Ως εξωσωματική εμπειρία ορίζεται «η ρεαλιστική αίσθηση της εξόδου ενός ατόμου από το σώμα του κατά την οποία συνήθως γίνεται παρατήρηση αυτού και του περιβάλλοντος χώρου από κοντινή απόσταση». Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια μιας εξωσωματικής εμπειρίας; Οι επιστήμονες πλέον γνωρίζουν χάρη σε ένα μικρό πείραμα.
Δημιουργία εξωσωματικής εμπειρίας
Advertisment
Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία χρησιμοποιήθηκε ένας σαρωτής εγκεφάλου μαζί με μια ειδική κάμερα για να δημιουργηθεί μια ψευδαίσθηση εξωσωματικής εμπειρίας στους συμμετέχοντες.
Σημαντική σημείωση: Αυτό το πείραμα επιταχύνει τη γήρανση του σώματος, γι’ αυτό πρέπει να το αποφύγετε.
Οι συμμετέχοντες είχαν την ψευδαίσθηση ότι βρίσκονται έξω από το σώμα τους σε ένα ξεχωριστό μέρος του δωματίου ενώ ταυτοχρόνως γινόταν σάρωση στον εγκέφαλό τους. Οι επιστήμονες βρήκαν τις περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την αίσθηση κατοχής του σώματος και τον προσανατολισμό του χώρου. Σε προηγούμενες έρευνες οι ίδιες περιοχές στα ζώα ονομάστηκαν «κύτταρα GPS» και είναι γνωστό ότι είναι σημαντικές για τη μνήμη και την πλοήγηση.
Advertisment
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή και νευροεπιστήμονα δρα Arvid Guterstam, το αίσθημα της κατοχής του σώματος «αποτελεί μια πολύ βασική εμπειρία που οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε δεδομένη στην καθημερινότητά μας».
Η μαγεία της κάμερας που προκαλεί ψευδαίσθηση
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη βρίσκονταν σε έναν μαγνητικό τομογράφο ενώ ταυτοχρόνως είχαν στο κεφάλι τους μια προσαρμοσμένη οθόνη η οποία έδειχνε ένα βίντεο από κάμερες σε άλλα μέρη του δωματίου. Οι κάμερες ήταν στραμμένες προς το σώμα ενός άλλου ατόμου κι έδειχναν την εικόνα του. Οι ερευνητές άγγιζαν ταυτοχρόνως με μια ράβδο το σώμα του άλλου ατόμου καθώς και του συμμετέχοντα. Αυτό έδωσε στους συμμετέχοντες την αίσθηση ότι το σώμα τους βρισκόταν σε άλλο σημείο του δωματίου.
«Είναι μια πολύ συναρπαστική εμπειρία», εξηγεί ο δρ Guterstam. «Χρειάζονται ελάχιστα αγγίγματα και ξαφνικά νιώθεις πραγματικά σαν να βρίσκεσαι σε άλλο μέρος του δωματίου. Το σώμα έχει μια απόλυτα φυσιολογική αίσθηση – δεν αισθάνεσαι σαν να επιπλέεις». Ευρήματα από την τομογραφία εγκέφαλου έδειξαν ότι ο ιππόκαμπος, ο οποίος περιέχει τα κύτταρα GPS, συνδέεται με τον καθορισμό της θέσης του σώματος. Μια άλλη σχετική περιοχή του εγκεφάλου είναι ο οπίσθιος φλοιός του προσαγωγίου, με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την αίσθηση κατοχής του σώματός μας.
Άλλες μελέτες για την ψευδαίσθηση
Αυτό δεν είναι το πρώτο πείραμα που διεξήχθη από τον δρα Guterstam και την ομάδα του. Στο παρελθόν πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα που ονομάζεται «ψευδαίσθηση του λαστιχένιου χεριού», όπου ένας συμμετέχων παρακολουθεί ένα χέρι λαστιχένιο το οποίο χαϊδεύει ένας άλλος άνθρωπος, ενώ την ίδια στιγμή κάποιος χαϊδεύει το δικό του χέρι. Αυτό δίνει στον συμμετέχοντα την αίσθηση ότι το λαστιχένιο χέρι είναι δικό του. Παρόμοιες μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί για να δοθεί στους συμμετέχοντες η αίσθηση ότι είναι αόρατοι ή ότι διαθέτουν το σώμα ενός μοντέλου.
Όσον αφορά τη μελέτη για τις εξωσωματικές εμπειρίες, ο δρ Guterstam και η ομάδα του θέλησαν να κατανοήσουν πλήρως τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που βοηθούν τα άτομα να αντιλαμβάνονται την τοποθεσία. Σε μελέτες που έγιναν σε ζώα αποδείχτηκε ότι τα κύτταρα GPS του εγκεφάλου συνδέονται άμεσα με τη μετακίνηση του σώματος μέσα στον χώρο καθώς και με τη μνήμη.
Γι’ αυτά τα πειράματα, τα ζώα έπρεπε να περιηγηθούν σε έναν εικονικό λαβύρινθο, ενώ υπήρχαν ηλεκτρόδια που έστελναν σήματα από τον εγκέφαλό τους. «Δεν γνωρίζουμε όμως τι ακριβώς αντιλαμβάνονται τα ζώα», συμπληρώνει ο δρ Guterstam. Όλα τα παραπάνω αλλά και άλλες μελέτες επιβεβαιώνουν την καταπληκτική δύναμη του εγκεφάλου, κάτι που συχνά θεωρούμε δεδομένο.
Πηγές:
www.livescience.com/50683-out-of-body-illusion.html
www.livescience.com/48157-nobel-prize-medicine-for-brain-gps.html
https://www.livescience.com/9526-body-experiences-simulated.html
https://news.discovery.com/human/psychology/out-of-body-experience-is-traced-in-the-brain-150504.htm
