Καθηµερινά, βοµβαρδιζόµαστε µε τόνους «υποχρεωτικής» θετικότητας. Τα social media είναι γεµάτα από συµβουλές που µας παροτρύνουν επιτακτικά να δούµε τη φωτεινή πλευρά της ζωής — και µόνο. Ειδικοί κάθε είδους —από life coaches έως θεραπευτές— προσπαθούν να µας πείσουν ότι το κλειδί για την ευτυχία είναι η αποσιώπηση της αρνητικότητας. Ακόµα και όταν αντιµετωπίζουµε σηµαντικές προκλήσεις —ασθένειες, απώλειες, χωρισµούς και άλλα δυσάρεστα—, µας δίνεται ελάχιστος χώρος για να εκφράσουµε τα αληθινά µας συναισθήµατα. Και φυσικά ούτε συζήτηση να τα επεξεργαστούµε πριν φτάσουµε στο σηµείο να νιώσουµε καλύτερα και να προχωρήσουµε.
Αλλά αν όλη αυτή η θετικότητα είναι η απάντηση, γιατί τόσο πολλοί από εµάς νιώθουµε άγχος, κατάθλιψη και εξάντληση;
Advertisment
Στο καινοτόµο βιβλίο Τοξική θετικότητα, η δηµοφιλής ψυχοθεραπεύτρια Whitney Goodman παρουσιάζει τις τελευταίες έρευνες στην επιστήµη της, καθώς και ιστορίες θεραπευοµένων που αποκαλύπτουν πόσο επιζήµια είναι η τοξική θετικότητα για τον εαυτό µας και τις σχέσεις µας. Με απλούς τρόπους, παραδείγµατα και διαλόγους µάς δείχνει πώς να σταθούµε στους γύρω µας όταν τα δύσκολα συναισθήµατα τους κυριεύουν (και ναι, δεν αρκεί ένα «θα περάσει κι αυτό»).
Στο απόσπασμα που ακολουθεί, η συγγραφέας εξηγεί γιατί κάποιες φορές η θετικότητα χρησιμοποιείται ως αντιστάθμισμα για την έλλειψη ευημερίας και μας προτρέπει να ακούμε πάντα τα αληθινά συναισθήματά μας.
Advertisment
Η τοξική θετικότητα έχει εισχωρήσει σε πολλούς σημαντικούς τομείς της ζωής μας. Μας έχουν πουλήσει το παραμύθι ότι οι θετικές σκέψεις θα βελτιώσουν τα πάντα, και μάλιστα
αυτό το λένε σε όλους: ακόμη και σε ασθενείς, σε άνεργους, σε ανθρώπους που αναζητούν την παρηγοριά στη θρησκεία. Σήμερα είναι πλέον αδύνατον να ασχοληθεί κανείς
με τις επιχειρήσεις, την υγειονομική περίθαλψη, τη θρησκεία ή την επιστήμη χωρίς να υποστεί πίεση να βλέπει μόνο τη θετική πλευρά των πραγμάτων. Υπάρχει λόγος που αυτή η όχι και τόσο μαγική θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική, και δεν φταίτε εσείς για αυτό.
Ευημερία > Θετική σκέψη
Οι έρευνες σχετικά με την αποτελεσματικότητα της θετικής σκέψης ως θεραπείας για τις ασθένειες είναι χαοτικές. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι υπάρχει μια κάποια σχέση μεταξύ αισιοδοξίας και καλύτερης υγείας. Οι έρευνες δείχνουν ότι η αισιοδοξία σχετίζεται με μειωμένα ποσοστά θνησιμότητας, καλύτερη κατάσταση υγείας, πιο σύντομη θεραπεία σε ορισμένες αρρώστιες, και καλύτερη ανταπόκριση από το ανοσοποιητικό σύστημα. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ευτυχία προκαλεί καλή υγεία, διότι οι έρευνες δεν έχουν καταφέρει να ορίσουν ποιο είναι το αίτιο και ποιο το αιτιατό.
Αυτό σημαίνει ότι ένας πιο ευτυχισμένος άνθρωπος μπορεί απλώς να διαθέτει καλύτερο ανοσοποιητικό σύστημα και να αρρωσταίνει πιο σπάνια, και γι’ αυτό τον λόγο να έχει ακόμη περισσότερους λόγους να είναι ευτυχισμένος. Ή κάποιος που είναι άρρωστος μπορεί να χρειάζεται να παλεύει τόσο πολύ με την ασθένειά του, που τελικά νιώθει λιγότερο θετικά συναισθήματα. Πολύ απλά, δεν ξέρουμε αν η απουσία της ασθένειας είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους ή αν η ευτυχία είναι αυτή που κάνει τους ανθρώπους να αρρωσταίνουν λιγότερο.
