«Η απόσταση από τον πόνο, τη θλίψη και τις ανεπιτήρητες πληγές σου είναι η απόσταση από τον/τη σύντροφό σου» | Στέφεν και Όντρια Λιβάιν, Embracing the Beloved
Για πολλούς από εμάς, η μεγαλύτερη λαχτάρα μας είναι να ερωτευτούμε και να έχουμε μια ευτυχισμένη σχέση. Ωστόσο, εξαιτίας του τρόπου που εκφράζεται συχνά η αγάπη ασυνείδητα στις οικογένειες, ο τρόπος μας να αγαπάμε μπορεί να είναι να μοιραζόμαστε τη δυστυχία ή να επαναλαμβάνουμε τα μοτίβα των γονέων και των παππούδων μας.
Advertisment
Σε αυτό το κεφάλαιο, θα κοιτάξουμε τις ασυνείδητες πεποιθήσεις και τις κρυφές δυναμικές που περιορίζουν την ικανότητά μας να έχουμε ικανοποιητικές σχέσεις. Θα θέσουμε στον εαυτό μας μια ερώτηση: Είμαστε πραγματικά διαθέσιμοι για έναν/μία σύντροφο;
Ασχέτως του πόσο επιτυχημένοι είμαστε, πόσο υπέροχες είναι οι επικοινωνιακές μας δεξιότητες, σε πόσες θεραπείες ζευγαριών έχουμε συμμετάσχει ή πόσο βαθιά κατανοούμε τα προσωπικά μας μοτίβα αποφυγής οικειότητας, όσο είμαστε μπερδεμένοι με την οικογενειακή μας ιστορία, μπορούμε να απομακρυνθούμε από το πιο αγαπημένο μας πρόσωπο. Ασυνείδητα θα επαναλάβουμε οικογενειακά μοτίβα συναισθηματικής εξάρτησης, δυσπιστίας, θυμού, απόσυρσης, κλεισίματος στον εαυτό μας, να φεύγουμε ή να μας αφήνουν και να κατηγορούμε τον/τη σύντροφό μας για τη δυστυχία μας όταν η πραγματική πηγή βρίσκεται πίσω μας.
Πολλά από τα προβλήματα που βιώνονται σε μία σχέση δεν προέρχονται από την ίδια τη σχέση. Πηγάζουν από δυναμικές που υπήρχαν στις οικογένειές μας πολύ πριν καν γεννηθούμε. Αν μια γυναίκα πέθανε κατά τη διάρκεια του τοκετού, για παράδειγμα, ένα κύμα επιπτώσεων μπορεί να βυθίσει τους απογόνους σε ανεξήγητο φόβο και δυστυχία. Οι κόρες και οι εγγονές μπορεί να φοβούνται να παντρευτούν, καθώς ο γάμος μπορεί να οδηγήσει σε παιδιά και τα παιδιά μπορούν να οδηγήσουν στον θάνατο.
Advertisment
Επιφανειακά, ενδεχομένως να λένε ότι δεν θέλουν να παντρευτούν ή να κάνουν παιδιά. Ενδεχομένως να παραπονιούνται ότι δεν γνώρισαν ποτέ τον σωστό άντρα ή ότι παραείναι απασχολημένες για να νοικοκυρευτούν. Κάτω από τα παράπονά τους, η βασική τους γλώσσα θα λέει μια διαφορετική ιστορία. Οι βασικές τους προτάσεις, που απηχούν την οικογενειακή ιστορία, ενδεχομένως να ακούγονται κάπως έτσι: «Αν παντρευτώ, μπορεί να συμβεί κάτι τρομερό. Μπορεί να πεθάνω. Τα παιδιά μου θα ζήσουν χωρίς εμένα. Θα είναι ολομόναχα».
Οι γιοι και οι εγγονοί της ίδιας οικογένειας θα μπορούσαν επίσης να επηρεαστούν. Ενδεχομένως να φοβούνται να δεσμευτούν με μια σύζυγο, καθώς η σεξουαλικότητά τους θα μπορούσε να οδηγήσει στον θάνατό της. Οι βασικές τους προτάσεις ενδεχομένως να είναι κάπως έτσι: «Θα μπορούσα να βλάψω κάποια γυναίκα και το σφάλμα θα ήταν όλο δικό μου. Δεν θα μπορούσα ποτέ να συγχωρήσω τον εαυτό μου».
Φόβοι όπως αυτοί παραμονεύουν στο παρασκήνιο της ζωής μας και υποκινούν ασυνείδητα πολλές από τις συμπεριφορές που εκδηλώνουμε και τις επιλογές που κάνουμε ή δεν κάνουμε.
Ο Σεθ, ένας άντρας με τον οποίο δούλεψα κάποτε, είχε υιοθετήσει για τον εαυτό του τον ρόλο του «ανθρώπου που κάνει τους άλλους χαρούμενους» και ήταν τρομοκρατημένος στην ιδέα ότι θα έκανε το λάθος πράγμα και θα απογοήτευε τους πιο κοντινούς του ανθρώπους. Φοβόταν ότι αν ήταν δυσαρεστημένοι μαζί του, θα τον απέρριπταν και θα τον παρατούσαν. Φοβόταν ότι θα πεθάνει ολομόναχος, αποκομμένος από όλους.
Με αυτόν τον φόβο να λειτουργεί στο παρασκήνιο, συχνά συμφωνούσε να κάνει πράγματα που δεν ήθελε να κάνει και έλεγε πράγματα που δεν τα εννοούσε πάντα. Συχνά έλεγε «ναι» όταν ήθελε να πει «όχι» κι ύστερα, σε αντίδραση απέναντι στον θυμό που ένιωθε με εκείνους που προσπαθούσε να ευχαριστήσει, έλεγε «όχι» όταν ήθελε να πει «ναι».
Ζούσε μια κίβδηλη ζωή τον περισσότερο καιρό, κατηγορώντας τη σύζυγό του για τη δική του δυστυχία. Την παράτησε σε μια απόπειρα να ξεφύγει από το μοτίβο, μόνο και μόνο για να το αναδημιουργήσει με την επόμενη σύντροφό του. Μόνον όταν ο Σεθ συνειδητοποίησε με ποιον τρόπο οι φόβοι του εκδηλώνονταν στις σχέσεις του, μπόρεσε να βρει γαλήνη με μια σύντροφο.
Οι Ερωτήσεις
1. Το Βασικό Παράπονο: Ποιο είναι το μεγαλύτερό σας παράπονο σχετικά με τον/τη σύντροφό σας;
Αυτή η ερώτηση είναι το σημείο εκκίνησης. Οι πληροφορίες που συλλέγονται με αυτήν την ερώτηση συχνά συσχετίζονται με τις ημιτελείς υποθέσεις που βιώνουμε με έναν ή και τους δύο γονείς μας. Αυτές οι ημιτελείς υποθέσεις προ- βάλλονται στη συνέχεια επάνω στον/στη σύντροφό μας. Είτε είμαστε άντρες είτε γυναίκες, ένας εμπειρικός κανόνας φαίνεται να ισχύει: Αυτό που αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε πάρει από τη μητέρα μας, αυτό που παραμένει ανεπίλυτο στη σχέση μας μαζί της, θέτει συχνά το σκηνικό γι’ αυτό που βιώνουμε με τον/τη σύντροφό μας. Αν βιώσαμετη μητέρα μας ως απόμακρη ή απορρίψαμε την αγάπη της, είναι πιθανό να απομακρυνθούμε και από την αγάπη του/ της συντρόφου μας.
2. Οι Βασικοί Προσδιοριστές: Ποια επίθετα ή φράσεις θα χρησιμοποιούσατε για να περιγράψετε τη μητέρα και τον πατέρα σας;
Με αυτήν την ερώτηση, ψάχνουμε για ασυνείδητες πεποιθήσεις και τρόπους με τους οποίους απομακρυνθήκαμε από τους γονείς μας. Φτιάχνοντας έναν κατάλογο επιθέτων και φράσεων για να περιγράψουμε τους γονείς μας, προσεγγίζουμε τον πυρήνα των βαθύτερων αισθημάτων μας. Εκεί βρίσκουμε παλιές μνησικακίες και κατηγορίες που πολλοί από εμάς κρατάμε ακόμη εναντίον των γονέων μας. Είναι αυτή η ίδια ασυνείδητη δεξαμενή παιδικών εμπειριών από την οποία αντλούμε όταν προβάλλουμε την εσωτερική μας αναταραχή επάνω στον/ στη σύντροφό μας.
Για πολλούς από εμάς, οι βασικοί μας προσδιοριστές προέρχονται από εικόνες της παιδικής ηλικίας όπου νιώθουμε εξαπατημένοι ή ανικανοποίητοι. Ενδεχομένως να νιώθουμε ότι οι γονείς μας δεν μας έδωσαν αρκετά ή δεν μας αγαπούσαν με τον σωστό τρόπο. Όταν κουβαλάμε αυτές τις εικόνες, κατηγορώντας τους γονείς μας για τη δυσαρέσκεια που αισθανόμαστε, οι σχέσεις μας σπανίως πηγαίνουν καλά. Θα βλέπουμε τον/τη σύντροφό μας μέσω ενός παλιού, παραμορφωμένου φακού, ήδη προσδοκώντας αυτός/ή να μας εξαπατήσει ως προς αυτή καθαυτή την αγάπη που έχουμε ανάγκη.
3. Η Βασική Πρόταση: Ποιος είναι ο χειρότερός σας φόβος; Ποιο είναι το χειρότερο πράγμα που μπορεί ποτέ να σας συμβεί;
Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση γίνεται η βασική μας πρόταση, ο βασικός φόβος που αντηχεί από κάποιο ανεπίλυτο τραύμα στην παιδική μας ηλικία ή στην οικογενειακή μας ιστορία. Μέχρι τώρα πιθανότατα έχετε μάθει ποια είναι η βασική σας πρόταση. Πώς θα μπορούσε η βασική σας πρόταση να περιορίσει τη σχέση σας; Πώς επηρεάζει την ικανότητά σας να δεσμευτείτε με έναν/μία σύντροφο; Είστε σε θέση να παραμείνετε ευάλωτος/η όταν είστε μαζί οι δυο σας; Ή μήπως κλείνεστε στον εαυτό σας, φοβούμενος/η ότι θα πληγωθείτε;
4. Το Βασικό Τραύμα: Ποια τραγικά γεγονότα συνέβησαν στην οικογενειακή σας ιστορία;
Αυτή η ερώτηση, όπως είδαμε σε προηγούμενα κεφάλαια, ανοίγει τον συστημικό μας φακό και μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε τα διαγενεακά μοτίβα που επηρεάζουν τις σχέσεις μας. Συχνά, τα προβλήματα που βιώνει ένα ζευγάρι έχουν τις ρίζες τους στην οικογενειακή ιστορία. Συζυγικά δεινά και σχεσιακές συγκρούσεις μπορούν συχνά να ανιχνευθούν σε ένα οικογενειακό γενεόγραμμα για κάμποσες γενιές.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Μην κατηγορείς τον εαυτό σου” που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ιβίσκος
