Η ντροπή είναι ένα γνώριμο συναίσθημα για την Gill, μια σύμβουλο σταδιοδρομίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία εργάζεται πολλές ώρες. Συχνά αντιλαμβάνεται ότι παλεύει με τις ενοχές όταν βιάζεται να βάλει τα παιδιά για ύπνο για να επιστρέψει στον υπολογιστή της ή όταν μια επαγγελματική υποχρέωση σημαίνει ότι αργεί να τα πάρει από το σχολείο. «Δεν μπορώ να αντέξω το βλέμμα στο πρόσωπο των παιδιών μου όταν είναι από τα τελευταία που τα παίρνουν», λέει, προσθέτοντας ότι πρέπει να καταπιέζει ενεργά τα αρνητικά συναισθήματα ώστε να μην επηρεάζουν την εργασία της.
Οι εργαζόμενοι γονείς συχνά αισθάνονται ανεπαρκείς. Ιδιαίτερα οι εργαζόμενες μητέρες συχνά παραπονιούνται για τις δυσκολίες που συνεπάγεται η εξισορρόπηση των απαιτήσεων της καριέρας με την επιθυμία τους να είναι παρούσες ως γονείς. Ωστόσο, νέα έρευνα δείχνει ότι αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την καριέρα τους- οι γονείς που αναφέρουν συναισθήματα ντροπής τείνουν επίσης να είναι λιγότερο παραγωγικοί στον εργασιακό χώρο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όταν αισθάνονται άσχημα για τη γονική τους μέριμνα, αποσύρονται από τη δραστηριότητα που θεωρούν ότι είναι η αιτία, παρεμποδίζοντας ενδεχομένως την ανάπτυξή τους ή ακόμη και προκαλώντας την απόλυση.
Advertisment
Σε μια εποχή που οι παραιτήσεις -ιδιαίτερα μεταξύ των εργαζόμενων γυναικών- βρίσκονται σε επίπεδα ρεκόρ, η κατανόηση της σχέσης μεταξύ της γονεϊκής ντροπής και της απόδοσης στην εργασία είναι σημαντική. Το να αφιερώσουμε χρόνο για να αξιολογήσουμε τον τρόπο με τον οποίο εξομαλύνουμε και υποστηρίζουμε την πράξη εξισορρόπησης με την οποία έρχονται αντιμέτωποι τόσοι πολλοί φροντιστές θα μπορούσε όχι μόνο να βελτιώσει τη ζωή των γονέων, αλλά και να συμβάλει στη διατήρηση των γυναικών στο εργατικό δυναμικό σε μια εποχή πρωτοφανούς οικονομικής αναταραχής.
«Απειλή γονικής ταυτότητας»
Οι γονείς, ιδίως οι γυναίκες, ενθαρρύνονται εδώ και καιρό να διαμορφώνουν ταυτότητες που συνδυάζουν την εργασία με τη γονεϊκότητα. Η ιδέα του «να τα έχεις όλα» έγινε γνωστή τη δεκαετία του 1980, καθώς οι γυναίκες εισήλθαν μαζικά στο εργατικό δυναμικό.
Όμως, τα τελευταία χρόνια, οι ειδικοί έχουν αποκρούσει την ιδέα ότι τα άτομα μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά και ευτυχισμένα μια ακμάζουσα επαγγελματική, οικογενειακή και οικιακή ζωή ταυτόχρονα- επισημαίνουν ότι αυτό είναι ένα απίθανα υψηλό πρότυπο για τις γυναίκες που πρέπει να προσπαθήσουν να επιτύχουν. Σήμερα, υπάρχει ευρύτερη αποδοχή των προκλήσεων του συνδυασμού επαγγελματικών και οικογενειακών ρόλων – ωστόσο πολλοί γονείς εξακολουθούν να αισθάνονται πίεση να τα καταφέρουν καλύτερα.
Advertisment
Για τη Cynthia Wang, η προσωπική της εμπειρία προκάλεσε το ενδιαφέρον της για τη μελέτη της γονικής ντροπής. Η Wang, καθηγήτρια διοίκησης και οργανισμών στο Πανεπιστήμιο Northwestern των ΗΠΑ, και η ερευνητική της ομάδα – όλοι επαγγελματίες που εδρεύουν σε πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ – ήταν επίσης γονείς. Παρόλο που εκτιμούσαν την καριέρα και τα παιδιά τους, όλοι τους ένιωθαν σημαντική πίεση να είναι τόσο ο τέλειος γονέας όσο και ο τέλειος εργαζόμενος.
Η Wang και οι συνεργάτες της αποφάσισαν να εξετάσουν τι συνέβαινε όταν οι εργαζόμενοι γονείς ένιωθαν ότι υπολείπονταν των κοινωνικών προσδοκιών για να συνδυάσουν καλά την οικογένεια και το σπίτι. Ζήτησαν από εκατοντάδες εργαζόμενους γονείς να συμπληρώσουν μια διαδικτυακή έρευνα που αξιολογούσε τη συναισθηματική τους σταθερότητα και την ικανότητά τους να χειρίζονται στρεσογόνες καταστάσεις πριν από την έναρξη της εργάσιμης ημέρας. Στη συνέχεια, τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν πόσο έντονα συμφωνούσαν με δηλώσεις όπως «ο ρόλος μου ως γονέας αντιμετωπίζεται με αρνητικό τρόπο». Η Wang και η ομάδα της αναζητούσαν κάτι που ονόμασαν «απειλή της γονεϊκής ταυτότητας», η οποία περιγράφει τον τρόπο που αισθάνονται οι γονείς όταν ο ρόλος τους ως φροντιστής αμφισβητείται από τις απαιτήσεις της καριέρας και η εξισορρόπηση των δύο γίνεται αφόρητη.
«Η απειλή της γονεϊκής ταυτότητας είναι κάτι που συμβαίνει στην εργασία και σε κάνει να αμφισβητείς αν είσαι καλός γονέας», εξηγεί. «Για παράδειγμα, ένας συνάδελφος μπορεί να ρωτήσει ποιος φροντίζει το παιδί σας όταν εργάζεστε μέχρι αργά, ή ίσως το σχολείο του παιδιού σας να ζητά περισσότερους εθελοντές για να συνοδεύσουν μια εκδρομή, αλλά εσείς δεν μπορείτε να παρευρεθείτε επειδή είναι κατά τη διάρκεια των ωρών εργασίας. Αυτές οι περιπτώσεις μπορεί να κάνουν τους γονείς να νιώθουν ντροπή».
Μετά το τέλος της εργάσιμης ημέρας, οι ίδιοι γονείς κλήθηκαν να αναφέρουν αν είχαν νιώσει ντροπή, αμηχανία ή εξευτελισμό σε περιπτώσεις όπου απειλήθηκε η γονεϊκή τους ταυτότητα, καθώς και πόσο παραγωγικοί ήταν στην εργασία τους εκείνη την ημέρα. Η έρευνα έδειξε ότι όταν οι γονείς βίωναν υψηλά επίπεδα απειλής της γονεϊκής ταυτότητας, ανέφεραν επίσης υψηλότερα επίπεδα ντροπής και χαμηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας.
Ο αντίκτυπος της ντροπής στην εργασιακή ζωή
Για ορισμένους, το αίσθημα ντροπής για τη γονεϊκή φροντίδα μπορεί να έχει μόνο προσωρινό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα. Αλλά αν τα αρνητικά συναισθήματα ενσωματωθούν βαθιά στην εργάσιμη ημέρα, οι γονείς μπορεί να βρεθούν να αποσύρονται περισσότερο από την επαγγελματική ζωή.
Όσοι αισθάνονται ενοχές είναι λιγότερο πιθανό να συνεισφέρουν στις συσκέψεις ή να προσφέρουν ιδέες για νέα έργα και πρωτοβουλίες. Μπορεί επίσης να έχει αντίκτυπο στις σχέσεις τους με τους συναδέλφους τους, κάνοντάς τους ευερέθιστους και αμυντικούς.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι στα μέσα του 2020, η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας μειώθηκε στο χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων 30 ετών και ότι το 1/3 των γυναικών στο εργατικό δυναμικό των ΗΠΑ μείωσε ή εγκατέλειψε την εργασία του μεταξύ Μαρτίου 2020 και Αυγούστου 2021. Μια παγκόσμια έρευνα έδειξε ότι η πρωταρχική δύναμη που ωθεί τις γυναίκες να εγκαταλείψουν τις θέσεις εργασίας τους ήταν οι αυξημένες ευθύνες στην εργασία ως αποτέλεσμα της πανδημίας και οι δυσκολίες να τις φέρουν εις πέρας ενώ παράλληλα επωμίζονται την πλειονότητα των ευθυνών του νοικοκυριού.
