Γράφει ο Allzzaro για την Εναλλακτική Δράση
Η εργασία αυτή περιλαμβάνει τα σπουδαιότερα είδη του γένους Citrus. Θα αναφερθούμε στα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική, τις ιδιότητες αυτών και τα φαρμακοτεχνικά σκευάσματα απλά ή σύνθετα τα οποία συγκεντρώσαμε από την λαϊκή παράδοση και τα επιστημονικά συγγράμματα. Όπου βρέθηκαν πληροφορίες για την δοσολογία αυτή αναφέρεται. Ήταν όμως αδύνατον η πληροφορίες να διασταυρωθούν και ως εκ τούτου οι χορηγούμενες ποσότητες είναι προς διερεύνηση και πρέπει να λαμβάνεται η γνώμη του ιατρού που συνταγογραφεί και φέρει και την ευθύνη.
Advertisment
Citrus medica L., λεμονιά.
Χρησιμοποιούμε τα φύλλα, το λεμόνι ολόκληρο, την φλούδα του, τον χυμό του και το αιθέριο έλαιο.
Τα φύλλα της λεμονιάς (με μίσχο λεπτό χωρίς πτερύγια) έχουν τις ίδιες ιδιότητες με αυτά της πορτοκαλιάς. Μπορεί να είναι αναμεμιγμένα με φύλλα πορτοκαλιάς χωρίς αυτό να έχει σημασία.
Είναι λοιπόν αντισπασμωδικά, ηρεμιστικά, στομαχικά, εφιδρωτικά, ελαφρά τονωτικά και ανθελμινθικά.
Advertisment
Δόσεις: 10g σε 1 λίτρο νερό.
Το λεμόνι ολόκληρο χρησιμοποιείται για την παρασκευή των ιατρικών λεμονάδων (Lemonades médicinales) που είναι ποτά ευχάριστα, δροσιστικά και διουρητικά. Παρασκευάζονται εμβαπτίζοντας 2 λεμόνια κομμένα σε φέτες για κάθε λίτρο νερό, τονωτικό λόγω της πικρής γεύσης και διεγερτικό λόγω του αιθερίου ελαίου που περιέχει.
Δίδεται σε πυρετούς και σε δυσπεψίες.
Άλλη ιατρική λεμονάδα λαμβάνεται βράζοντας φέτες λεμονιού, οπότε το ποτό που λαμβάνεται είναι λιγότερο όξινο και περισσότερο βλεννώδες. Όλο το νερό ή μέρος αυτού μπορεί να αντικατασταθεί με κρασί ή γάλα. Αρωματίζουμε με ένα κύβο ζάχαρης τριμμένο στην φλούδα.
Οι ιατρικές λεμονάδες χρησιμοποιούνται γιά τις γαστρικές δυσκολίες που συνοδεύονται με ηπατικά προβλήματα, σε ναυτίες, εμέτους, ίκτερο, πέτρες στην χολή, πυρετούς, εσωτερικές φλεγμονές, εκτός από αυτές του αναπνευστικού, δυσεντερίες και σκορβούτο.
Σε επιδημικές δυσεντερίες αναφέρεται πολύ δραστική η λεμονάδα από κρασί.
Ως αντιπυρετικό ο Foldi (1847) αναφέρει την λεμονάδα που παρασκευάζεται ως εξής: Εισάγουμε σε ένα μπουκάλι λευκό κρασί ένα λεμόνι κομμένο σε τεμάχια και το αφήνουμε στον ήλιο ή σε σταθερή θερμοκρασία μέχρι να τελειώσει η ζύμωση. Διηθούμε και μεταφέρουμε σε φιάλη καλά σφραγισμένη . Δόση : ένα ποτήρι νηστικός κάθε πρωί.
Ο χυμός του λεμονιού (Suc ή jus de citron) είναι δροσιστικός , διουρητικός, στυπτικός, ανθελμινθικός, αντισηπτικός και το πιο αποτελεσματικό φάρμακο κατά του σκορβούτου (Δόση 100-200g την ημέρα).
Η ελαφρά λεμονάδα (ένα λεμόνι σε δύο λίτρα νερό ) έδωσε μερικές φορές άριστα αποτελέσματα στην ξινίλες του στομάχου.
Στην δυσπεψία επίσης συνιστάται η λήψη του χυμού ενός λεμονιού μετά από ένα ποτήρι Vichy ή Perrier ή νερό με δισσανθρακικό νάτριο (σόδα), μερικές φορές την ημέρα.
