«Υπάρχει πάντα ένα νήμα που συνδέει τη ζωή στην αγκαλιά της μητέρας σας και τη ζωή στην αγκαλιά του ερωτικού συντρόφου»
– Θίοντορ Γουότερς | Ψυχολόγος
Advertisment
Ασφαλής
Οι άνθρωποι που στην πρώιμη παιδική ηλικία είχαν αξιόπιστους και ικανούς φροντιστές –και άρα ασφαλή προσκόλληση– γενικά νιώθουν άνετα με την οικειότητα, εξήγησε ο Χάρι. Είναι διατεθειμένοι να εμπιστευτούν και να επιτρέψουν στον εαυτό τους να φανεί τρωτός. Πιστεύουν ότι οι άλλοι άνθρωποι είναι κατά βάθος καλοί και υποθέτουν ότι ενεργούν με καλές προθέσεις. Στις ερωτικές σχέσεις ξεκινούν με την προσδοκία ότι και οι σύντροφοί τους επίσης θα δείχνουν αγάπη και ανταπόκριση.
Μπορούν να διατυπώνουν καλά τις ανάγκες τους και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του συντρόφου τους. Δεν είναι υπερ-ευαίσθητοι στην απόρριψη και δεν φοβούνται την εγκατάλειψη. Αν μια σχέση δεν λειτουργήσει, έχουν αρκετά υψηλή αυτοεκτίμηση ώστε να πιστέψουν ότι θα βρουν άλλο άτομο που να το αγαπήσουν και να τους αγαπήσει.
Επίσης έχουν μεγαλύτερη ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων τους μπροστά σε σοβαρές απειλές όπως ασθένεια, απώλεια εργασίας, θάνατο αγαπημένου προσώπου, φόβο για τη δική τους θνητότητα. Σε περίπτωση ασθένειας, παραδείγματος χάριν, οι ασφαλείς άνθρωποι συνήθως είναι ρεαλιστές για την κατάστασή τους, έχουν εμπιστοσύνη στους γιατρούς τους και τη θεραπεία που τους έχουν ορίσει, αντεπεξέρχονται στη σωματική ανημποριά και παραμένουν προσηλωμένοι στις προοπτικές ανάρρωσης.
Advertisment
Οι άνθρωποι που είχαν την τύχη να βγουν από την παιδική ηλικία τους με ασφαλή προσκόλληση, κατέληξε ο Χάρι, συνήθως αποτελούν τους καλύτερους συντρόφους. «Άρα, αν δεν είστε ασφαλείς και μπορέσετε να βρείτε έναν ασφαλή σύντροφο», συμβούλεψε, «είστε πέντε βήματα μπροστά».
Αποφευκτικός
Η εμπειρία του να μην έχεις φροντιστή που να ανταποκρίνεται στο βρέφος και βασικά να λέει: «Βγάλ’ τα πέρα μόνος σου», είπε ο Χάρι, δημιουργεί ενήλικες που λένε πράγματα όπως: «Νιώθω άβολα όταν είμαι κοντά σε άλλους. Δυσκολεύομαι να εμπιστευτώ τους άλλους και να τους ανοιχτώ, και να αφήσω τον εαυτό μου να εξαρτηθεί από άλλους. Συχνά οι σύντροφοί μου ζητούν από μένα περισσότερη οικειότητα απ’ όση νιώθω άνετα να δώσω».
«Οι αποφευκτικοί άνθρωποι», συνέχισε, «επενδύουν λιγότερο στις σχέσεις· απλώς νοιάζονται λιγότερο γι’ αυτές. Λένε πράγματα όπως: “Όλα αυτά περί οικειότητας είναι ανοησίες”. Πιστεύουν πολύ στην αυτάρκεια και θεωρούν ότι θα έπρεπε να μπορείς να λύσεις τα προβλήματά σου μόνος σου. Επίσης δεν τους αρέσει να αποκαλύπτουν προσωπικά πράγματα και αποδοκιμάζουν εκείνους που το κάνουν. Στις κοινωνικές συναναστροφές, μπορούν να γίνουν γοητευτικοί, αλλά συνήθως χωρίς ιδιαίτερη ζεστασιά, σαν να είναι καλοί στο να ψυχαγωγούν τους άλλους. Όταν οι αποφευκτικοί τύποι έχουν μια σχέση, είναι σχετικά κακοί στην προσφορά υποστήριξης όταν τη χρειάζεται ο σύντροφός τους, και όταν υπάρχει σύγκρουση, τείνουν να αποστασιοποιούνται».
