Άρθρο του Διαιτολόγου – Διατροφολόγου Τόνι Νζέιμ
Τα χόρτα βλήτα (Amaranthus viridis) είναι φυλλώδη λαχανικά με πολλές ευεργετικές ιδιότητες, μεγάλη διατροφική αξία και παρέχουν λίγες θερμίδες. Τα βλήτα ανήκουν στην οικογένεια αμάραντων (Amaranthaceae) και είναι πλατύφυλλα. Στην Ελλάδα, τα βλήτα αποτελούν ένα δημοφιλές πιάτο, τα οποία καταναλώνονται σαν σαλάτα, βραστά με ελαιόλαδο και λεμόνι, συνήθως συνοδευτικά με τηγανητά ψάρια.
Advertisment
Στην Ελλάδα σταματάει η συγκομιδή των βλήτων (συνήθως άγρια) όταν αρχίζουν να ανθίζουν στα τέλη του Αυγούστου. Στην Ανατολική Αφρική, τα βλήτα συνιστώνται από ορισμένους γιατρούς σε άτομα που έχουν χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στην αρχαία Ελλάδα, τα άνθη από τα βλήτα, ο αμάραντος (ονομάζεται επίσης χρυσάνθεμο και ελίχρυσο) ήταν ιερό της Εφεσίας Αρτέμιδος. Για τους αρχαίους Έλληνες ο αμάραντος είχε ειδικές θεραπευτικές ιδιότητες, ήταν σύμβολο της αθανασίας και χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση των τάφων.
Διατροφική αξία
Τα βλήτα είναι μια εξαιρετική πηγή σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Ένα φλιτζάνι βρασμένα βλήτα (132 γρ.) παρέχει με βάση την συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη, βιταμίνη Κ (20%), βιταμίνη Α (73%), βιταμίνη C (90%), φυλλικό οξύ (19%), ριβοφλαβίνη (10%), βιταμίνη B6 (12%), ασβέστιο (28%), σίδηρο (17%), μαγνήσιο (18%), κάλιο (24%) και μαγγάνιο (57%).
Advertisment
Ιδιότητες και οφέλη
Παρέχουν σημαντική ποσότητα σε θρεπτικά συστατικά όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, βιταμίνη Κ, φυλλικό οξύ, ριβοφλαβίνη, βιταμίνη Α, βιταμίνη Β6 και βιταμίνη C, απαραίτητα για την τόνωση του σώματος.
Αποτρέπουν την ανισορροπία σε ηλεκτρολύτες, διότι είναι καταπληκτική πηγή μαγγανίου, σιδήρου, χαλκού, ασβεστίου, μαγνησίου, καλίου και φωσφόρου, απαραίτητα για τη διατήρηση της σωστής ισορροπίας μετάλλων και ιχνοστοιχείων στο σώμα.
Είναι ιδανικά για δίαιτα ελεύθερης γλουτένης. Τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη ή που πάσχουν από κοιλιοκάκη μπορούν να καταναλώνουν βλήτα. Επιπλέον, μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 6% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε πρωτεΐνες.
Βοηθούν την πέψη. Τα βλήτα εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας τους σε φυτικές ίνες, συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας του πεπτικού και μειώνουν τη δυσκοιλιότητα. Είναι εύπεπτα και ιδανικά τόσο για νέους όσο και για ηλικιωμένους.
Βοηθούν στη διαχείριση του βάρους. Οι πρωτεΐνες που περιέχονται στα βλήτα βοηθούν στη μείωση των επιπέδων της ινσουλίνης στο αίμα, αλλά και της αίσθησης πείνας.
Βλήτα και διαβήτης (ζάχαρο): Αρκετές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα βλήτα έχουν αντιδιαβητική δράση και ως εκ τούτου, βοηθούν στη διατήρηση χαμηλότερων επίπεδων σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Μειώνουν την κακή χοληστερόλη. Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα στα βλήτα είναι ικανότητα τους να μειώνουν την LDL χοληστερόλη στο αίμα λόγο της τοκοτριενόλης, ένα είδος βιταμίνης Ε, και των φυτικών ινών που περιέχει.
Είναι ιδανικά και για άτομα με αναιμία, διότι είναι πλούσια σε σίδηρο. Μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 17% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε σίδηρο.
Μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Τα βλήτα είναι μια εξαιρετική διαιτητική πηγή σε φυτοστερόλες, οι οποίες μειώνουν την πίεση του αίματος και προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια.
Δρουν κατά του καρκίνου. Τα βλήτα επειδή περιέχουν λυσίνη (απαραίτητο αμινοξύ) σε συνδυασμό με βιταμίνη Ε, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο και κάλιο και βιταμίνη C, βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη γήρανση και το σχηματισμό των κακοηθών κυττάρων.
Προλαμβάνουν ασθένειες που οφείλονται σε ανεπάρκεια ασβεστίου. Το ασβέστιο που περιέχεται στα βλήτα, μειώνει τον κίνδυνο της οστεοπόρωσης. Μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 28% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε ασβέστιο. Έτσι, καθίσταται ιδανικό και για άτομα που πάσχουν από δυσανεξία στη λακτόζη.
Παρενέργειες
Τα βλήτα περιέχουν υψηλές ποσότητες οξαλικού οξέος και θα πρέπει να αποφεύγονται από άτομα που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα ή ασθένειες των νεφρών. Τα βραστά βλήτα καλό είναι να μην αναθερμαίνονται μετά το μαγείρεμα, διότι τα νιτρικά άλατα που περιέχουν μετατρέπονται σε νιτρώδη, τα οποία είναι βλαβερά για την υγεία και ειδικά για τα παιδιά.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε άπειρα άτομα που συλλέγουν χόρτα και κυρίως βλήτα επειδή μοιάζουν στην όψη με το διαβολόχορτο, διαολόχορτο ή αλλιώς βρωμόχορτο Datura stramonium L. (Δατούρα η στραμώνιος) το οποίο έχει δηλητηριώδη δράση. Έτσι, αν δεν είστε απόλυτα σίγουροι ότι τα χόρτα είναι βρώσιμα, μην τα κόβετε.
Μια μέτρια μερίδα βραστά βλήτα 132 γρ. περιέχει:
Νερό (gr.) 120
Ενέργεια (Kcal) 28
Πρωτεΐνες (gr.) 2.8
Λιπαρά (gr.) 0.2
Υδατάνθρακες (gr.) 5.4
Φυτικές Ίνες (gr.) 2.9
Ασβέστιο (mg) 276
Σίδηρο (mg) 2.3
Μαγνήσιο (mg) 73
Φώσφορο (mg) 95
Κάλιο (mg) 846
Νάτριο (mg) 28
Ψευδάργυρο (mg) 1.1
Χαλκό (mg) 0.2
Βιταμίνη C (mg) 54.3
Θειαμίνη (mg) 0.02
Ριβοφλαβίνη (mg) 0.17
Νιασίνη (mg) 0.73
Βιταμίνη B-6 (mg) 0.23
Βιταμίνη B-12 (mcg) 0.00
Βιταμίνη A (IU) 3656
Βιβλιογραφία:
Costea, M., and D. DeMason. 2001. Stem morphology and anatomy in Amaranthus L. (Amaranthaceae)- Taxonomic significance. Journal of the Torrey Botanical Society 128(3): 254-281.
Krishnamurthy, Girija, et al. “Antihyperglycemic and hypolipidemic activity of methanolic extract of Amaranthus viridis leaves in experimental diabetes.” Indian journal of pharmacology 43.4 (2011): 450.
Martirosyan, DM, Miroshnichenko, LA, Kulakova, SN, Pogojeva, AV, & Zoloedov, VI (2007). Amaranth oil application for coronary heart disease and hypertension. Lipids Health Dis , 6 (1), 1.
Prakash, Dhan, and M. Pal. “Nutritional and antinutritional composition of vegetable and grain amaranth leaves.” Journal of the Science of Food and Agriculture 57.4 (1991): 573-583.
Singh, G., Asha Kawatra, and S. Sehgal. “Nutritional composition of selected green leafy vegetables, herbs and carrots.” Plant Foods for Human Nutrition 56.4 (2001): 359-364.
www.mydiatrofi.gr
