Η πανέμορφη Σημύδα και οι ιδιότητές της
Ονομασία: Σημύδα
Επιστημονική ονομασία: Betula pendula (Βετούλη η Κρεμοκλαδής)
Advertisment
Οικογένεια: Ανήκει στην οικογένεια των Βετουλοειδών
Άλλα ονόματα: Στη χώρα μας τη συναντούμε με την ονομασία σημύδα ή μπέτουλα.
Περιγραφή: Η σημύδα είναι κομψό και γεμάτο χάρη δέντρο που φτάνει σε ύψος μέχρι τα 15 μέτρα. Έχει λεπτά, ντελικάτα κλαδιά και φύλλα που κινούνται εύκολα στον άνεμο.
Advertisment
Το δέντρο χαρακτηρίζεται από τον λευκό, παπυρώδη φλοιό του, που αποσπάται κατά πλάκες. Η βάση του κορμού είναι γκρίζα και με ρυτίδες. Τα κλαδιά φέρνουν μικρά εξογκώματα. Δέντρο φυλλοβόλο. Φύλλα εναλλασσόμενα, ωοειδή, οξύληκτα, οδοντωτά, που το φθινόπωρο αποκτούν χρυσοκίτρινο χρώμα.
Διαθέτει πολλές ποικιλίες που ευδοκιμούν στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Ανταποκρίνεται σε εύκρατα κλίματα, στα δάση και τους κήπους, ενώ καλλιεργείται και σαν καλλωπιστικό φυτό.
Ανθίζει Απρίλιο και Μάιο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα νεαρά φύλλα, οι οφθαλμοί, ο γαλακτώδης χυμός που συλλέγεται από τον κορμό και ο φλοιός. Τα φύλλα συλλέγονται στα τέλη της άνοιξης ή το καλοκαίρι είτε πριν ανοίξουν είτε όταν ανοίξουν πλήρως. Όταν συλλέγεται ο φλοιός, δεν πρέπει να αφαιρείται ολόκληρος δακτύλιος γύρω από τον κορμό, γιατί το δέντρο θα μαραθεί.
Συστατικά
Τα νεαρά φύλλα της σημύδας, είναι πλούσια σε σαπωνίνες. Περιέχουν ένα φλαβονικό διουρητικό παράγωγο, την υπεροσίδη, τερπένια και τανίνες. Τα μάτια περιέχουν αιθέριο έλαιο. Ο φλοιός περιέχει μπετουλινόλη (καμφορά της μπετούλας) και ένα γλυκοσίδιο, την μπετουλοδίση.
Ιστορία και παράδοση της Σημύδας
Η Αγία Χίλντεγκαρντ, το 12 ο αιώνα, ήταν η πρώτη που ανέφερε τη θεραπευτική δράση των ανθέων της σημύδας. Το 1565 ο ιταλός γιατρός Matthiole έγραψε: «Αν τρυπήσετε τον κορμό σημύδας με ένα τρυπάνι, θα βγει μια μεγάλη ποσότητα υγρού που έχει μεγάλη αξία κατά των λίθων στα νεφρά και στην ουροδόχο κύστη, αν το παίρνουμε για καιρό. Το υγρό αυτό απομακρύνει τις κηλίδες του προσώπου και κάνει το δέρμα όμορφο. Αν πλένετε το στόμα σας με αυτό, θεραπεύει τα στοματικά έλκη».
Το όμορφο αυτό δέντρο ήταν γνωστό εκατοντάδες χρόνια πριν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Οι λαοί της Σιβηρίας τη θεωρούσαν το Κοσμικό Δέντρο και για τους Ρώσους ήταν το σύμβολο της άνοιξης. Οι Κέλτες τη θεωρούσαν το δέντρο των νεκρών (τους σκέπαζαν με τα φύλλα της) αλλά πάνω από όλα, την είχαν ως σύμβολο μεταμόρφωσης γιατί φύτρωνε στις υψηλότερες πλαγιές από όλα τα άλλα φυλλοβόλα δέντρα.
Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις της Σημύδας
Δρα ως διουρητικό, αντισηπτικό και τονωτικό. Τα φύλλα της σημύδας είναι αποτελεσματικό ίαμα για την κυστίτιδα και άλλες φλεγμονές και λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.
Οι ανθοφόροι οφθαλμοί του φυτού έχουν τις ίδιες ιδιότητες με εκείνες των φύλλων.
