Τα βουνά της Ελλάδας είναι γεμάτα πράσινο και πολύχρωμες εκτάσεις λουλουδιών. Από τα παλιά χρόνια οι κάτοικοι εμπιστεύονταν τα χόρτα του βουνού άλλοτε για βρώση και άλλοτε για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Είναι μια όμορφη και υγιεινή δραστηριότητα που μπορούμε να ακολουθήσουμε και εμείς! Παρακάτω ακολουθεί ένας μικρός οδηγός των πιο συνηθισμένων φαγώσιμων χόρτων!
Advertisment
1. Βλίτα (Amaranthus)
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 80 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Πλούσια σε βιταμίνες A και C, ασβέστιο, και σίδηρο. Έχει αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Αποτελεί μεγάλο ζιζάνιο στις καλλιέργειες γιατί πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα και γρήγορα. Ο σπόρος του μπορεί να φυτρώσει και μετά από δέκα χρόνια. Μαζεύονται οι τρυφερές κορφές τους από αρχή καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο.
Πρέπει να το κλαδεύουμε συχνά για να πετάει από τα πλάγια πριν προλάβει να κάνει σπόρους. Τρώγονται βραστά με ξύδι ή λεμόνι και σε συνδυασμό με σκόρδο ή τσιγαριστά με διάφορα άλλα λαχανικά όπως οι κολοκυθοκορφάδες. Φτιάχνεται μέχρι και γιαχνί με πατάτες και χρησιμοποιείτε και για πίτες μαζί με άλλα χόρτα.
Advertisment
Συχνά χρησιμοποιείται σε σαλάτες ή ως λαχανικό στο φαγητό. Μπορείτε να το βρείτε σε αγροτικές περιοχές και ακόμη και στα περίχωρα των πόλεων.
Προετοιμασία
Καθαρίζουμε και πλένουμε τα βλίτα.
Γεμίζουμε μία κατσαρόλα με νερό, αλατίζουμε καλά και την αφήνουμε να πάρει βράση.
Βάζουμε τα βλίτα στην κατσαρόλα και τα βράζουμε για 5-6 λεπτά.
Με μια τρυπητή κουτάλα μεταφέρουμε τα βλίτα σε ένα μπολ με πάγο και νερό, για να σταματήσουμε τον βρασμό τους.
2. Τσουκνίδα (Urtica dioica)
Η τσουκνίδα (ή τσουκνίθα) ανήκει στο γένος των αγγειόσπερμων φυτών Κνίδη και στην οικογένεια των Κνιδοειδών. Πρόκειται για μονοετές ή πολυετές, ποώδες, αυτοφυές φυτό, με 40 περίπου είδη παγκοσμίως.
Ο βλαστός της φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο ενώ τα άνθη της είναι μικρά και άοσμα. Ολόκληρο το φυτό καλύπτεται από αδενώδεις τρίχες που κατά την επαφή τους με το δέρμα προκαλούν φαγούρα, πολλές φορές έντονη, τσούξιμο και κοκκινίλα σαν τσίμπημα κουνουπιού, ενώ σπανιότερα αλλεργικές διαταραχές.
Η καυστικότητα των τριχιδίων εξουδετερώνεται με το στίψιμο ή με κοχλαστό νερό. Για κατανάλωση θεωρούνται καλύτεροι οι νεαροί τρυφεροί βλαστοί. Όλα τα μέρη του φυτού, υπέργεια και υπόγεια μπορούν να αποξηρανθούν και χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην κηπουρική για την καταπολέμηση της ψώρας.
Πώς να φτιάξετε Τσάι Τσουκνίδας
Για να φτιάξετε τσάι τσουκνίδας, απλώς προσθέστε νερό στα φύλλα τσουκνίδας και αφήστε το να βράσει.
Χρησιμοποιήστε περίπου 2 φλιτζάνια νερό για 1 φλιτζάνι φύλλα – δεν χρειάζεται να κάνετε υπολογισμούς. Μπορείτε να κάνετε το τσάι σας πιο δυνατό αφήνοντας τα φύλλα να μουλιάσουν περισσότερη ώρα ή πιο ελαφρύ προσθέτοντας περισσότερο νερό.
Μόλις το νερό σχεδόν βράσει, χαμηλώστε τη θερμοκρασία και σιγοβράστε το τσάι για μερικά λεπτά. Χρησιμοποιήστε ένα μικρό σουρωτήρι και το τσάι είναι έτοιμο να το απολαύσετε. Σε κάποιους αρέσει να προσθέτουν λίγη ζάχαρη, αλλά η γεύση του είναι καλή και χωρίς άλλες προσθήκες.
3. Αγριοζοχός (Urospermum picroides)
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20-50 εκατοστά. Το συναντάμε σχεδόν παντού σε καλλιέργητους και καλλιεργημένους τόπους. Το σχήμα τους και οι διαστάσεις των φύλων του δεν είναι σχεδόν ποτέ το ίδιο. Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα οδοντωτά και μακριά με παχύ κόκκινο μίσχο και κεντρικό νεύρο. Μαζεύεται από το φθινόπωρο μέχρι το τέλος της άνοιξης.
