Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε την καταγωγή των ονομάτων των πιο γνωστών λόφων της Αθήνας, απομακρυνόμενοι λίγο από τα καθαρά ιστορικά θέματα. Αυτός ο ταξιδιωτικός περίπατος μέσα από τους λόφους της Αθήνας θα μας αποκαλύψει ενδιαφέρουσες πτυχές της πόλης που είναι οικείες τόσο στους κατοίκους της όσο και σε επισκέπτες.
Αρδηττός
Ο λόφος Αρδηττός, υψωμένος 133 μέτρα πάνω από το Παναθηναϊκό Στάδιο, ήταν κατά την αρχαιότητα σημαντικός όσο και η Ακρόπολη, με ναούς που προσέλκυαν ενδιαφέρον. Πήρε το όνομά του από τον θρυλικό ήρωα Αρδήττη, γνωστό για τα κηρύγματά του που έφερναν ειρήνη μεταξύ των Αθηναίων. Στον λόφο αυτόν βρίσκονταν το Ιερό της Τύχης, το Ιερό του Πανός, το Ιερό της Εκάτης, ο μεγάλος ναός της Ήρας και ο ναός του Ιλισού. Επίσης, ο λόφος Αρδηττός φημίζεται για τον μύθο ότι εκεί δολοφονήθηκε ο βασιλιάς Κόδρος.
Advertisment
Λυκαβηττός
Ο Λυκαβηττός, ένας από τους υψηλότερους λόφους της Αθήνας με ύψος 277 μέτρα, φιλοξενεί στην κορυφή του τον ναό του Αγίου Γεωργίου. Το όνομά του συνδέεται είτε με τα ζαμπάκια (κρίνοι της ίριδας) που κάποτε κάλυπταν τον λόφο, είτε με τη λέξη λυκαυγές, που σημαίνει «το βουνό του Λυκαυγούς». Υπάρχει επίσης η εκδοχή ότι πρόκειται για προελληνικό όνομα, Λουκαμπεττού, που σημαίνει «μαστοειδές ύψωμα». Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον λόφο χρονολογείται από τον Μεσαίωνα και ανακαινίστηκε τον 19ο αιώνα από τον ιερομόναχο Εμμανουήλ Λουλουδάκη.
Λόφος Στρέφη
Ο Λόφος Στρέφη, βρίσκεται βορειοδυτικά του Λυκαβηττού, και στο παρελθόν λειτουργούσαν εκεί λατομεία. Το όνομά του προέρχεται από την οικογένεια Στρέφη, στην ιδιοκτησία της οποίας βρισκόταν ο λόφος στα τέλη της βασιλείας του Όθωνα. Το 1914, ο λόφος παραχωρήθηκε στον Δήμο Αθηναίων και μετατράπηκε σε δημόσιο κήπο.
Λόφος Φινοπούλου
Ο Λόφος Φινοπούλου, κοντά στο πεδίο του Άρεως, οφείλει το όνομά του σε έναν παλιό Αθηναίο που αγόρασε την περιοχή και άρχισε να χτίζει στην κορυφή του ένα ηρώο, μιμούμενος έναν αρχαίο ναό.
Advertisment
Ο Λόφος του Φιλοπάππου
Αρχικά γνωστός ως Λόφος των Μουσών, ο Λόφος του Φιλοπάππου βρίσκεται ανατολικά της Πνύκας και νοτιοδυτικά της Ακρόπολης. Η σημερινή ονομασία του προέρχεται από το μνημείο του Γάιου Ιούλιου Αντίοχου Φιλοπάππου, ύπατου και άρχοντα της Αθήνας. Εκτός από το μνημείο, στον λόφο βρίσκονται λείψανα από τον πύργο του Δημήτριου του Πολιορκητή και ερείπια κατοικιών.
Τουρκοβούνια
Τα Τουρκοβούνια αποτελούν την ψηλότερη και πιο εκτεταμένη λοφοσειρά στο λεκανοπέδιο της Αττικής με υψόμετρο 337 μέτρα, χωρίζοντας το σε ανατολικό και δυτικό τμήμα. Στο παρελθόν, αυτή η περιοχή ήταν γνωστή ως Αγχεσμός και αργότερα ως Λυκοβούνια. Οι πηγές αναφέρουν ότι το σημερινό όνομα, Τουρκοβούνια, πιθανόν προήλθε είτε από ένα τουρκικό νεκροταφείο που βρισκόταν εκεί είτε λόγω του στρατοπέδευμα των ανδρών του Τούρκου πασά Ομάρ πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας.
Ωστόσο, ο Κ. Μπίρης και ο Γ. Καιροφύλας υποστηρίζουν μια διαφορετική άποψη, βασιζόμενοι στην τουρκοκρατίας αρχή που ορίζει ότι μη καλλιεργήσιμες εκτάσεις, όπως βραχώδη εδάφη και κορυφές βουνών, ανήκουν αποκλειστικά στο κράτος. Αυτό το κανονιστικό πλαίσιο βρίσκεται επίσης και στο Ρωμαϊκό και Βυζαντινό Δίκαιο. Στα συμβόλαια της τελευταίας περιόδου της τουρκοκρατίας, τα μη καλλιεργήσιμα υψώματα χαρακτηρίζονταν ως «Τούρκικα».
Η γεωγραφική θέση των Τουρκοβουνίων κοντά στην Αθήνα, η εμφανής διακρίση τους στο τοπίο της πεδιάδας, καθώς και η συχνή αναφορά του όρου σε τοπικά συμβόλαια και δικαιοπρακτικά έγγραφα, συνέβαλαν στην επικράτηση του όνοματος «Τουρκοβούνια» ως επίσημης ονομασί