Το άγχος είναι σίγουρα ένας παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την υγεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι συνεχείς θετικές σκέψεις, η αισιοδοξία και οι θετικές επιβεβαιώσεις έχουν πάντα ως αποτέλεσμα την καλή υγεία. Σίγουρα όλοι γνωρίζουμε κάποιον που είναι πάρα πολύ αισιόδοξος, αλλά παρ’ όλα αυτά έχει αρρωστήσει ή ακόμη και πεθάνει. Πιθανότατα να γνωρίζετε επίσης κάποιον που είναι γενικά απαισιόδοξος, δεν έχει φάει ποτέ του λαχανικά, και είναι απολύτως υγιής. Η διαχείριση του άγχους και η απόκτηση περισσότερης χαράς δεν εγγυώνται την καλή υγεία, διότι η υγεία επηρεάζεται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες και δεν υπόκειται σε απλούς κανόνες.
Η θετική σκέψη είναι μια στρατηγική που μπορεί να βοηθήσει κάποιον να ξεπεράσει δυσάρεστες, ανεπιθύμητες, καταστροφικές συμπεριφορές και αντιλήψεις. Είναι ένας τρόπος για να αυξήσει κανείς την ευημερία του, αλλά για να γίνει αυτή η στρατηγική αποτελεσματική υπάρχουν πολλές ακόμη ανάγκες που πρέπει πρώτα να καλυφθούν.
Αν θέλουμε να εξαλείψουμε την τοξική θετικότητα από το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τη θετικότητα και να εστιάσουμε σε έναν πιο διευρυμένο ορισμό της ευημερίας. Η ευημερία είναι μια μέτρηση που μας δείχνει πότε οι άνθρωποι θεωρούν ότι η ζωή τους πάει καλά.
Η ευημερία σχετίζεται με το πώς ο καθένας αντιλαμβάνεται την κατάσταση της υγείας του, με την υγιή συμπεριφορά, τη μακροζωία, την κοινωνικοποίηση, την παραγωγικότητα, την καλύτερη λειτουργία του ανοσοποιητικού, την πιο ταχεία ανάρρωση και τον μειωμένο κίνδυνο ασθενειών και τραυματισμών. Οι έρευνες σχετικά με την ευημερία αποδεικνύουν επίσης ξεκάθαρα ότι η υγεία δεν είναι απλώς η απουσία της ασθένειας – είναι πολύ περισσότερα από αυτό.
Την ευημερία μπορούμε να την αποκτήσουμε όταν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις και δίνονται στους ανθρώπους ο χώρος και οι πόροι ώστε να βρουν νόημα στη ζωή τους, να καλύψουν τις ανάγκες τους και να διαχειριστούν αποτελεσματικά το περιβάλλον τους. Οι καλές συνθήκες διαβίωσης, η στέγη και η εργασία είναι θεμελιώδεις παράγοντες για την ευημερία. Αντί να εστιάζουμε στη θετική σκέψη σαν να είναι η θεραπεία κάθε ασθένειας, αυτό που μπορεί πραγματικά να ωφελήσει είναι η εξασφάλιση πρόσβασης σε αξιοπρεπείς μισθούς, σε στέγη, σε ασφαλείς κοινότητες, σε ουσιαστικές σχέσεις, στην απαραίτητη τροφή και στην υγειονομική περίθαλψη.
Στη συνέχεια μπορούμε να εστιάσουμε στο να βελτιώσουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Η υγεία δεν αρχίζει και τελειώνει μέσα στο μυαλό. Υπάρχει μέσα στις κοινότητες των ανθρώπων και ανθεί πραγματικά όταν οι άνθρωποι νιώθουν ότι έχουν τη δύναμη και τα απαραίτητα εργαλεία για να πετύχουν τη δική τους μοναδική εκδοχή της υγείας.
Με ποιον τρόπο έχει επιβληθεί η θετική σκέψη στο εργασιακό σας περιβάλλον; Έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί για να καλύψει σημαντικά ζητήματα; Τι θα μπορούσε να μετατρέψει το εργασιακό σας περιβάλλον σε έναν πιο θετικό χώρο;
Σας έχουν ποτέ προτείνει επαγγελματίες υγείας να είστε πιο θετικοί; Με ποιον τρόπο επηρέασε αυτό τη δική σας θεραπεία ή τη θεραπεία ενός αγαπημένου σας προσώπου;
Ποια είναι η σχέση σας με τη θρησκεία ή την πνευματικότητα; Η θετική σκέψη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των πεποιθήσεών σας;
Αφιερώστε λίγο χρόνο για να σκεφτείτε τα μηνύματα που έχετε κατά καιρούς ακούσει σχετικά με τη θετικότητα σε αυτούς τους τομείς, και με ποιον τρόπο σας έχουν επηρεάσει.
