Τις τελευταίες μέρες μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Σικάγου αναδημοσιεύεται από πολλά μέσα. Η έρευνα λοιπόν καταλήγει στο “συγκλονιστικό” συμπέρασμα ότι τα θρησκευόμενα παιδιά είναι λιγότερο αλτρουιστικά από τα παιδιά των άθεων.
Στην έρευνα που έγινε σε 1.170 παιδιά ηλικίας 5 έως 12 ετών από έξι χώρες με διάφορες θρησκείες, από το Χριστιανισμό ώς τον Ινδουισμό, αλλά και από άθεες οικογένειες, τα παιδιά κλήθηκαν να παίξουν το παιχνίδι του δικτάτορα”.
Advertisment
Το παιχνίδι αυτό χρησιμοποιείται σε έρευνες ψυχολογίας για να μετρήσει το επίπεδο αλτρουισμού των ατόμων που συμμετέχουν. Τα παιδιά έπρεπε να διαλέξουν μέσα από 30 αυτοκόλλητα ποιά θα κρατήσουν για τον εαυτό τους και ποιά θα δώσουν στα άλλα παιδιά. Όπως έδειξε η έρευνα, τα παιδιά που μοιράστηκαν τα περισσότερα αυτοκόλλητα ήταν τα παιδιά των άθεων οικογενειών. Συγκεκριμένα έδωσαν στους άλλους 4,1 αυτοκόλλητα ενώ τα παιδιά των χριστιανών 3,3 και τα παιδιά των μουσουλμάνων 3,2 αυτοκόλλητα.
Σε ένα δεύτερο πείραμα, τα παιδιά είδαν ένα σύντομο βίντεο κινουμένων σχεδίων στο οποίο ένας χαρακτήρας σπρώχνει ή χτυπά έναν άλλο, είτε τυχαία είτε σκόπιμα. Μετά την παρακολούθηση του βίντεο, τα παιδιά κλήθηκαν να βαθμολογήσουν (με επτά σημεία) την “ευτέλεια” της συμπεριφοράς και το μέγεθος της τιμωρίας που θα πρέπει να επιβληθεί. Τα αποτελέσματα και εδώ ήταν παρόμοια με το πρώτο πείραμα, αφού τα πιο θρησκευόμενα παιδιά ήθελαν μεγαλύτερες τιμωρίες, επιβεβαιώνοντας άλλες έρευνες που έδειξαν, ότι οι πιστοί σε μια θρησκεία τείνουν να είναι πιο τιμωρητικοί απέναντι σε κάποιον που κάνει έγκλημα, ανεξάρτητα από το τι έγκλημα είναι αυτό.
Ο επικεφαλής της έρευνας Ζαν Ντεσετί που σκοπεύει να συνεχίσει τη μελέτη και σε μεγαλύτερο δείγμα, τόνισε ότι “αποδείχτηκε πως οι περισσότερο θρησκευόμενοι άνθρωποι είναι λιγότερο γενναιόδωροι, όχι μόνο ως ενήλικες, αλλά και ως παιδιά». «Τα ευρήματα θέτουν υπό αμφισβήτηση τις πεποιθήσεις ότι η θρησκεία είναι ζωτικής σημασίας για την ηθική ανάπτυξη», σημείωσε.
Advertisment
Η αίσθησή μας είναι ότι η έρευνα μάλλον παρουσιάζει με ένα χαιρέκακο τρόπο ένα αυτονόητο συμπέρασμα: Ότι αμφισβητείται δηλαδή η πεποίθηση ότι η θρησκεία είναι ζωτικής σημασίας για την ηθική ανάπτυξη ενώ “αποδεικνύεται” ότι τα θρησκευόμενα παιδιά είναι λιγότερο γενναιόδωρα (και άρα εννοεί ο ποιητής, ότι τα άθεα παιδιά είναι περισσότερο γενναιόδωρα)
Αλήθεια τώρα, έχετε κι εσείς την πεποίθηση ότι οι θρησκευόμενοι άνθρωποι διάγουν μια πιο ηθική ζωή από ότι οι μη θρησκευόμενοι; Είναι κανείς που πιστεύει ότι η θρησκεία είναι αυτή που μας κάνει ηθικούς και γενναιόδωρους; Ή μήπως γινόμαστε πιο ηθικοί και γενναιόδωροι χωρίς τις θρησκείες;
Το σχόλιό μας πάνω στην έρευνα είναι ότι η ουσία κάθε θρησκείας περιέχει πολλές διαχρονικές αλήθειες και σημαντικά μηνύματα. Το περίβλημα των θρησκειών που αποτελείται από τα εκάστοτε ιερατεία είναι αυτό που δημιουργεί τα προβλήματα, τους φανατισμούς και όλα τα κακώς κείμενα. Η άποψή μας λοιπόν είναι ότι αυτού του είδους οι συγκρίσεις είναι ανόητες (στην καλύτερη περίπτωση) και ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ασχοληθούμε με την πραγματική πηγή της ηθικής, πνευματικής, συναισθηματικής και νοητικής εκπαίδευσης που είναι η οικογένεια. Η έρευνα λοιπόν θα είχε πολύ περισσότερο ενδιαφέρον εάν λάμβανε υπόψη της άλλες παραμέτρους, όπως η κατάσταση της οικογένειας, οι σχέσεις μεταξύ των γονιών, η μόρφωσή τους κ.α. Γιατί κάθε παιδί είναι καθρέφτης της οικογένειάς του.
