Όνομα: Σκόρδο
Επιστημονική ονομασία: Άλλιον το εδώδιμον – Allium sativum
Advertisment
Οικογένεια: Λειριοειδή
Περιγραφή
Το σκόρδο είναι μονοετές ή και πολυετές, ποώδες φυτό που κατάγεται από τις Ινδίες ή τις χώρες της Κεντρικής Ασίας αλλά η καλλιέργειά του είναι γενικευμένη σε όλο τον κόσμο και δεν λείπει από κανένα σπίτι, καθώς χρησιμοποιείται ευρύτατα και κυρίως στην ελληνική, τη μεσογειακή και την ανατολίτικη κουζίνα, για να προσδώσει στα φαγητά τη χαρακτηριστική έντονη γεύση του.
Είναι βολβώδες φυτό, με ύψος που δεν ξεπερνά τα 50 εκατοστά, με ένα ανθοφόρο στέλεχος. Ο βολβός του αποτελείται από πολλές σκελίδες που περιβάλλονται με μια κοινή μεμβράνη.
Advertisment
Τα φύλλα του είναι σκληρά και επίπεδα μέχρι 1 εκατοστό πλάτος και 15 εκατοστά μήκος. Ο ανθοφόρος βλαστός φέρει ένα σκιάδο από ροδόλευκα προς πρασινωπά άνθη.
Τον Απρίλιο, σκελίδες του φυτεύονται σε καλά προετοιμασμένο και στεγνό έδαφος, σε βάθος 15-20 εκατοστά, καθώς το σκόρδο πολλαπλασιάζεται με τους βολβούς του. Οι ανθοφόροι άξονες δεν έχουν σπόρια αλλά μερικές φορές φέρουν μικρούς βολβούς που επίσης χρησιμοποιούνται στον πολλαπλασιασμό του. Οι ανθοφόροι άξονες αναπτύσσονται φέροντας μερικές φορές μικρά βολβίδια, τα οποία χρησιμοποιούνται ως ετήσιο φυτό.
Η συλλογή γίνεται τον Ιούνιο – Αύγουστο όταν μαραίνονται τα φύλλα. Τα σκόρδα ξεριζώνονται, αφήνονται να μαραθούν και στη συνέχεια γίνονται αρμαθιές για να διατηρηθούν για μακρά χρονικά διαστήματα και στέλνονται στην αγορά. Το χρησιμοποιούμενο μέρος του είναι ο φρέσκος βολβός, σπάνια αποξηραμένος.
Στην Ελλάδα καλλιεργείται από τα αρχαία χρόνια. Σήμερα, καλλιεργούνται περί τα 30.000 στρέμματα και η ετήσια παραγωγή φτάνει τους 18,000 τόνους με κυριότερες περιοχές παραγωγής τη Μακεδονία, τη Θράκη, και τον Πλατύκαμπο της Λάρισας. Οι σπουδαιότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι τα άσπρα (Θράκης και Τριπόλεως), οι γίγαντες και τα κοινά.
Συστατικά του σκόρδου
Το σκόρδο αποτελεί για τη λαϊκή ιατρική ένα πολυδύναμο φάρμακο με μεγάλη αξία. Περιέχει αιθέριο έλαιο αποτελούμενο από αλλιίνη, αλλινάση, αλλικίνη, αχοένιο, σκορδινίνες, το αντιοξειδωτικό σελήνιο, ιώδιο, ασβέστιο, μαγγάνιο, σίδηρο, φώσφορο, θειάφι και βιταμίνες Α, Β, Β1, Β2, Β3, Β6, C, και Ε.
Περιέχει επίσης, πτητικό έλαιο, γλίσχρασμα, γλυκοκινίνες και γερμάνιο, καθώς και άλλα χρήσιμα για τον οργανισμό στοιχεία, όπως λευκωματούχες ουσίες, λιπαρές, αμυλώδες και κυτταρίνη.
Ιστορία και Παράδοση
Το σκόρδο χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους εδώ και πάνω από 5.000 χρόνια. Ο Διοσκουρίδης το αναφέρει ως “ελαφόβοσκον” και θεωρούσε ότι το σκόρδο “βιβρωσκόμενον έλμινθας πλατείας εξάγει”. Ο Ηρόδοτος το μνημονεύει ως καλλιεργούμενο και χρησιμοποιούμενο στη Σκυθία και την Αίγυπτο ενώ συχνά το αναφέρει και ο Αριστοφάνης. Έχει αναφερθεί ότι το χρησιμοποιούσε και ο Αριστοτέλης.
Ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος το περιέγραψε σαν το φάρμακο για 61 προβλήματα υγείας. Στην αρχαία Ινδία και Κίνα, οι γιατροί το χορηγούσαν συχνά σε ανθρώπους που έπασχαν από διάφορες ασθένειες. Από σανσκριτικές καταγραφές βρέθηκε ότι χρήση του σκόρδου γινόταν από το 3.000 π.Χ περίπου. Οι Σουμέριοι το χρησιμοποιούσαν εκτός από τη διατροφή τους, σε θρησκευτικές τελετές και σαν φάρμακο, περίπου από το 4.000 π.Χ.
Ο αιγυπτιακός ιατρικός πάπυρος The Codex Ebers όπου χρονολογείται περίπου στο 1500 π.Χ. αναφέρει 24 συνταγές με βάση το σκόρδο για πονοκέφαλους, πονόλαιμο και σωματική αδυναμία.
Η πρώτη απεργία που έγινε στην Αίγυπτο στο τέλος της 20ής δυναστείας, δηλαδή περίπου 3500 χρόνια πριν, ήταν όταν ο Φαραώ Ραμσής Γ’ διέκοψε την παροχή σκόρδων στους εργάτες που κατασκεύαζαν τις πυραμίδες.
Στα αρχαία χρόνια, επίσης, χρησιμοποιούσαν το σκόρδο σαν φυλακτό, για να προφυλάσσονται από τους δαίμονες, τους βρικόλακες και τη βασκανία. Πίστευαν ότι το σκόρδο διαθέτει μαγικές δυνάμεις και συνήθιζαν να κρεμούν πλεξούδες από σκόρδα στα σπίτια και στα χωράφια τους, για να κρατούν μακριά τα κακά πνεύματα αλλά και για να αποτρέπουν το “κακό μάτι” ή “μάτιασμα”.
Σκόρδο: Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις
-Τα συστατικά του αιθέριου ελαίου του έχουν έντονη αντισηπτική και αντιβιοτική δράση και έτσι, το σκόρδο είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό σε διάφορες μολύνσεις, όπως η δυσεντερία.
-Έρευνες απέδειξαν την αποτελεσματικότητά του στη ρύθμιση της πίεσης του αίματος και των επιπέδων των λιπιδίων σ’ αυτό.
-Ευεργετικό στις περιπτώσεις γρίπης, κρυολογήματος, ωτίτιδας, καταρροής και γενικά στις μολύνσεις του αναπνευστικού όπως η χρόνια βρογχίτιδα και το βρογχικό άσθμα.
-Είναι ευστόμαχο, ελαττώνει τον τυμπανισμό βοηθά στην απαλλαγή των εντέρων από τα παράσιτα και θεωρείται χολαγωγό και διουρητικό.
-Ενισχύει την ανάπτυξη της φυσικής χλωρίδας, ενώ ταυτόχρονα σκοτώνει τους παθογόνους μικροοργανισμούς.
-Είναι τονωτικό και βοηθά στην ταχύτερη ανάρρωση από λοιμώξεις, αποτρέποντας ταυτόχρονα τις δυσάρεστες παρενέργειες.
-Προλαμβάνει τον καρκίνο του στομάχου, του οισοφάγου και του παχύ εντέρου.
-Λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχει πιστεύεται ότι διαθέτει ισχυρή αντιγηραντική δράση και ότι προάγει τη μακροζωία.
-Συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
-Κατά της αρθρίτιδας και του τυφοειδούς πυρετού, της πλευρίτιδας, φαρυγγίτιδας και λαρυγγίτιδας.
-Κατά της φυματίωσης και του κοκίτη.
-Βελτιώνει την υγεία των οστών.
-Δυναμώνει τα νεύρα και την καρδιά και δρα κατά της αρτηριοσκλήρυνσης.
-Σαν κατάπλασμα είναι ωφέλιμο κατά των ρευματικών και νευρικών πόνων. Ενεργεί επίσης, επανορθωτικά, στους ιστούς ορισμένων ελκών. Βοηθά στη θεραπεία πυορροουσών πληγών.
-Φαίνεται ότι προστατεύει από το έλκος του στομάχου και καταπολεμά το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, εξαιτίας της ισχυρής αντιμικροβιακής του δράσης.
-Έχει αντιβιοτική δράση για το γαστρεντερικό σύστημα, δρώντας ενάντια σε ιούς, βακτήρια και παράσιτα του πεπτικού συστήματος όπως του οξύουρου.
-Εξωτερικά, έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της τριχοφυτίας.
-Προλαμβάνει τη νόσο του Αλτσχάιμερ και άλλες εκφυλιστικές παθήσεις όπως είναι η άνοια.
-Καθαρίζει και αποτοξινώνει το αίμα.
-Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
-Κατά της κόπωσης, βελτιώνει τη σωματική και την πνευματική απόδοση.
-Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ήπατος.
-Καθαρίζει τους πνεύμονες.