Σαν δραστικό ανθελμινθικό αναφέρεται ο χυμός του λεμονιού (15-60g) σε ίση ποσότητα κικελαίου (huile de ricin) ή άλλο λάδι με λίγο τσίπουρο.
Στις δηλητηριάσεις με αλκάλια δίδουμε χυμό λεμονιού με 2-3 φορές τον όγκο του με νερό μέχρις ότου τα προϊόντα του εμέτου να είναι όξινα ή ουδέτερα.
Εξωτερικά: σε επαλείψεις στον λαιμό σκέτος ο χυμός ή με αλάτι για τον πονόλαιμο, σε έλκη , πληγές, αιμορραγία της μύτης, επιπεφυκίτιδα των νεογνών, στο μέτωπο για τις ημικρανίες και τους νευρικούς πονοκεφάλους, για τις φακίδες
Σε πολύ μεγάλες δόσεις ο χυμός του λεμονιού προκαλεί κάθαρση και εμέτους γαστρεντερικές διαταραχές σπασμούς και τερηδόνα.
Η φλούδα (φλοιός του καρπού) του λεμονιού περιέχει στο flavedo στην εξωτερική στιβάδα το αιθέριο έλαιο, εύφλεκτο από το οποίο λαμβάνουμε το αιθέριο έλαιο λεμονιού (Essence de citron). Ο φλοιός αυτός είναι φάρμακο τονωτικό, διεγερτικό, σε πνεύμα, σε έγχυμα, σιρόπι, βάμμα εκ νωπής δρόγης, βάμμα ή σιρόπι.
Alcoolature de citron λαμβάνεται με εμβροχή επί 8 ημέρες σε κλειστό δοχείο 50g νωπές φλούδες τεμαχισμένες σε 100g αλκοόλη 80 βαθμών.
Μειονεκτήματα : Δεν πρέπει να αυξάνεται η ποσότητα των φλουδιών που χρησιμοποιούνται λόγω των πιθανόν δηλητηριάσεων που προκαλούνται από το αιθέριο έλαιο. Και μόνη ή αποφλοίωση των εσπεριδοειδών στην βιομηχανία μπορεί να προκαλέσει στις εργάτριες πονοκεφάλους, ίλιγγο, δερματικές παθήσεις, φουσκώματα, γαστρεντερικούς ερεθισμούς εμέτους ακόμη και αιματουρία.
Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία.
Είναι αντιαναιμικό, αντιμικροβιακό, αντιρευματικό, αντισκληρωτικό, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, αντιτοξικό, στυπτικό, βακτηριοκτόνο, άφυσο, επουλωτικό, αποκαθαρτικό, εφιδρωτικό, διουρητικό, αντιπυρετικό, αιμοστατικό, υποτασικό, εντομοκτόνο, προκαλεί υπεραιμία στο δέρμα, τονωτικό, ελμινθοκτόνο.
Χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία εξωτερικώς γιά την ακμή, τα νύχια που σπάνε, στους δοθηίνες, χείμετλα, κάλους, κοψίματα, λιπαρό δέρμα, στους έρπητες, στα δήγματα εντόμων, στοματικά ελκη, στις φακίδες, στις μολύνσεις του λαιμού και στις κρεατοελιές.
Εσωτερικώς για την κυκλοφορία του αίματος, τους μύες και αρθρώσεις, στην αρθρίτιδα, στην κυτταρίτιδα, υπέρταση, επίσταξη, παχυσαρκία, κακή κυκλοφορία, φλεβίτιδα και ρευματισμό.
Στο αναπνευστικό σύστημα σε άσθμα, βροχίτιδα και κατάρρουν.
Στο πεπτικό σύστημα για δυσπεψία. Στο ανοσοποιητικό σύστημα για κρυολογήματα, γρίπη, πυρετό και λοιμώξεις.
Και για την Παρασκευή Ύδατος Κολωνίας (Eau de Cologne).
Citrus paradisi, γκρεϊπφρουτ
Εκτός από την απισχναντική του δράση στην αρωματοθεραπεία το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται εξωτερικώς για την ακμή, για την ευρυαγγείες και λιπαρό δέρμα ενισχύει την τριχοφυία, δυναμώνει το δέρμα και τους ιστούς. Βελτιώνει την κύκλοφορία του αίματος, τους μύες και τις αρθρώσεις. Άλλες ενδείξεις του είναι η κυτταρίτιδα, ζέσταταμα πριν την γυμναστική, μυϊκή κόπωση, παχυσαρκία, δυσκαμψία και κατακράτηση ύδατος, κρυάδες, κρυολογήματα και γρίπη, στην κατάθλιψη, κεφαλαλγίες νευρική εξασθένιση και στρες κατά την επίδοση.
