Ο Μάσα Μομοτάκε (Masa Momotake) θεωρείται κορυφαίος εκπαιδευτής και ψυχοθεραπευτής της προσέγγισης Gestalt στην Ιαπωνία. Ασκεί τη μέθοδο για πάνω από 30 χρόνια και είναι διευθυντής και ιδρυτικό μέλος του Japanese Association of Gestalt Therapy (JAGT). Τα τελευταία 30 χρόνια οργανώνει και εποπτεύει εκπαιδευτικά προγράμματα Gestalt σε δέκα διαφορετικές πόλεις σε όλη την Ιαπωνία.
Ο κ. Μομοτάκε επέλεξε για δεύτερη φορά να τιμήσει την Εναλλακτική Δράση με μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη. Στην πρώτη συνέντευξη που είχε μας παραχωρήσει ανέλυσε διεξοδικά την εύθραυστη μα άκρως σημαντική ισορροπία ανθρώπου και φύσης που χαρίζει υγεία. Άλλωστε, η προσέγγιση και η θεραπευτική του μέθοδος πρωτοπορούν καθώς προχωρούν ένα βήμα παραπέρα από τις υπόλοιπες και αναζητούν τη σύνδεση ανάμεσα στο σώμα και την πνευματικότητα.
Advertisment
Με αφορμή το τριήμερο σεμινάριο που διοργανώνει στην Αθήνα στις 10-12 Μαΐου με τίτλο «Οικογενειακή & Διαγενεολογική Θεραπεία Gestalt», ο Μάσα Μομοτάκε μας μιλά για το πώς οι γονείς περνούν τις αξίες μιας ολόκληρης γενιάς στα παιδιά τους και πώς συναισθήματα (τόσο θετικά όσο και αρνητικά) εγκαθιδρύονται και στις επόμενες γενιές.
Μπορώ να καταλάβω την ατομική θεραπεία, αλλά πώς μπορώ να θεραπεύσω ένα πιο συλλογικό πρόβλημα που σχετίζεται με την οικογένειά μου ή ακόμα και με ολόκληρο το γενεαλογικό μου δέντρο; Μπορεί αυτή να εφαρμοστεί σε μεγαλύτερες οικογένειες όπως σε μια κοινωνική ομάδα, ή και σε ακόμα μεγαλύτερες όπως μια χώρα;
Αυτή η θεραπεία έχει να κάνει κατά βάση με τις σχέσεις ανάμεσα σε έναν γονέα και στο παιδί. Ο γονιός διδάσκει στο παιδί αξίες, όπως για παράδειγμα τον σεβασμό και την πειθαρχία. Το παιδί καλείται να υιοθετήσει αυτές τις αξίες και στην περίπτωση που δεν το κάνει, τότε ακολουθεί κάποια μορφή τιμωρίας. Φανταστείτε, τώρα, ότι αυτή η αίσθηση αξιών ανήκει σε μια ολόκληρη γενιά γονιών με αποτέλεσμα αυτές να γίνονται αποδεκτές ως η αλήθεια της εκάστοτε εποχής.
Από την άλλη όμως, τα παιδιά μπορεί να αποκτήσουν πληροφορίες που δεν είναι γνωστές στους γονείς τους με αποτέλεσμα το σύστημα αξιών τους να χρειάζεται να διαφοροποιηθεί, να εξελιχθεί ή να θεραπευθεί.
Advertisment
Γι’ αυτό, στα πλαίσια της θεραπείας και της προσέγγισής μου, βλέπω τα πράγματα από την ίδια οπτική που τα βλέπει και το άτομο, η μικρή ομάδα, η οικογένεια ή η γενιά με την οποία δουλεύω. Όταν ένα μέλος μέσα από την ομάδα καταφέρνει να θεραπεύσει κάποιο προσωπικό πρόβλημα, τότε έχει επιτευχθεί ένα μικρό βήμα για τη μεγάλη συλλογική αλλαγή.
Ποιος είναι ο μηχανισμός που κάνει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά ή σύγκρουση να περνά από τη μία γενιά στην άλλη;
Η Gestalt έχει μια προσέγγιση που ονομάζεται «υπόθεση ανοιχτού λογαριασμού» και συμβαίνει όταν βιώνουμε θλίψη και θυμό. Όταν κρατάμε τα συναισθήματα μέσα μας, αυτά έχουν την τάση να παραμένουν εκεί. Αυτό το άλυτο πρόβλημα συνεχίζει να υφίσταται σε βάθος χρόνου και χώρου μέχρι τελικά να μονιμοποιηθεί/ εγκαθιδρυθεί.
Το παιδί θα νιώθει στο σώμα του αυτή την ανησυχία και τη θλίψη των γονιών του. Και το χειρότερο είναι ότι θα πιστεύει ότι πρόκειται για δική του θλίψη, επειδή την κουβαλά από τότε που γεννήθηκε. Γι’ αυτό και όταν ο δεσμός ανάμεσα στους γονείς και το παιδί είναι ισχυρός, το παιδί υιοθετεί τα αρνητικά συναισθήματα των γονιών. Αυτό εξηγεί και η «υπόθεση ανοιχτού λογαριασμού»•, πώς δηλαδή αυτά τα συναισθήματα περνούν από τη μία γενιά στην άλλη.
Αν οι γονείς μου είναι η αιτία των προβλημάτων στην οικογένειά μου, είναι εκείνοι που χρειάζεται να αλλάξουν και όχι εγώ. Τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε τα πράγματα στη σχέση και στην οικογένειά μας;
Ναι, εκείνοι είναι που χρειάζεται να αλλάξουν και όχι εσύ. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι το παιδί που πιστεύει ότι πρέπει να προσπαθήσει να αλλάξει. Χρειάζεται να τραβήξει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον γονέα και στον εαυτό του και να αποστασιοποιηθεί. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος για να ανακαλύψει κανείς το πρόβλημά του. Ταυτόχρονα όμως, είναι και δύσκολο, καθώς οι γονείς συνήθως προσπαθούν να κρατήσουν τα παιδιά δίπλα τους και να διεκδικούν διαρκώς την ταύτισή μαζί τους.
Χρησιμοποιείτε την άδεια καρέκλα για να μιλήσετε στους γονείς και σε σημαντικούς άλλους. Αυτό δεν είναι ένα υποκατάστατο για την πραγματική λύση, την άμεση δηλαδή αντιμετώπιση στην αληθινή ζωή;
Η άδεια καρέκλα δεν αποτελεί υποκατάστατο της πραγματικής ζωής. Χρειάζεται να έχουμε επίγνωση του τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, ωστόσο, πολλές φορές αποτυγχάνουμε διότι καταπιανόμαστε με τόσα πολλά και διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, θυμώνουμε με τον γονιό μας αλλά ταυτόχρονα στρώνουμε το τραπέζι, μαγειρεύουμε, ακούμε μουσική και παρακολουθούμε και τηλεόραση.
Ή αντίθετα, απολαμβάνουμε να μιλάμε για νέα επαγγελματικά σχέδια, όμως ταυτόχρονα απαντάμε και σε έναν φίλο που μας έστειλε μήνυμα και σκεφτόμαστε και τα ψώνια που χρειάζεται να κάνουμε. Το αποτέλεσμα αυτής της πολυπραγμοσύνης είναι ότι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε σωστά το χρόνο και έτσι δεν μπορούμε να εστιάσουμε σε κάθε συναίσθημα ξεχωριστά. Με την άδεια καρέκλα μπορούμε να εστιάσουμε σε ένα πράγμα τη φορά. Μας βοηθά επίσης να αντιληφθούμε τι συμβαίνει εκείνη τη στιγμή μέσα μας.
Είναι γνωστό πως κάνετε πολύ ακριβείς, δεξιοτεχνικές παρεμβάσεις στη θεραπεία σας, συχνά απρόβλεπτες από τον θεραπευόμενο. Ποιο είναι το μυστικό σας; Τι σκέφτεστε πραγματικά όταν είστε σε μια θεραπεία; Τι σας καθιστά τόσο ακριβή;
Μπορώ να ακούσω τι θέλουν να πουν χωρίς να μιλούν. Μπορώ επίσης να καταλάβω τι κάνουν στην πραγματική ζωή. Επειδή χρησιμοποιούν ειδικές λέξεις κλειδιά για μένα. Επίσης μου δείχνουν πώς νιώθουν και επικοινωνούν με τους άλλους μέσω της ομιλίας, της στάσης, της αντίδρασης κλπ.
Τι θα μάθουν οι συμμετέχοντες στο σεμινάριό σας για την οικογενειακή και διαγενεολογική θεραπεία gestalt;
Αρχικά, θα μπορέσουν να μάθουν 2 βασικά πράγματα. Ότι μπορούν να εμπιστευθούν τις αισθήσεις και τα συναισθήματά τους, που δεν χρειάζεται να μείνουν θαμμένα στον κήπο του νου τους. Αντί γι’ αυτό, μπορούν να εκφράζονται και να τα μοιράζονται με τους άλλους ανθρώπους. Επιπροσθέτως, μπορούν να αποκτήσουν μια νέα οπτική για την οικογένειά τους, για το πώς να επικοινωνούν αποτελεσματικά με το κάθε μέλος. Μέσα από το σεμινάριο μπορούν να κατανοήσουν τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα μέσα στο εσωτερικό της οικογένειας.
Στην Ιαπωνία, όπως και στην Ελλάδα, οι οικογενειακοί δεσμοί είναι ακόμα ισχυροί. Πιστεύετε ότι αυτό αποτελεί ένα πλεονέκτημα για τις κουλτούρες μας σε σύγκριση με άλλες που έχουν χαλαρότερους δεσμούς;
Ναι, χρειαζόμαστε τους οικογενειακούς δεσμούς, όμως μπορούμε να τις συνάψουμε με θετικότερους τρόπους. Είναι ένα σωστό εργαλείο, αφού μέσω αυτού τα μέλη της οικογένειας μπορούν να στηρίξουν το ένα το άλλο. Εντούτοις, από την άλλη πλευρά, η οικογένεια ορισμένες φορές μας στερεί ένα μέρος της προσωπικής ελευθερίας.
Δηλαδή η ελευθερία μπορεί να παραγκωνιστεί για χάρη της δυναμικής της οικογένειας και η τελευταία να έχει εξουσία πάνω στην προσωπική σκέψη. Η σύγχρονη κοινωνία δεν εξαρτάται πια από τη δύναμη της οικογένειας οικονομικά και έτσι το άτομο μπορεί να στηριχθεί και μόνο του, να αποκτήσει τη δική του ελευθερία. Και αυτό είναι μια θετική αλλαγή.
Πώς θα περιγράφατε με λίγες λέξεις έναν άνθρωπο με υγιή ψυχική και πνευματική κατάσταση;
Ο άνθρωπος πρέπει να ανακαλύψει το νόημα της ζωής του και όχι μέσα από τα χρήματα, την εξουσία και τα υλικά αγαθά. Αν μπορείτε να βρείτε το νόημα της ζωής σας, θα έχετε πετύχει τον υγιή και πνευματικό τρόπο ζωής.
Ποια είναι τα συστατικά μιας υγιούς οικογένειας;
Ακόμα κι αν υπάρχουν διαφορές στη σκέψη, στην εργασία, στις σχέσεις μέσα στην οικογένεια, εμπιστευθείτε ο ένας τον άλλο.