-Μειώνει τα επίπεδα του ουρικού οξέος που μπορεί να οδηγήσουν σε ουρική αρθρίτιδα και ρευματισμούς.
-Ηρεμεί το νευρικό σύστημα και μειώνει το άγχος.
-Αυξάνει την όρεξη, τη δύναμη, την ενέργεια και τη λίμπιντο.
Άλλες χρήσεις του σκόρδου
-Στην κτηνιατρική είναι πολύ χρήσιμο και αποτελεσματικό κατά του μετεωρισμού (φουσκώματος των ζώων). Για την περίπτωση αυτή, σε ένα λίτρο γάλακτος κρύου διαλύουν ένα κεφάλι σκόρδου ωμού αφού το κοπανίσουν. Το παρασκεύασμα αυτό διατηρείται καλά κλειστό σε μπουκάλι, και όταν παλιώσει γίνεται πολύ αποτελεσματικό. Η δόση είναι για μεγάλα ζώα μισό λίτρο και για μικρά, ένα ποτήρι.
-Το σκόρδο αποτελεί βασικό στοιχείο στη μαγειρική πολλών χωρών. Χρησιμοποιείται σε ψητά, βραστά, σε σάλτσες, σε σαλάτες και τουρσιά.
Παρασκευή – Δοσολογία
-Τρώτε μια σκελίδα σκόρδου τρεις φορές την ημέρα. Αν η οσμή δημιουργεί προβλήματα, χρησιμοποιήστε κάψουλες με έλαιο σκόρδου. Παίρνετε τρεις κάψουλες τη μέρα προληπτικά ή αυτή τη δόση τρεις φορές ημερησίως όταν εμφανιστεί κάποια λοίμωξη.
Παρασκευή αντισηπτικού
Βάζουμε 25 σκελίδες σκόρδου σε 200 γρ. οινόπνευμα 90 βαθμών. Από αυτό, 25 σταγόνες σε ένα λίτρο ξίδι δίνουν ένα καλό αντισηπτικό.
Για το άσθμα
Το πίνουμε ως αφέψημα ζεστό μαζί με γάλα (είναι αποχρεμπτικό).
Ενδιαφέροντα στοιχεία για το σκόρδο
-Από την αρχαιότητα ακόμη, χρησιμοποιούσαν το σκόρδο στην παρασκευή εδεσμάτων, καθώς ταιριάζει με κρέατα, λαχανικά αλλά και με ψάρι ενώ αρωμάτιζαν με αυτό βούτυρο, ξίδι και αλάτι (σκορδάλατα).
-Για να απολαμβάνουμε το σκόρδο χωρίς να φοβόμαστε την έντονη οσμή που αυτό αφήνει στο στόμα, πρέπει να αφαιρούμε την πράσινη φύτρα του. Ακόμη, μετά το φαγητό μασάμε λίγα φύλλα φρέσκου μαϊντανού, δυόσμου ή κόκκους καφέ.
-Για τις μικροβιακές λοιμώξεις, συνδυάζεται καλά με την Εχινάκεια.
-Η Εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη του Μέριλαντ περιέχει περίπου 125 επιστημονικές εκθέσεις σχετικές με το σκόρδο, δημοσιευμένες από το 1983.
– Οι Ολυμπιονίκες στην αρχαία Ελλάδα έτρωγαν σκόρδο πριν από κάθε αγώνα.
-Ο Δρ Άλμπερτ Σβάιτσερ χρησιμοποιούσε σκόρδο για να θεραπεύσει στην Αφρική αμοιβαία δυσεντερία και σαν αντισηπτικό ώστε να παρεμποδίσει την γάγγραινα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
– O πρώτος που σημείωσε την αντιβιοτική δράση του σκόρδου ήταν ο Λουί Παστέρ το 1858.
-Στην αρχαιότητα απαγόρευαν την είσοδο σε θέατρα ή συναθροίσεις σε όσους είχαν φάει σκόρδο.
-Αντί να φάτε τις σκελίδες του σκόρδου ολόκληρες, είναι προτιμότερο να τις ψιλοκόψετε ή να τις χτυπήσετε στο γουδί προτού τις καταναλώσετε, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of Agricultural and Food Chemistry». Με αυτό τον τρόπο, απελευθερώνονται και γίνονται πιο δραστικές οι ευεργετικές ουσίες του.
-Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Βρετανοί γιατροί που θεράπευαν τα τραύματα της μάχης με σκόρδο ανέφεραν πλήρη επιτυχία σε περιπτώσεις σηπτικής δηλητηρίασης και γάγγραινας και ονομάστηκε από την κυβέρνηση της Ρωσίας, ρωσική πενικιλίνη όταν ξέμεινε από αντιβιοτικά.
-Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση 4 σκελίδων σκόρδου την ημέρα, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ποικίλων ασθενειών.
