Έπειτα από μια τρομακτική εμπειρία ενδεχομένως είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς αν ένα παιδί έχει υποστεί τραύμα. Ορισμένοι γονείς μπορεί να θεωρήσουν ότι το μονίμως κυκλοθυμικό δωδεκάχρονο παιδί τους τα πηγαίνει μια χαρά μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε το σπίτι της οικογένειας, επειδή η μοναδική εμφανής αλλαγή στη συμπεριφορά του είναι ότι μοιάζει λίγο πιο συγκρατημένο. Στην πραγματικότητα, αυτό το αγόρι μπορεί να υποφέρει σιωπηλά.
Αντίστοιχα, ένας γονέας μπορεί να υποθέσει ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά με ένα μικρότερης ηλικίας παιδί που έχει εφιάλτες και αποφεύγει να κοιμηθεί την εβδομάδα μετά από ένα αυτοκινητικό ατύχημα, ενώ τέτοιου είδους συμπτώματα μπορεί να είναι απολύτως φυσιολογικά έπειτα από μια δυνητικά τραυματική εμπειρία και να μην αποτελούν ένδειξη προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Advertisment
Η πορεία του μετατραυματικού στρες
Αν και φυσικά κάθε παιδί είναι μοναδικό, μετά από μια δυνητικά τραυματική εμπειρία οι άνθρωποι συχνά επιδεικνύουν παρόμοια μοτίβα συμπεριφοράς. Η κατανόηση αυτών των μοτίβων θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τι περνάει το παιδί σας, τις βαθύτερες αιτίες της συμπεριφοράς του, και τι μπορείτε να κάνετε για να το βοηθήσετε.
Οι ενήλικες που πάσχουν από μετατραυματικό στρες συνήθως ακολουθούν μια από τις εξής 4 βασικές τροχιές: ανθεκτικότητα, ανάκαμψη, καθυστερημένη εμφάνιση συμπτωμάτων και χρόνια συμπτώματα.
•Τροχιά ανθεκτικότητας: Μετά την έκθεση σε ένα δυνητικά τραυματικό γεγονός τα άτομα εμφανίζουν ήπια ή καθόλου συμπτώματα, τα οποία υποχωρούν γρήγορα.
Advertisment
•Τροχιά ανάκαμψης: Αρχικά τα άτομα εμφανίζουν σημαντικά επίπεδα έντονων συμπτωμάτων (εμφανίζονται ξαφνικά και είναι σχετικά σοβαρά), αλλά με σταδιακή αποκατάσταση.
•Τροχιά καθυστερημένης εμφάνισης συμπτωμάτων: Τα άτομα βιώνουν χαμηλά επίπεδα έντονων συμπτωμάτων αμέσως μετά την έκθεση, αλλά με την πάροδο του χρόνου παρουσιάζουν επιδεινούμενα συμπτώματα μετατραυματικού στρες.
•Τροχιά χρόνιων συμπτωμάτων: Τα άτομα εμφανίζουν υψηλά επίπεδα τόσο έντονων όσο και συνεχιζόμενων συμπτωμάτων.
Αυτές οι τροχιές αποτελούν σχετικά νέα ανακάλυψη στον τομέα της ψυχικής υγείας. Προσδιορίστηκαν πρώτη φορά σε ενήλικο πληθυσμό το 2004 από τον ψυχολόγο Τζορτζ Μπονάνο (George Bonanno) στο άρθρο του «Loss, Trauma, and Human Resilience: Have We Underestimated the Human Capacity to Thrive after Extremely Aversive Events?». Ωστόσο, τα παιδιά δεν είναι ενήλικες, και αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι δεν ακολουθούν ακριβώς τις ίδιες πορείες.
Συνολικά, αυτή η έρευνα προσφέρει μερικά βασικά μαθήματα για τους φροντιστές.
Πρώτον, τα παιδιά είναι πιο ανθεκτικά απ’ όσο νομίζετε. Πολλά συμπτώματα που εμφανίζονται μετά από δυσμενή γεγονότα συχνά μειώνονται φυσικά με την πάροδο του χρόνου, χωρίς καμία παρέμβαση από επαγγελματία.
Δεύτερον, τα περισσότερα παιδιά που βιώνουν άγχος μετά από ένα δυσμενές γεγονός συνήθως ανακάμπτουν σταδιακά και επιστρέφουν στα επίπεδα υγιούς λειτουργίας που είχαν πριν από το γεγονός. Αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να επωφεληθούν από κάποια υποστηρικτική θεραπεία, αλλά δεν την έχουν απόλυτη ανάγκη.
Τέλος, ορισμένα παιδιά βιώνουν χρόνιο στρες και χρειάζονται οπωσδήποτε επαγγελματική βοήθεια. Προφανώς και δεν είναι κακό να έχει κανείς ανάγκη και να λαμβάνει τέτοιου είδους φροντίδα. Ένα παιδί που ανήκει σε αυτή την κατηγορία δεν είναι λιγότερο δυνατό, έξυπνο ή ικανό από τους συνομηλίκους του.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από την τροχιά που ακολουθεί το παιδί σας, οι δεξιότητες και οι έννοιες που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο θα σας βοηθήσουν να υποστηρίξετε την πορεία του προς την ανάρρωση.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Είναι καλά το παιδί μου;” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Δείτε περισσότερα εδώ