Αποβάλλουν τα πλεονάζοντα υγρά από το σώμα. Ίσως, λόγω της καθαριστικής και διουρητικής της δράσης, το φυτό αυτό έχει χρησιμοποιηθεί για την ουρική αρθρίτιδα, τους ρευματισμούς και τους ήπιους αρθριτικούς πόνους.
Επειδή τα φύλλα είναι πλούσια σε κάλιο, η χρήση τους ως διουρητικά δεν προκαλεί έλλειψη καλίου όπως συμβαίνει με τα διουρητικά φάρμακα.
Ο φλοιός του φυτού εκτός από διουρητικός ενεργοποιεί την πέψη και είναι αντιπυρετικός.
Η σημύδα είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στις δερματικές παθήσεις, κυρίως στις πανάδες και τις λειχήνες.
Η χρήση εσωτερικά βοηθά και στο πρόβλημα της ψωρίασης.
Ο φλοιός καταπραΰνει το μυϊκό πόνο αν χρησιμοποιηθεί εξωτερικά, βάζοντας την εσωτερική υγρή πλευρά του φρέσκου φλοιού πάνω στο δέρμα. Εξωτερικά, επίσης, είναι ωφέλιμο σε προβλήματα εκζέματος και ψωρίασης.
Ο χυμός της σημύδας είναι ένα διαυγές και ελαφρώς αφρώδες υγρό που έχει επίσης και αποτοξινωτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται επίσης και κατά της αρθρίτιδας.
Η σημύδα μπορεί να συνδυαστεί με αρκτοστάφυλο για ουρικές λοιμώξεις, ενώ για τον ρευματικό πόνο συνδυάζεται καλά με τη μαύρη ιτιά.
Στην ποδάγρα είναι εξαιρετικά ωφέλιμο βότανο, καθώς συμβάλλει στη μείωση του ουρικού οξέως στον οργανισμό, του παράγοντα που δημιουργεί την πάθηση αυτή.
Αν λοιπόν υποφέρετε από ποδάγρα, μπορείτε να πίνετε προληπτικά τσάι από φύλλα σημύδας, σε καθημερινή βάση.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε σε 1-2 κουταλιές του τσαγιού ξερά φύλλα σημύδας ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε τρεις φορές την ημέρα.
Μπορούμε να φτιάξουμε αφέψημα από μπουμπούκια χρησιμοποιώντας 150γρ. ανά λίτρο νερού. Βράζουμε για 5 λεπτά. Χρησιμοποιείται για τις ίδιες ασθένειες.
Μπορούμε επίσης, να φτιάξουμε αφέψημα από τον φλοιό. Ένα κουταλάκι του γλυκού ανά φλιτζάνι νερό. Βράζουμε το μείγμα για 5 λεπτά και πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα πριν από τα γεύματα για να ενισχύσουμε την πέψη.
Υπό μορφή βάμματος, παίρνουμε 1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
Τον χυμό τον χρησιμοποιούμε φρέσκο ή συντηρημένο σε αλκοόλ σαν διουρητικό και αντιφλεγμονώδες.
Μπορεί κανείς να καταναλώνει 100 έως 200 γρ. χυμό την ημέρα, κατά την άνοιξη, σαν αποτοξινωτικό.
Υπό μορφή αλοιφής χρησιμοποιείται εξωτερικά σε περιπτώσεις ψωρίασης και εκζέματος.
Άλλες χρήσεις
Ο φλοιός της σημύδας χρησιμοποιήθηκε από τους Ινδιάνους της Αμερικής για την κατασκευή δοχείων, για τις στέγες στις καλύβες τους και για την κατασκευή ελαφρών κανό. Αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά προσανάμματα γιατί ανάβει ακόμη κι αν είναι βρεγμένος. Από τον φλοιό εκχυλίζεται με ξηρή απόσταξη ένα έλαιο το οποίο στη Ρωσία χρησιμοποιείται για τον εμποτισμό δερμάτων, ώστε να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση επ’ αόριστον.
Η πίσσα από σημύδα χρησιμοποιείται από τη νεολιθική εποχή για να γεμίζει τρύπες και ρωγμές.
Προφυλάξεις
Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες από την χρήση του βοτάνου. Τηρούμε απλά τη συνιστώμενη δοσολογία.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παρενέργειες.
[toggle title="Πηγές"]
Herb.gr
Petit Larousse ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Πεδίο ΑΕ
ΦΥΣΗ & ΥΓΕΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΩΣΤΑΡΑ
[/toggle]