-Μελέτες που διεξήχθησαν σε εργαζόμενους που είχαν εκτεθεί σε μόλυβδο π.χ. εργάζονταν σε ένα εργοστάσιο μπαταριών, αποκάλυψε ότι η κατανάλωση σκόρδου κατάφερε να μειώσει το ποσοστό των βαρέων μετάλλων στον οργανισμό τους, μέχρι και 20%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα λιγότερους πονοκεφάλους και λιγότερες απουσίες λόγω ασθενείας.
-Στην αρχή του αιώνα οι αλοιφές, οι κομπρέσες και τα εισπνεόμενα φάρμακα από σκόρδο ήταν το πλέον προτιμότερο φάρμακο κατά της φυματίωσης.
-Τρεις σκελίδες σκόρδου την ημέρα μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης κατά 10-15%.
-Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «Nutrition and Cancer» το 2010 έδειξε ότι η αλισίνη που περιέχεται στις φρέσκες σκελίδες σκόρδου μπορεί να εξοντώσει τα καρκινικά κύτταρα του παχύ εντέρου. Επιπλέον, μια ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Leukemia Research» ανέφερε ότι η αλισίνη μπορεί να καταστρέψει καρκινικά κύτταρα στο μαστό, την ουροδόχο κύστη, το παχύ έντερο, το ήπαρ, τον προστάτη, το λεμφικό σύστημα και το δέρμα.
-Ερευνητές από το Κέντρο Έρευνας για τα Οφέλη του Σκόρδου στη Βρετανία διαπίστωσαν ότι οι εθελοντές που λάμβαναν συμπλήρωμα αλισίνης ημερησίως για 90 ημέρες είχαν σχεδόν 3 φορές λιγότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν από κρυολόγημα το χειμώνα σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που λάμβαναν εικονικό φάρμακο.
– Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό Natural History, για να φύγει η μυρωδιά του σκόρδου από τα χέρια, μπορούμε να τα καθαρίσουμε με λεμόνι ή τα πλένουμε με κρύο νερό, τρίβοντάς τα συνέχεια με αλάτι, ενώ στο τέλος τα ξεπλένουμε με χλιαρό νερό και σαπούνι.
Προφυλάξεις
Η κατανάλωση του σκόρδου πρέπει να γίνεται με μέτρο για να αποφευχθούν πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες στον οργανισμό.
-Η υπερβολική χρήση ωμού σκόρδου μπορεί να προκαλέσει διάρροια, εμετό, ρέψιμο, φούσκωμα, δυσοσμία στόματος, να καταστρέψει τα ωφέλημα βακτήρια του πεπτικού συστήματος, να προκαλέσει καψίματα και φλεγμονές στο έντερο και στο στομάχι, να δημιουργήσει έλκος στομάχου, να δημιουργήσει τοξικότητα και διόγκωση στο συκώτι και ναυτία.
– Σε υπερβολικές ποσότητες, το σκόρδο μπορεί να γίνει επιβλαβές για τα νεφρά και να καταστρέψει τα κύτταρα του αίματος.
-Τα άτομα που παίρνουν αντιπηκτικά, καθώς και όσοι έχουν αναιμία, πρέπει να ελέγχουν τις ποσότητες σκόρδου που καταναλώνουν.
-Το σκόρδο μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε ορισμένους ανθρώπους, με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν εξανθήματα, πυρετό ή πονοκεφάλους.
-Μπορεί να προκαλέσει άσθμα και να προκαλέσει φλεγμονές και καψίματα στις βλεννογόνες μεμβράνες επαλείφοντας τον λάρυγγα.
– Υπερβολική κατανάλωση ωμού σκόρδου μπορεί να αναστείλει την παραγωγή σπέρματος και μπορεί να προκαλέσει προσωρινή στείρωση. Όμως, σε φυσιολογικές ποσότητες προωθεί την σπερματογένεση.
[toggle title="Πηγές"]
el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%8C%CF%81%CE%B4%CE%BF
enallaktikidrasi.com/2014/05/ta-apithana-ofeli-tou-skordou-gia-tin-ygeia-kai-pos-na-to-katanalonete/
meygeia.gr/ta-ofeli-tis-kathimerinis-katanalosis-skordou/
www.vita.gr/diatrofi/article/6539/sto-mikroskopio-to-skordo/
www.medinova.gr/einai-to-skordo-toso-ygieino-oso-pisteyoume/
“Φύση και Υγεία” εκδόσεις Κωσταρά
“Οδηγός Βοτανοθεραπείας” εκδόσεις Διόπτρα
“Τα φαρμακευτικά βότανα και οι χρήσεις τους” εκδόσεις Μπίμπης
Σύγχρονη πλήρης θεραπευτική με τα βότανα εκδόσεις Ψίχαλου
[/toggle]