Citrus aurantium L. νεραντζιά
Τα φύλλα πορτοκαλιάς (feuilles d’oranger) στην φαρμακευτική είναι τα φύλλα της νεραντζιάς που είναι με πτερύγια στους μίσχους, πιο πικρά και αρωματικά από αυτά της πορτοκαλιάς. Αλλά συχνά αυτά αντικαθίστανται με φύλλα πορτοκαλιάς και λεμονιάς άνευ μεγάλης σημασίας στην θεραπευτική. Απο τα φύλλα της νεραντζιάς λαμβάνεται ένα αιθέριο έλαιο που λέγεται Petit grain.
Τα φύλλα της νεραντζιάς είναι κατευναστικά, αντισπασμωδικά, ελαφρά τονωτικά, στομαχικά, εφιδρωτικά, κατά των πυρετών και των ελμίνθων χρησιμοποιούνται σε δόση 10-20g ανά λίτρο νερό.
Είναι χρήσιμα στην ανορεξία, την δυσπεψία, ατονία των οργάνων του πεπτικού, φουσκώματα, ημικρανίες κεφαλαλγίες νευρικού τύπου, νευρασθένεια, αϋπνία, αταξία, σπασμωδικό βήχα, λόξιγκα, ταχυπαλμίες πόνους στην καρδιά, αταξία, τυφοειδή πυρετό. Νευρικές παθήσεις με σπασμούς, υστερία, κλπ.
Ο φλοιός της νεραντζιάς είναι τονωτικό του στομάχου, διεγερτικό, άφυσο, ελαφρά αντιπυρετικό και ανθελμινθικό. Χρησιμοποιείται σε σκόνη (δόση 1-2g πολλές φορές την ημέρα), ή σε αφέψημα στην δόση των 50-100g σε ένα λίτρο νερό σε όλες τις περιπτώσεις ατονίας των οργάνων της πέψης, στην δυσπεψία, την αναιμία, την χλώρωση, την περίοδο αδυναμίας των πυρετών, στην κακοσμία του στόματος.
Ο R.Borrel διαπιστώνει την αποτελεσματικότητα της σκόνης μέσα σε κρασί σαν ελμινθοκτόνο.
Κατά τον Rosenthal (1915) μπορούμε να μετατρέψουμε τον φλοιό σε σπουδαίο υπακτικό που δρα συγχρόνως σαν το άγαρ-άγαρ στο έντερο και σαν χολαγωγό στην χοληδόχο κύστη: βράζουμε για μισή ώρα τον φρέσκο φλοιό και απορρίπτουμε το πρώτο νερό που είναι πολύ πικρό. Κατόπιν ξαναβάζουμε να βράσει για την ίδια ώρα σε νερό με λίγη ζάχαρη και το αφήνουμε να κρυώσει σε ένα πιάτο. Ο φλοιός ενός μόνο νεραντζιού αρκεί για να απελευθερώσει το έντερο. Ο φλοιός είναι βάση διαφόρων παρασκευασμάτων μεταξύ άλλων « sirop d’orange», διάφόρων λικέρ όπως το Curacao της Ολλανδίας και το εξής ραταφιά:
Εμβρέχονται επί 8 ημέρες 135g φλοιών νεραντζιών και 153g φλοιών λεμονιών σε ένα λίτρο αλκοόλης 80 βαθμών . Μετά από διήθηση προστίθενται 500g ζάχαρη. Αυτό το ηδύποτο είναι ένα δυναμωτικό τονωτικό του στομάχου στην ανορεξία, τον τυμπανισμό και την δύσκολη πέψη αλλά δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση.
Η εμβροχή χωρίς ζάχαρη 100g φλοιών νεραντζιάς σε 500g τσίπουρο παρέχει το βάμμα νεραντζιάς (Teinture d’ orange) λαμβάνεται για τις ίδιες παθήσεις κατά κοχλιάρια του καφέ πριν τα γεύματα.
Μειονεκτήματα: σε δόσεις πολύ υψηλές ο φλοιός της νεραντζιάς δρα σαν δηλητήριο του νευρικού συστήματος προκαλεί δια του αιθερίου ελαίου εμέτους γαστρικές διαταραχές, κεφαλαλγίες και μικροσυμφορήσεις.
Όπως τα φύλλα έτσι και στην περίπτωση των fleurs d’ oranger εννοούμε της νεραντζιάς που όμως μερικές φορές αντικαθίστανται από άνθη λεμονιάς , κιτριάς ή πορτοκαλιάς.