Η έναρξη της επιστροφής στο γραφείο έφερε επίσης ένα άλλο επίπεδο ντροπής. Η συνειδητοποίηση του χρόνου που χάνεται για την καριέρα, αντί να επενδείται στα παιδιά, μπορεί να αποθαρρύνει. Ως αποτέλεσμα, η παραγωγικότητα στο χώρο εργασίας υποφέρει και οι καθημερινές εργασίες ξαφνικά μοιάζουν ανούσιες ή λιγότερο σημαντικές από ό,τι ήταν πριν από την πανδημία. Αυτά τα αισθήματα ενοχής, σε συνδυασμό με την εξουθένωση που βιώνουν πολλοί, μπορεί να είναι ένας λόγος που βλέπουμε τώρα τους εργαζόμενους να παραιτούνται από τη δουλειά τους σε αριθμό ρεκόρ.
Υπάρχει ανάγκη για κανονικοποίηση αυτών των δυσκολιών
Το να γίνει ο χώρος εργασίας ένα καλύτερο περιβάλλον για όσους εξισορροπούν την καριέρα με τη φροντίδα των παιδιών πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τους εργοδότες. Η αναγνώριση ότι η ντροπή και η ενοχή αποτελούν φυσιολογικό μέρος της γονεϊκότητας μπορεί να βοηθήσει πολύ. Οι εργοδότες θα πρέπει να ανοίξουν συζητήσεις για να αναγνωρίσουν ότι ο εργαζόμενος τους διαχειρίζεται πιο σύνθετες συνθήκες ζωής αυτή τη στιγμή και να το θέσουν στο πλαίσιο μιας σειράς γεγονότων ζωής που πρέπει να χειριστούν διαφορετικοί άνθρωποι σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, όπως πένθος, προβλήματα υγείας ή γήρανση των γονέων. Οι περισσότεροι άνθρωποι γίνονται γονείς ή βιώνουν κάποια στιγμή μία ή περισσότερες από αυτές τις περιστάσεις και θα καταλάβουν τι περνά ένας εργαζόμενος που παλεύει με ενοχές.
Ο ερευνητής του Πανεπιστημίου Northwestern κος Wang λέει ότι η εύρεση ισχυρών δικτύων υποστήριξης ή συναισθηματικά σταθερών μεντόρων μπορεί να είναι ένας χρήσιμος τρόπος για τους εργαζόμενους να μειώσουν τα συναισθήματα γονεϊκής ντροπής, αλλά ότι υπάρχει επίσης πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει γύρω από την αναδιαμόρφωση της ιδέας της ντροπής.
Η κοινωνία ασκεί μεγάλη πίεση στους εργαζόμενους γονείς να είναι τέλειοι. Η κατανόηση ότι κανένας γονέας ή εργαζόμενος δεν είναι τέλειος μπορεί να είναι χρήσιμη. Οι έρευνες δείχνουν ότι όταν τα άτομα που αντιμετωπίζουν ένα αγχωτικό έργο ενημερώνονται ότι τα αρνητικά τους συναισθήματα δεν είναι επιβλαβή, επιδεικνύουν λιγότερη ντροπή και μάλιστα αποδίδουν καλύτερα στο έργο.
Οι χώροι εργασίας πρέπει να δίνουν στους εργαζόμενους την άδεια να μιλούν για τα προβλήματα της πραγματικής ζωής και για τη «φαινομενικά αδύνατη πράξη εξισορρόπησης» μεταξύ του να είσαι γονέας και εργαζόμενος.
Πηγή:
www.bbc.com/worklife/article/20220121-the-parental-shame-that-haunts-working-parents