Πώς τον μαγειρεύουμε
Η γεύση των φύλλων είναι λίγο πικρή.
Μπορούμε να τον φάμε ωμό μέσα σε σαλάτες ή μαγειρεμένο με μπόλικο λεμόνι.
Το καλύτερο όλων, όμως, είναι να τον απολαύσουμε μέσα σε μια φρεσκοψημένη χορτόπιτα.
4. Αντράκλα ή γλιστρίδα (Portulaca Oleracia)
Ετήσιο φυτό που φτάνει τα 20 εκατοστά. Φημίζεται για τη βιταμίνη C και το σίδηρο που περιέχει. Ο λαός λέει πως αν βάλεις λίγα φύλλα γλιστρίδας κάτω από τη γλώσσα σου, ξεδιψάς. Μαζεύεται από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Τρώγεται ωμή σε σαλάτα και μπορεί να αντικαταστήσει τα μαρούλια σαν πράσινο λαχανικό.
Η γλιστρίδα, βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου των φυτών με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε, Α και ωμέγα-3 λιπαρό οξύ που ονομάζεται άλφα-λινολενικό οξύ (ALA). Ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο στεφανιαίας καρδιακής νόσου, τις φλεγμονώδεις παθήσεις, εγκεφαλικού επεισοδίου, και να βοηθήσει στην πρόληψη της ADHD, αυτισμό, και άλλα αναπτυξιακά προβλήματα στα παιδιά. 100 γραμμάρια φρέσκα φύλλα γλυστρίδας παρέχει περίπου 350 mg άλφα-λινολενικό οξύ, διαθέτει δηλαδή δεκαπέντε φορές περισσότερα ωμέγα-3 από ό,τι τα περισσότερα μαρούλια που κυκλοφορούν στο εμπόριο.
Πώς να την καταναλώσετε
Η αντράκλα είναι ένα ευέλικτο φυτό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορες μορφές για να απολαύσετε τα οφέλη της για την υγεία. Εδώ είναι μερικοί τρόποι:
Τσάι Αντράκλας: Το πιο δημοφιλές τρόπος. Βράστε τις ρίζες για 10-15 λεπτά και απολαύστε ένα γευστικό και θεραπευτικό τσάι.
Σαλάτα: Τα φύλλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πράσινες σαλάτες, μετά από λίγο βράσιμο ή σοτάρισμα.
Εκχυλίσματα και Συμπληρώματα: Διατίθενται σε κάψουλες ή σε υγρή μορφή για πιο συγκεντρωμένη δόση.
Εφαρμογή τοπικά: Σε μορφή κρέμας ή μαλακτικού, για τη θεραπεία δερματικών προβλημάτων.
Προσοχή: Αντενδείκνυται η χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για τα άτομα με αδύναμη πέψη.
5. Σταμναγκάθι (Cichorium spinosum)
Πρόκειται για μία άγρια ποικιλία ραδικιού. Το συγκεκριμένο αγριόχορτο φύεται στη λεκάνη της Μεσογείου. Τόσο η Κρήτη, όσο και η Κύπρος, η Σικελία και η Μάλτα είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε αυτό. Όσον αφορά τη συγκομιδή του, μπορεί να χαρακτηριστεί κουραστική, ακόμα και επικίνδυνη.
Την ονομασία την απόκτησε από το αγκάθι που το περιβάλλει και από την χρήση που είχε αυτό στο στόμιο της στάμνας με το νερό τα παλαιότερα χρόνια. Διότι τον παλιό καλό καιρό που οι άνθρωποι καθημερινά πήγαιναν σε φυσικές πηγές ή σε πηγάδια για να εφοδιαστούν με το νερό της ημέρας, η μεταφορά γίνονταν με πήλινες στάμνες.
Το σταμναγκάθι είναι επίσης καλή πηγή σιδήρου, ψευδαργύρου, καλίου και μαγνησίου. Περιέχει μέτριες ποσότητες σε α-λινολενικό οξύ ALA (C18:3) ω-3 λιπαρά οξέα (44.4 mg /100 γρ.). Οι πολυφαινόλες έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και τα Ω-3 λιπαρά οξέα είναι σύμμαχος της καρδιάς και της καλής υγείας του οργανισμού. Γενικά θεωρείται διουρητικό, χωνευτικό,τονωτικό και χολαγωγό.
Στην Κάσο το παστώνουν και το χρησιμοποιούν το καλοκαίρι στο «τσικνωτό» (γιαχνί). Όπως συμβαίνει με όλα τα χόρτα της Κρήτης, η παρασκευή της σαλάτας εξαρτάται από τις τοπικές ιδιαιτερότητες και από τη φαντασία της κάθε νοικοκυράς.
Πώς μαγειρεύεται
Μπορούμε να το καταναλώσουμε ωμό, βρασμένο και στη σαλάτα
Ωμό: Αφού το πλύνουμε καλά, το βάζουμε στο πιάτο και το… ψεκάζουμε με σταγόνες έξτρα παρθένου ελαιόλαδου. Μετά ρίχνουμε λεμόνι ή ξύδι στο πιάτο ανάλογα με τα γούστα μας, και αν θέλουμε αλάτι. Το τρώμε με το χέρι.