Τα Ανθή συλλέγονται ως οφθαλμοί το πρωί μετά την δροσιά. Από αυτά με απόσταξη λαμβάνονται το αιθέριο έλαιο που ονομάζεται Essence de Neroli και το ύδωρ Eau de fleurs d’oranger.
Τα άνθη χρησιμοποιούνται σε έγχυμα που είναι πολύ αρωματικό 10-40g σε ένα λίτρο νερό) στις ίδιες περιπτώσεις με τα φύλλα.
To Εau de fleurs d’ oranger δίδεται σαν ηρεμιστικό, αντισπασμωδικό, ελαφρό υπνωτικό σε νευρικές καταστάσεις δύσκολα καθορισμένες σε αυτές που θα λέγαμε κατά φαντασία ασθένειες, νευρασθένειες, προκάρδια άλγη, σπασμούς, ταχυπαλμίες, υστερία, νευρικούς κολικούς. Στις αϋπνίες των παιδιών 2-10g από αυτό το υδαταπόσταγμα φέρνει ύπνο κανονικό και ήρεμο. Το eau de fleurs d’oranger χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό άλλων φαρμακοτεχνικών σκευασμάτων.
Το αιθέριο έλαιο essence de fleurs d’ oranger είναι κυρίως προϊόν για την αρωματοποιία.
Το εκχύλισμα από τα νωπά άνθη της νεραντζιάς δίδει το αιθέριο έλαιο με όνομα Essence de Neroli. Το όνομα προέρχεται από την σύζυγο του Flavio Orsini πρίγκιπα του Neroli.(1680).
To essence de Neroli συχνά νοθεύεται με essence petit grain από απόσταξη των φύλλων , βλαστών νεραντζιάς ή με αιθέριο έλαιο πορτοκαλιάς, ή με αιθέριο έλαιο λεμονιού ή άλλες νοθείες.
Το αιθέριο έλαιο έχει τις εξής ιδιότητες: αντικαταθλιπτικό, αφροδισιακό, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, καρδιοτονωτικό, αποσμητικό, εύπεπτο, κατευναστικό, τονωτικό. Στον άνθρωπο 50-80 σταγόνες σε 10 λεπτά προκαλούν μία έντονη εγκεφαλική και μυϊκή διέγερση, σε μισή ώρα σκοτείνιασμα της σκέψης, εξασθένιση της μνήμης, σε μία ώρα ακατανίκητη νύστα –όνειρα. Μετά από τρεις ώρες όλα τα φαινόμενα εξαφανίζονται.
Ενδείξεις: την κατάθλιψη, την χρόνια διάρροια, την υστερία, την αυπνία, την νευρική υπέρταση, ταχυπαλμίες, σόκ (καταπληξία), και δερματική φροντίδα.
Citrus sinensis L. Πορτοκαλιά, χρυσομηλιά.
Το πορτοκάλι λόγω της αφθονίας του χυμού του, την λεπτότητα του αρώματος του, την ελαφριά οξύτητα που μετριάζει την απαλή και γλυκιά γεύση, λόγω των ευεργετικών δράσεων που ασκεί στον οργανισμό κατέχει μια ξεχωριστή θέση μεταξύ των διατροφικών ουσιών που προέρχονται από το φυτικό βασίλειο.
Τα πλεονεκτήματα του είναι τα ίδια με το λεμόνι το ίδιο πλούσιο σε βιταμίνη C και αρκετά πλούσιο σε βιταμίνη Β. Προσφέρει μεγάλη βοήθεια στις αβιταμινώσεις που έχουν προκληθεί λόγω κακής διατροφής συμπυκνωμένο γάλα , γάλα σκόνη, κονσέρβες συνθήκες απομόνωσης, στην ανάρρωση και στις ασθένειες.
Αραιωμένος με νερό δίδει την πορτοκαλάδα που χρησιμοποιείται στις ίδιες περιπτώσεις με τις λεμονάδες άλλα έχει το πλεονέκτημα να είναι λιγότερα όξινη και πιο ελαφρά για τα ευαίσθητα στο στομάχι άτομα.
Είναι ένα ρόφημα επιλογής σε πυρετούς από φλεγμονές της χοληδόχου, ερεθισμούς του πεπτικού και του ουροποιητικού, στην δυσεντερία, την περιτονίτιδα, την νεφρίτιδα και στο σκορβούτο.
Έχουμε την δυνατότητα να μεταβάλλουμε το χρώμα και το άρωμα προσθέτοντας αν η κατάσταση το επιτρέπει κρασί, τσάι, ή αρωματισμένο τσάι.
