Η απειροφοβία, ή ο φόβος του απείρου, είναι μια εξαιρετικά περίεργη φοβία που πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν. Ωστόσο, πριν εξηγήσουμε τι είναι ακριβώς, χρειάζεται να υπενθυμίσουμε τι είναι μια φοβία.
Η φοβία είναι ένας έντονος και παράλογος φόβος συγκεκριμένων καταστάσεων, αντικειμένων, ανθρώπων ή δραστηριοτήτων. Το DSM-5 το κατηγοριοποιεί ως μια αγχώδη διαταραχή. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της φοβίας είναι η επιθυμία να αποφεύγουμε ή να ξεφεύγουμε από αυτό που μας φοβίζει για να μειώσουμε το άγχος και την αμηχανία που μας προκαλεί.
Advertisment
Υπό αυτή την έννοια, είναι σημαντικό να διαφοροποιήσουμε τη φοβία από το φόβο. Για να κατανοήσουμε τη διαφορά, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την ένταση του φόβου και τις συνέπειές του. Με αυτό κατά νου, πρέπει να παρατηρήσουμε αν ένας φόβος αρχίζει να αλληλεπιδρά σημαντικά με τη ζωή μας. Επιπλέον, πρόκειται για φοβία αν εντείνεται και προκαλεί ακαθόριστες και ακραίες συμπεριφορές.
Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία για την εμφάνιση μιας φοβίας, υπάρχουν ορισμένοι γενετικοί, κοινωνικοί παράγοντες που θα μπορούσαν αν συνδέονται. Οι τραυματικές παιδικές εμπειρίες έχουν επίσης μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί δει ένα ντοκιμαντέρ για το πώς οι μαύρες τρύπες ρουφούν τα αστέρια στο σύμπαν, μπορεί να του δημιουργηθεί μια βαθιά φοβία ότι θα το ρουφήξει κι αυτό μια μαύρη τρύπα.
Τι είναι η απειροφοβία;
Απειροφοβία είναι ο υπερβολικός και παράλογος φόβος κατανόησης και αποδοχής της έννοιας του απείρου και της αιωνιότητας. Αυτός ο φόβος προκαλεί έντονη σωματική δυσφορία και μπορεί να εκδηλωθεί οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της μέρας ή της νύχτας. Μια παρεμβαίνουσα σκέψη για το άπειρο μπορεί να προκαλέσει σοβαρή κρίση πανικού.
Advertisment
Γι’ αυτό και η ιδέα να έρθει κανείς σε επαφή με το άπειρο προκαλεί μια έντονη αίσθηση ιλίγγου. Οι άνθρωποι που εμφανίζουν αυτή τη φοβία αποφεύγουν καταστάσεις ή παράγοντες που ενεργοποιούν την αίσθηση του απείρου. Για παράδειγμα, ο ουρανός, ο ωκεανός ή οι ατέλειωτες αριθμητικές ακολουθίες. Επιπροσθέτως, αποφεύγουν επίσης τις δραστηριότητες ενδοσκόπησης και δεν φαντάζονται ποτέ την αιωνιότητα.
Όσοι εμφανίζουν απειροφοβία συχνά προσπαθούν να προβλέψουν όλη τη ζωή τους και να γνωρίζουν την κάθε επόμενη κίνηση. Κι αυτό το κάνουν αποφεύγοντας τις εμμονικές σκέψεις για το άπειρο ή το σύμπαν.
Αιτίες
Όπως όλες οι φοβίες, η απειροφοβία δεν έχει μια μοναδική αιτία. Κάποιοι ειδικοί έχουν συσχετίσει ορισμένους γενετικούς, περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και φυσικούς παράγοντες με το φαινόμενο αυτό. Για παράδειγμα, ο Sigmund Freud, ο πατέρας της ψυχανάλυσης, ενδιαφερόταν για τις φοβίες. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι οι φοβίες είχαν δύο στάδια:
– Πρώτη φάση: Συμβαίνει ένα γεγονός που παράγει έντονο άγχος. Παράλληλα, το άτομο που αναπτύσσει τη φοβία, θεωρεί ότι ένα αντικείμενο από τον εξωτερικό κόσμο (όπως αράχνες, γάτες, άλογα ή το άπειρο ανάμεσα σε άλλα) είναι επικίνδυνο και αποτελεί απειλή.
– Δεύτερη φάση: Το άτομο αρχίζει να υπερασπίζεται τον εαυτό του και να αμύνεται με κάθε δυνατό τρόπο ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο.
Από βιολογικής απόψεως, μια άλλη πιθανή εξήγηση για τη φοβία συνδυάζει παράγοντες όπως η κληρονομικότητα και η χημεία του εγκεφάλου. Αν αυτοί οι παράγοντες αλληλεπιδράσουν με τις εμπειρίες, το άτομο μπορεί να αναπτύξει μια συγκεκριμένη φοβία, όπως η απειροφοβία.
Πώς να αναγνωρίσουμε μια φοβική αντίδραση
Μία φοβική αντίδραση ξεκινά όταν ένα άτομο εκτίθεται στο αντικείμενο ή την κατάσταση που έχει συσχετίσει με τον κίνδυνο. Για την ακρίβεια, αυτή η αντίδραση μπορεί να οδηγήσει σε κρίση πανικού. Κάποια συμπτώματα μπορεί να είναι:
– Ξηρότητα στο στόμα, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία, ταχυκαρδίες
– Τρεμάμενη φωνή, περίεργες εκφράσεις στο πρόσωπο, δυσκαμψία
– Αρνητική ερμηνεία της κατάστασης, αμφιβολίες για την ικανότητά του να διαχειριστεί την κατάσταση, φόβος θανάτου.
Χαρακτηριστικά της απειροφοβίας
Τα κύρια χαρακτηριστικά της απειροφοβίας είναι:
– Ένας παράλογος και δυσανάλογος φόβος κατανόησης της έννοιας του απείρου και της αιωνιότητας
– Άγχος όταν συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως και ποτέ τις έννοιες της αιωνιότητας και του απείρου
– Μια μεγάλη ανάγκη να έχουμε τα πάντα υπό έλεγχο και σε απόλυτη τάξη.
– Τα άτομα που την εμφανίζουν μπορούν να την αναγνωρίσουν, αλλά όχι να την ελέγξουν.
– Υπάρχει μια ισχυρή επιθυμία να προβλέψουμε τα πάντα στη ζωή μας
– Συχνοί εφιάλτες ότι πέφτουμε στο κενό
– Αρνητικές σκέψεις για το άπειρο εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ενδοσκόπησης, χαλάρωσης ή φαντασίας.
Θεραπεία της απειροφοβίας
Όπως όλες οι διαταραχές φοβίας, ένας ειδικός, όπως ψυχολόγος ή ψυχίατρος, πρέπει να κάνει τη διάγνωση. Οι φοβίες συνήθως αντιμετωπίζονται με ψυχοθεραπεία. Μόνο στις πιο ακραίες περιπτώσεις, όπου οι ασθενείς δεν μπορούν να λειτουργήσουν επαρκώς, θα λάβουν κάποια φαρμακευτική αγωγή.
Η απειροφοβία μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία. Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να επισκεφθεί κανείς έναν ειδικό, αν αλληλεπιδρά αρνητικά με την καθημερινότητά του. Οι εμμονικές συμπεριφορές καταναλώνουν πολλή ενέργεια.