Στη σαλάτα: Είτε στην χωριάτικη σαλάτα είτε σε σαλάτα με αγγούρι-μαρούλι ψιλοκόβουμε λίγο σταμναγκάθι και το ανακατεύουμε με την υπόλοιπη σαλάτα.
Βραστό: Σε νερό που βράζει, ρίχνουμε 1 κιλό σταμναγκάθι και το αφήνουμε για 10 λεπτά. Η ποσότητα του νερού δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλη. Το κιλό βγάζει περίπου 4 μερίδες σταμναγκάθι για σπίτι και 5-6 εστιατορίου. Μετά το δεκάλεπτο βάζουμε το σταμναγκάθι στα πιάτα και προσθέτουμε 4-5 κουταλιές της σούπα σε κάθε πιάτο από το νερό που έβρασαν τα χόρτα. Προσθέτουμε σε κάθε πιάτο μία κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο, λεμόνι ανάλογα το γούστο μας και λίγο αλάτι.
6. Ραδίκι (Cichorium intybus)
Το ραδίκι είναι κάπως ξυλώδες, πολυετές ποώδες φυτό της οικογένειας των Αστεροειδών, συνήθως με έντονα μπλε άνθη, σπάνια λευκά ή ροζ. Πολλές ποικιλίες καλλιεργούνται για φύλλα σαλάτας, βλαστούς ή ρίζες, οι οποίες ψήνονται, αλέθονται και χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο καφέ και πρόσθετο τροφίμων. Τ
Όταν ανθίζει, το ραδίκι έχει ένα σκληρό, αυλακωτό και περισσότερο ή λιγότερο τριχωτό μίσχο. Μπορεί να φτάσει σε ύψος το 1,5 μέτρο. Ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο. Ο σπόρος έχει μικρά λέπια στην άκρη.
Ολόκληρο το φυτό είναι βρώσιμο. Τα ωμά φύλλα ραδικιού είναι 92% νερό, 5% υδατάνθρακες, 2% πρωτεΐνη και περιέχουν αμελητέα λιπαρά.
Ποικιλίες
Το ραδίκι μπορεί να καλλιεργηθεί για τα φύλλα του, συνήθως τρώγεται ωμό ως φύλλα σαλάτας. Το καλλιεργούμενο ραδίκι χωρίζεται γενικά σε τρεις τύπους, από τους οποίους υπάρχουν πολλές ποικιλίες:
Το ραντίτσιο έχει συνήθως ποικίλα κόκκινα ή κόκκινα και πράσινα φύλλα. Μερικοί αναφέρονται μόνο στον τύπο με κόκκινα φύλλα με λευκές φλέβες ως ράντιτσιο, γνωστό και ως κόκκινο αντίδι και κόκκινο κιχώριο. Έχει πικρή και πικάντικη γεύση, που μαλακώνει όταν ψήνεται στη σχάρα ή ψήνεται.
Το βελγικό αντίδι είναι γνωστό στα ολλανδικά ως witloof ή witlof (“λευκό φύλλο”), indivia στην Ιταλία, endivias στην Ισπανία, chicory στο Ηνωμένο Βασίλειο, ως witlof στην Αυστραλία, endive στη Γαλλία και στον Καναδά και chicon σε μέρη της βόρειας Γαλλίας, στο Βαλλονία και (στα γαλλικά) στο Λουξεμβούργο.[23] Έχει μια μικρή κεφαλή από κρεμ, πικρά φύλλα. Η ρίζα αφήνεται να φυτρώσει σε εσωτερικούς χώρους απουσία ηλιακού φωτός, γεγονός που εμποδίζει τα φύλλα να πρασινίσουν και να ανοίξουν.
Το καταλονικό κιχώριο (Cichorium intybus var. foliosum), γνωστό και ως puntarelle, περιλαμβάνει μια ολόκληρη υποοικογένεια (ορισμένες ποικιλίες από το βελγικό αντίδι και άλλες από το ραντίτσιο) κιχωρίου και χρησιμοποιείται σε όλη την Ιταλία.
Πώς μαγειρεύεται
Αυτό το άγριο χόρτο είναι αρκετά ευέλικτο και μπορείς να το χρησιμοποιήσεις σε πολλές συνταγές.
Ψητά Ραδίκια: Προθέρμανε το φούρνο στους 200°C. Κόψε τα ραδίκια στη μέση, πρόσθεσε λίγο ελαιόλαδο, αλάτι, και πιπέρι. Ψήσε για 20 λεπτά. Μπορείς να προσθέσεις και λίγο σκόρδο για extra γεύση!
Σαλάτα με Ραδίκια: Κόψε τα ραδίκια σε λεπτές φέτες, πρόσθεσε λάχανο, ντομάτα και ελαιόλαδο.
Ραδίκια σε Πίκλα: Βράσε λίγο ξύδι, νερό, ζάχαρη, και αλάτι. Πρόσθεσε τα ραδίκια και αφήσε τα στο ψυγείο για λίγες ώρες.