Τοποθετημένος ο βρασμένος χυμός σε επιθέματα πάνω σε δύσοσμα έλκη έχει καλά αποτελέσματα.
Οι μικροί άωροι καρποί πορτοκαλιάς και νεραντζιάς με 1,5-2 cm διάμετρο που πέφτουν στην γη, μικρές σφαίρες πράσινες πολύ σκληρές, είναι τονωτικοί και στομαχικοί (δόση 1-2g πολλές φορές την ημέρα).
Στην φυτοθεραπεία l’ écorce d’orange του εμπορίου είναι πράσινες φλούδες νεραντζιάς. Έχουν γεύση πικρή και αρωματική. Στην Α΄ ποιότητα το λευκό εσωτερικό τμήμα (albedo) έχει εντελώς απομακρυνθεί. Συχνά νοθεύονται με φλοιούς πορτοκαλιάς.
Το αιθέριο έλαιο των πορτοκαλιών (Essence du Portugal) χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, και στην φαρμακοτεχνία.
Στην αρωματοθεραπεία χρησιμοποιείται εξωτερικώς στα θαμπά και λιπαρά δέρματα, σε στοματικά έλκη, για την βελτίωση της κυκλοφορίας, της λειτουργίας των μυών και των αρθρώσεων και ειδικά για την παχυσαρκία, τις ταχυπαλμίες και την κατακράτηση ύδατος, στις βρογχίτιδες και τις σύγκρυες, δυσκοιλιότητα, την δυσπεψία και σπασμούς, ενίσχυση του ανοσοποιήτικού, σε κρυολογήματα και γρίππη, στρες και νευρική υπέρταση.
Χρησιμοποιείται στην παρασκευή του ύδατος Κολωνίας και διαφόρων αντισηπτικών αλοιφών.
Δόση 6-8 σταγόνες ημερησίως σε 2 δόσεις ή ανά δίωρο το πρωί δρα ευμενώς στις γαστρεντερικές νευρώσεις. Σε υψηλότερα δόση εμφανίζει τα ίδια μειονεκτήματα με τον φλοιό.
Citrus bergamia , περγαμόντο.
Αρωματοθεραπευτικές ιδιότητες: αναλγητικό, αντικαταθλιπτικό, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, άφυσο, επουλωτικό, αποσμητικό, εύπεπτο,αποχρεμπτικό, αντιπυρετικό, κατευναστικό, ελμινθοκτόνο, επουλωτικό. Μπορεί να αντικαταστήσει το βάμμα ιωδίου επί των πληγών. Απολυμαίνει τα έλκη τα οποία επουλώνει και έχει άριστα αποτελέσματα στα ψυχρά αποστήματα τα καρκινώματα και τις ενδομητρίτιδες.
Δίδεται εξ άλλου σε ακμή, βρογχίτιδα, δοθηϊνες, κολικούς πόνους, κυστίτιδα, κατάθλιψη, διφθερίτιδα, δυσπεψία, έκζεμα, πυρετούς, τυμπανισμό, πέτρες στην χολή, γλωσσίτιδα, βλενόρροια, κακοσμία του στόματος, έρπητα, λευκόρροια, νευρική υπέρταση, ψωρίαση, λοιμώξεις του αναπνευστικού, ψώρα, στοματίτιδα και σαν καλλυντικό του δέρματος, στην οξεία αμυγδαλίτιδα, στην φυματίωση, στις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, στα έλκη της φλεβίτιδας, και στα εξελκωμένα τραύματα.
Τοξική δράση:το αιθέριο έλαιο προκαλεί πρώτα μία διέγερση, κατόπιν θλίψη, υπνηλία, απάθεια, αδυναμία. Αυξάνει την φωτοευαισθησία του δέρματος και απαιτεί προσοχή στην χρήση του όταν πρόκειται να εκτεθεί το δέρμα στον ήλιο ή σε υπεριώδη ακτινοβολία.
Citrus reticulata, μανταρίνι.
Χρήση εξωτερικώς: για την ακμή, λιπαρό δέρμα, στις ευρυαγγείες, ουλές, φακίδες, δυναμωτικό του δέρματος. Στην κυκλοφορία του αίματος, καλύτερη λειτουργία των μυών και των αρθρώσεων, κατακράτηση υγρών και παχυσαρκία, δυσπεψίες, λόξιγκα, εντερικά προβλήματα, αυπνία, νευρική υπέρταση και υπερκινητικότητα. Ανεκτό απο τα παιδιά και τις εγκύους γυναίκες, και συνεργικά με άλλα αιθέρια έλαια κίτρων.
Allzzaro
