Ο Άνηθος είναι γνωστός από την αρχαιότητα για τις μυριστικές αλλά και φαρμακευτικές του ιδιότητες
Όνομα: Άνηθος
Επιστημονική ονομασία: Άνηθον το βαρύοσμον – Anethum graveolens
Οικογένεια: Απιίδων ή Σκιαδοφόρων
Άλλα ονόματα: Άνηθον, άνισον
Διαβάστε επίσης για τη Μαντζουράνα, το Βασιλικό, το Φασκόμηλο και το δεντρολίβανο
Advertisment
Περιγραφή
Ο άνηθος βρίσκεται αυτοφυής σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας αλλά και καλλιεργείται ευρύτατα κυρίως στη Γερμανία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Η Ινδία είναι πρώτη στον κόσμο σε παραγωγή άνηθου. Ακολουθούν η Κίνα, το Μεξικό και η Ισπανία.
Πρόκειται για μονοετή πόα, που φτάνει το ύψος των 80 εκατοστών περίπου, ο βλαστός της είναι κοίλος και γραμμωτός, η ρίζα γογγυλώδης, έχει πτερόμορφα φύλλα και κίτρινα άνθη σε σκιαδόμορφες ταξιανθίες. Τα φύλλα έχουν μακρύ μίσχο και μοιάζουν πολύ με τα φύλλα του καρότου, μόνο που του άνηθου έχουν έντονο χρώμα.
Advertisment
Ο ελαφρύς καρπός του έχει πολύ έντονη γεύση. Το χαρακτηριστικό του άρωμα μοιάζει με αυτό του γλυκάνισου και οι σπόροι του χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διαφόρων φαγητών, ενώ μπορεί να διατηρηθεί και αποξηραμένος.
Ο άνηθος αποδίδει καλύτερα και είναι περισσότερο αρωματικός όταν αναπτύσσεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά είναι ευαίσθητος σε συνθήκες παγετού. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να αποφεύγονται περιοχές με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα ή η καλλιέργεια να γίνεται την άνοιξη. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για τη βλάστηση του σπόρου είναι 10-21oC.
Από τον άνηθο χρησιμοποιούνται όλα τα εναέρια μέρη αλλά κυρίως οι σπόροι του, που πρέπει να συλλέγονται όταν έχουν ωριμάσει καλά, πράγμα που φαίνεται από το ότι παίρνουν καστανό χρώμα. Τους απλώνουμε για να ξεραθούν αλλά όχι σε χώρο με τεχνητή θερμότητα.
Συστατικά
Ο άνηθος περιέχει 4% πτητικό έλαιο, το οποίο περιλαμβάνει την καρβόνη, τη λιμονίνη και τη φελανδρίνη. Περιέχει επίσης, φλαβονοειδή, κουμαρίνες, ξανθόνες και τριτερπένια, έχει σημαντική περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α, C και του συμπλέγματος Β, σίδηρο, μαγγάνιο, άφθονο κάλιο, φώσφορο και ασβέστιο.
Ακόμη,10-20% φυτικό έλαιο, πρωτεΐνες, αμίνες, μπεργκαπτένη, ουμπελιπρενίνη, σκοπολετίνη, εσκουλετίνη, ουμπελιφερόνη, κοφείνη, χλωρογενικό οξύ κ.ά.
Ιστορία και παράδοση
Ο άνηθος είναι γνωστός από την αρχαιότητα για τις μυριστικές αλλά και φαρμακευτικές του ιδιότητες. Στον Πάπυρο του Έμπερς 
αναφέρεται ο άνηθος ως καταπραϋντικό.
Οι αρχαίοι Έλληνες τον χρησιμοποιούσαν για να διευκολύνουν τον ύπνο τους. Στο παρελθόν οι μητέρες έτριβαν τα στήθη τους με χυμό άνηθου, προκειμένου τα βρέφη να κοιμηθούν μετά τον θηλασμό.
Ακόμα, στεφάνωναν τους νικητές με ανθισμένα κλαδιά άνηθου, και με το αιθέριο έλαιο των καρπών του άλειφαν το σώμα τους οι αθλητές γιατί το θεωρούσαν χαλαρωτικό και τονωτικό των μυών.
Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι από τα άνθη του παρασκευάζονταν το «ανήθινον μύρον» και από τους σπόρους του ο «ανήθινος οίνος».
Κατά το Μεσαίωνα ο άνηθος θεωρείτο αποτρεπτικός της μαγείας.
Ο Κούλπεπερ (1653 – “Πλήρες βοτανοθεραπεία”) γράφει: «Το χόρτο σταματάει τον λόξυγκα, βρασμένο σε κρασί… και χρησιμοποιείται στα σκευάσματα για την αποβολή των αερίων και των πόνων που προκαλούν.»
Η λαϊκή ιατρική χρησιμοποιεί το σκεύασμα για την θεραπεία των ασθενειών του συκωτιού, αεροφαγία και αιμορροΐδες.
Θεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις του άνηθου
-Έχει χωνευτικές ιδιότητες, κατά των διαφόρων ενοχλήσεων του στομάχου και της δυσπεψίας.
-Το αιθέριο έλαιό του (σε μείγμα με νερό) καταπραϋνει τους κολικούς.
-Θεωρείται αποτελεσματικό αντιβηχικό, αντιγριπικό και αντισπασμωδικό.
-Είναι εξαιρετικό ίαμα για τον τυμπανισμό και τον κολικό πόνο που προκαλεί μερικές φορές.
-Είναι κατάλληλο βότανο για τον κολικό των παιδιών.
-Αυξάνει τη ροή του γάλακτος στις μητέρες που θηλάζουν.
-Έχει αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές και αντιθρομβωτικές ιδιότητες.
-Βοηθά στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και της μνήμης.
-Τονώνει τον οργανισμό, μειώνοντας παράλληλα την κόπωση.
-Δρα για την πρόληψη της οστεοπόρωσης.
-Είναι αντιμικροβιακός και αντιφλεγμονώδης και κάνει καλό στη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
-Κάνει καλό στα δόντια και στα ούλα και καταπολεμά τις ελεύθερες ρίζες.
-Διεγείρει την όρεξη και είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στον λόξυγκα και την αεροφαγία.
-Οι σπόροι του είναι χρήσιμοι για την κακοσμία του στόματος.
-Αυξάνει τη λίμπιντο.
-Είναι ωφέλιμο στις παιδικές ασθένειες, όπως ιλαρά και ανεμοβλογιά.
Άλλες χρήσεις
-Είναι απαραίτητο συστατικό σε πολλές συνταγές μαγειρικής αλλά και σε σαλάτες, προσδίδοντας λεπτό άρωμα και ξεχωριστή γεύση.
Παρασκευή – δοσολογία
Έγχυμα
Συνθλίβουμε ελαφρά 1-2 κ.γ σπόρους και τους ρίχνουμε σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Τους αφήνουμε για 10-15 λεπτά. Για τη θεραπεία του τυμπανισμού, πίνετε ένα φλιτζάνι πριν από τα γεύματα.
Βάμμα
Παίρνετε 1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.
Για τη δυσπεψία
Τρώτε ωμό άνηθο μέσα στις σαλάτες σας. Επίσης, βράζετε 2 κουταλάκια σπόρων σε 1 λίτρο νερό για περίπου 15 λεπτά και πίνετε από ένα φλιτζάνι πριν τα γεύματα. Για την ατονία, την παχυσαρκία και τις κράμπες. Παρασκευάστε έγχυμα από τους σπόρους του φυτού βάζοντας 5-10 γρ. σε 1 λίτρο νερού και πίνετε 1 φλιτζάνι του τσαγιού την ημέρα.
Αφέψημα
Ρίχνουμε 1 κ.γ βότανο σε ένα φλιτζάνι νερό και αφήνουμε να βράσει περίπου 10 λεπτά. Σουρώνουμε και το πίνουμε σκέτο ή με λίγο μέλι.
Εμβαπτιζόμενα
Για κάθε φλιτζάνι χρησιμοποιήστε ένα φακελάκι. Ρίξτε βραστό νερό και αφήστε το για 5 περίπου λεπτά. Προσθέστε, αν θέλετε, κάποιο γλυκαντικό.
Ενδιαφέροντα
-Για να καταπολεμήσετε την κακοσμία του στόματος, μασήστε σπόρους άνηθου.
-Για να τον αποθηκεύσετε, τυλίξτε τον σε νωπό χαρτί και βάλτε τον στο ψυγείο, όπου θα διατηρηθεί φρέσκος για 3-4 ημέρες ή ψιλοκόψτε τον και βάλτε τον σε θήκες για παγάκια, μαζί με νερό, για τον χρησιμοποιήσετε μήνες αργότερα.
-Στην αρχαία Ρώμη, ήταν τόσο πολύτιμο αρωματικό χόρτο, που επιβλήθηκε ειδικός φόρος για χάρη του.
Προφυλάξεις
Το αφέψημα από σπόρους άνηθου να αποφεύγεται από εγκύους γιατί λειτουργεί ως εκτρωτικό βότανο. Ο άνηθος αντενδείκνυνται για τους ανθρώπους που πάσχουν από χαμηλή πίεση.
Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.
[toggle title="Πηγές"]
“Φύση & Υγεία” εκδόσεις Κωσταρά
“Οδηγός Βοτανοθεραπείας” εκδόσεις διόπτρα
[/toggle]