Στο θέμα της ρύθμισης των συναισθημάτων, οι αποφευκτικοί άνθρωποι τείνουν να αρνούνται τα συναισθήματά τους για μια απειλητική κατάσταση –είτε είναι ασθένεια, απώλεια εργασίας ή πένθος– και, αντί να βασιστούν σε άλλους για βοήθεια, συνήθως προσπαθούν να βρουν λύση μόνοι τους.
Αγχώδης
Εκείνος που λάμβανε άστατη φροντίδα όταν ήταν βρέφος, πιθανότατα λαχταρά την οικειότητα όταν είναι ενήλικος. Ταυτοχρόνως, έχει τις κεραίες τεντωμένες για απειλές στη σχέση και ανησυχεί τι θα συμβεί. «Οι αγχώδεις άνθρωποι», εξήγησε ο Χάρι, «λένε πράγματα όπως: “Ανησυχώ μήπως ο σύντροφός μου δεν θα θέλει να μείνει μαζί μου. Βρίσκω ότι οι άλλοι δεν είναι πρόθυμοι να τους προσεγγίσω όσο θα ήθελα. Θέλω να συνδεθώ απολύτως με ένα άλλο πρόσωπο, κι αυτή η λαχτάρα μερικές φορές τρομάζει και διώχνει τους άλλους”».
Ο Χάρι συνέχισε: «Πολλά απ’ αυτά πηγάζουν από τη συνειδητοποίηση ότι
“Όταν ήθελα να με παρηγορήσει η μητέρα μου, δεν το έκανε, ή τουλάχιστον δεν μπορούσα να βασιστώ σ’ αυτό, άρα δεν είμαι τόσο αξιαγάπητος, και άρα πρέπει να κοιτάζω τους άλλους εξεταστικά”.
Οι αγχώδεις άνθρωποι έχουν μια νοοτροπία τύπου “έλα κοντά, κάνε πέρα” – ένα χαρακτηριστικό έλξης-απώθησης στη λαχτάρα τους για εγγύτητα, κάτι που αντικατοπτρίζει την έντονη ανάγκη τους να έχουν σχέση, αλλά ταυτοχρόνως απεχθάνονται το ότι είναι τόσο ανασφαλείς χωρίς σχέση. Τείνουν να είναι υπερβολικά επικριτικοί προς τον σύντροφό τους, νιώθουν απογοήτευση ή απόρριψη όταν ο σύντροφος δείξει την παραμικρή έλλειψη προσοχής. Επίσης τείνουν να σκέφτονται περισσότερο όλα αυτά τα πράγματα· συχνά τους απορροφούν πολύ.
Το ότι ζουν αυτά τα δυνατά σκαμπανεβάσματα –“Αυτό είναι! Όχι, δεν είναι αυτό!”– κι επίσης το ότι νιώθουν έντονη την ανάγκη για σύνδεση αλλά ταυτοχρόνως απεχθάνονται την ανασφάλεια, όλα αυτά προκαλούν στους αγχώδεις ανθρώπους αυτό που είναι χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου τύπου προσκόλλησης: μια γενική αίσθηση αμφιθυμίας».
Αντιμέτωποι με υπαρξιακές απειλές, οι αγχώδεις άνθρωποι συνήθως δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους. Αντιμέτωποι με τον θάνατο κάποιου αγαπημένου προσώπου, παραδείγματος χάριν, τείνουν να θρηνούν μεγαλύτερο διάστημα και πιο βαθιά από άλλους. Όταν είναι άρρωστοι, θέλουν απελπισμένα «να το γιατρέψει» κάποιος, ενώ ταυτοχρόνως καταστροφολογούν – δηλαδή, φαντάζονται τη χειρότερη δυνατή έκβαση και δυσκολεύονται να πιστέψουν τους γιατρούς τους.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Peter Lovenheim “Το φαινόμενο της προσκόλλησης” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα
