Photos: Author/Depositphotos
Η γέννηση ενός μωρού μπορεί να πυροδοτήσει μια σειρά ισχυρών συναισθημάτων, από υπέρμετρο ενθουσιασμό και χαρά μέχρι φόβο και άγχος. Αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει κάτι πιο αναπάντεχο- κατάθλιψη. – The Mayo Clinic
Advertisment
Η γέννηση ενός παιδιού αποτελεί ένα γεγονός στη ζωή μιας γυναίκας, το οποίο συχνά φέρει μαζί του μια αίσθηση απερίγραπτης και ακατανίκητης χαράς. Είναι το ξεχωριστό συναίσθημα της δημιουργίας κάτι όμορφου και πολύτιμου. Αυτή η χαρά, ασχέτως των όποιων δυσκολιών μπορεί να εμφανιστούν πριν ή μετά τη γέννηση, παραμένει ζωντανή και έντονη σε όλη τη ζωή της μητέρας. Ωστόσο, με όσα μας έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, οι επιπλοκές πριν και μετά τη γέννηση ενός μωρού είναι πιθανές και συχνές. Αυτές οι επιπλοκές μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολες, σύνθετες, ακόμα και επικίνδυνες. Και οι δυσκολίες κατά τη διάρκεια της κύησης επίσης επιβαρύνουν τη σωματική και ψυχική υγεία μιας γυναίκας.
Πολλές νέες μαμάδες βιώνουν αυτό που είναι γνωστό ως επιλόχειος κατάθλιψη (postpartum depression, PPD) και στο παρόν άρθρο εστιάζουμε στα βασικά σημάδια αυτής της διαταραχής, έτσι όπως έχουν αναγνωριστεί από τους επαγγελματίες υγείας. Επιπροσθέτως, παρέχουμε μερικές επαγγελματικές συστάσεις που αφορούν στη διαδικασία θεραπείας και ανακούφισης από την επιλόχεια κατάθλιψη.
Μήπως υποφέρετε από κατάθλιψη; Κάντε το τεστ!
Advertisment
Πριν ωστόσο, προχωρήσουμε στα σημάδια, είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε τη διάκριση ανάμεσα σε δυο παρόμοιες, όμως διαφορετικές, καταστάσεις. Η «συναισθηματική δυσφορία» ή «baby blues» όπως συχνά αναφέρεται, αποτελεί κάτι αρκετά κοινό και περιγράφει τα συναισθήματα της ανησυχίας, της μελαγχολίας και της κούρασης, που πολλές γυναίκες βιώνουν αμέσως μετά τη γέννα. Έρευνες έχουν αποκαλύψει ότι έως και το 80% των γυναικών βιώνουν «baby blues». Αυτή η δυσφορία όμως είναι ήπια σε ένταση και γενικά εξαφανίζεται μετά από μια ή δύο εβδομάδες.
Η επιλόχεια κατάθλιψη, επίσης, εμφανίζει τέτοια συναισθήματα ανάμεσα σε άλλα, αλλά ο βαθμός στον οποίο βιώνονται είναι μεγεθυνμένος. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η επιλόχειος αποτελεί μια αναγνωρισμένη ιατρική και ψυχική διαταραχή, η οποία αν και λιγότερο συχνή από τη «συναισθηματική δυσφορία», εμφανίζεται σε περισσότερες γυναίκες απ’ ότι μπορεί να νομίζαμε μέχρι τώρα.
Παρακάτω δίνονται ενδεικτικά 4 σημάδια της επιλόχειας κατάθλιψης
1. Ανικανότητα ή απροθυμία λήψης αποφάσεων
Το στρες αποτελεί ένα σχεδόν καθολικό σύμπτωμα των γυναικών που πάσχουν από επιλόχειο- και συχνά είναι πολύ έντονο. Για τις γυναίκες που γίνονται πρώτη φορά μαμάδες, αυτό το στρες μπορεί να τους φανεί ιδιαιτέρως εξουθενωτικό, κάνοντας κάθε απόπειρα να παίρνουν αποφάσεις δύσκολη. Όμως η λήψη αποφάσεων για άτομα με επιλόχεια κατάθλιψη συχνά περιλαμβάνει και το φόβο. Για αυτές τις γυναίκες είναι ήδη δύσκολο να κάνουν επιλογές, αλλά όταν ειδικά αφορά στη φροντίδα του μωρού (π.χ. θηλασμός, τροφή), ο φόβος μπορεί να τις κυριεύσει. Κυρίως φόβος για το ότι θα κάνουν κάτι λάθος ή ότι κάτι θα πάει στραβά στην πορεία.
2. Κρίσεις κλάματος ή συναισθηματικών εκρήξεων
Όποιος έχει βιώσει την ένταση της επέλασης αρνητικών συναισθημάτων που φέρνει μαζί της η κατάθλιψη, σίγουρα θα μπορεί να καταλάβει καλύτερα. Όσον αφορά στη συμπτωματολογία της επιλόχειας κατάθλιψης, τα αρνητικά αυτά συναισθήματα μεγεθύνονται, κάνοντας το άτομο τελικά πιο ευάλωτο στις επιδράσεις τους.
Η σοβαρή μορφή κατάθλιψης αλλάζει ριζικά τη χημική σύσταση του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένης της σεροτονίνης- τον νευροδιαβιβαστή δηλαδή που είναι υπεύθυνος για την ισορροπία της διάθεσης. Για τις μητέρες με επιλόχειο, αυτή η χημική αλλαγή στον εγκέφαλο- συνδυασμένη με το αναπόφευκτο στρες που η μητρότητα φέρνει- μπορεί να δημιουργήσει έναν έντονο κατακλυσμό συναισθημάτων. Αυτή η συναισθηματική συσσώρευση μετατρέπεται συχνά σε κρίσεις κλάματος, θυμού, λεκτικών εκρήξεων και άλλων «απρόβλεπτα έντονων» συμπεριφορών.
3. Εξάντληση αλλά μαζί με αϋπνία
Αρχικά, πρέπει να πούμε ότι οι νέες μαμάδες δεν έχουν την πολυτέλεια να κοιμούνται επαρκώς. Η φροντίδα και το τάισμα του μωρού κατά τη διάρκεια της νύχτας αποτελεί μια κοινή ρουτίνα. Στις περισσότερες περιστάσεις, όταν το παιδί αποκοιμηθεί, η νέα μητέρα θα ξεκλέψει αυτό τον περιορισμένο χρόνο για να κοιμηθεί και η ίδια.
Ωστόσο, εξαιτίας αναρίθμητων λόγων (συμπεριλαμβανομένων και των παραπάνω στην παρούσα λίστα), οι πάσχοντες από επιλόχεια κατάθλιψη συχνά αναφέρουν ανικανότητα να αποκοιμηθούν- μια έντονη αϋπνία. Όταν τελικά οι γυναίκες αυτές καταφέρνουν να αποκοιμηθούν, η ποιότητα του ύπνου τους είναι φτωχή. Φυσικά, ο (ήδη υπερεξαντλημένος) εγκέφαλος δεν προλαβαίνει να ξεκουραστεί και αυτός ο ανθυγιεινός κύκλος περιπλέκει περαιτέρω μια ήδη δύσκολη κατάσταση.
4. Σκέψεις τραυματισμού του εαυτού ή του μωρού
Παρόλο που αυτό το σημάδι είναι πιθανώς ένα υποπροϊόν της μη φυσιολογικής εγκεφαλικής δραστηριότητας, το οποίο επιτείνεται και επιδεινώνεται περαιτέρω από το πολύ έντονο στρες και άγχος, θεωρείται πολύ σοβαρό από τους επαγγελματίες υγείας. Δυστυχώς, πολλοί ασθενείς νιώθουν ντροπή γι’ αυτές τις σκέψεις, ώστε να αναζητήσουν βοήθεια.
Αλλά οι ψυχίατροι και οι κλινικοί ψυχολόγοι επαναλαμβάνουν και εμμένουν στο ότι δεν πρέπει να υπάρχει καμία ντροπή ως προς την αναζήτηση βοήθειας. Συγκεκριμένα, πολλές γυναίκες που έχουν αναζητήσει βοήθεια, έλαβαν έγκαιρη στήριξη και ένα θεραπευτικό σχέδιο, που μπορεί να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν αυτή τη δύσκολη περίοδο.
Θεραπεία της επιλόχειας κατάθλιψης
Ευτυχώς, υφίστανται διάφορες θεραπευτικές επιλογές για κάποιον που πάσχει από επιλόχεια κατάθλιψη. Οι πιο κοινές από αυτές περιλαμβάνουν τη συμβουλευτική, τη ψυχοθεραπεία, τη φαρμακευτική αγωγή ή έναν συνδυασμό από αυτά. Τα έντονα συμπτώματα γενικά υποχωρούν μέσα σε έξι μήνες με την κατάλληλα προσαρμοσμένη θεραπεία, αν και είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η θεραπεία για κάποιο χρονικό διάστημα, ακόμα και αν η ασθενής νιώθει καλύτερα.
