτίωση της υγείας τους, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες αυτό φθάνει σε ακραία σημεία. Δεν υπάρχουν πολλές έρευνες πάνω στην ορθορεξία, αλλά φαίνεται ότι οι ψυχαναγκαστικές-καταναγκαστικές τάσεις και παλαιότερες διατροφικές διαταραχές είναι γνωστοί παράγοντες κινδύνου.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τάσεις προς την τελειομανία, το έντονο άγχος ή την ανάγκη για έλεγχο. Διάφορες μελέτες επίσης αναφέρουν ότι τα άτομα που εστιάζουν στην υγεία για την καριέρα τους μπορεί να έχουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης ορθορεξίας. Συχνά παραδείγματα περιλαμβάνουν εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, τραγουδιστές της όπερας, μπαλαρίνες, μουσικοί και αθλητές.
Advertisment
Οι αρνητικές επιδράσεις της ορθορεξίας στην υγεία
1. Σωματικές συνέπειες
Η ανεπάρκεια σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που προκαλείται από περιοριστική κατανάλωση τροφής έχει ως αποτέλεσμα τον υποσιστισμό, την αναιμία ή τον μη φυσιολογικό αργό καρδιακό ρυθμό. Επιπρόσθετες συνέπειες περιλαμβάνουν προβλήματα πέψης, ορμονικές ανισορροπίες, μεταβολική οξέωση και διαταραγμένη οστική υγεία.
2. Ψυχολογικές συνέπειες
Τα άτομα με ορθορεξία βιώνουν έντονη σύγχυση, όταν διαταράσσονται οι υγιεινές τους συνήθειες. Επιπλέον, όταν αναγκάζονται να σπάσουν τους αυτο-επιβαλλόμενους διατροφικούς τους κανόνες, είναι πιθανό να προκληθούν συναισθήματα ενοχής, αυτολύπησης ή καταναγκασμού.
Οι ασθενείς ξοδεύουν πολύ χρόνο στο να ερευνούν, να αποφεύγουν, να ζυγίζουν και να διαβάζουν για να οργανώσουν τέλεια τα μελλοντικά τους γεύματα. Η συνεχή αυτή απασχόληση με το φαγητό και την υγεία συνδέεται με αδύναμη εργασιακή μνήμη και συνεπώς υπάρχει και αδυναμία συγκέντρωσης.
3. Κοινωνικές συνέπειες
Τα άτομα με ορθορεξία δεν θέλουν να χάνουν τον έλεγχο όσον αφορά στη διατροφή. Ακολουθούν τόσο αυστηρούς κανόνες που διαταράσσουν την κοινωνικοποίησή τους. Αποφεύγουν δηλαδή να παίρνουν μέρος σε φυσιολογικές κοινωνικές δραστηριότητες που περιστρέφονται γύρω από το φαγητό, όπως πάρτι και δείπνο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει κοινωνική απομόνωση.
Πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε την ορθορεξία
Οι συνέπειες της ορθορεξίας μπορεί να είναι το ίδιο σοβαρές με όσους πάσχουν από διατροφικές διαταραχές. Αν δεν αντιμετωπιστεί η διαταραχή, μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στην υγεία.
Το πρώτο βήμα προς την αντιμετώπισή της είναι η αναγνώριση της παρουσίας της. Κι αυτό είναι αρκετά δύσκολο, επειδή τα άτομα που έχουν αυτή την διαταραχή, συχνά αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν οποιοδήποτε από τα αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία, την ψυχική τους κατάσταση ή την κοινωνική τους λειτουργικότητα. Μόλις αναγνωριστεί το πρόβλημα, χρειάζεται να αναζητηθεί βοήθεια από μια διεπιστημονική ομάδα, που περιλαμβάνει έναν γιατρό, έναν ψυχολόγο και έναν διατροφολόγο.
Πηγές:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18791881
https://www.scirp.org/journal/PaperInformation.aspx?PaperID=29643
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21998605
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26902744
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4340368/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23760837
