Νέες έρευνες αρχίζουν να εξερευνούν πώς η ευγνωμοσύνη λειτουργεί στη βελτίωση της ψυχικής μας υγείας. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας προσπαθούν να απαντήσουν εδώ και πολλά χρόνια σε αυτή την κρίσιμη ερώτηση: πώς μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες τους να αποκομίσουν το καλύτερο δυνατό όφελος από τη θεραπεία τους στο συντομότερο χρονικό διάστημα; Πρόσφατα δεδομένα προτείνουν μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση· τη στήριξη της ψυχολογικής συμβουλευτικής με επιπρόσθετες δραστηριότητες που δεν κοστίζουν παραπάνω για τους θεραπευόμενους, αλλά αποδίδουν σημαντικά αποτελέσματα.
Το παρόν άρθρο εστιάζει σε μια δραστηριότητα: εκείνη της εξάσκησης της ευγνωμοσύνης. Εξάλλου, παλαιότερες έρευνες έχουν ήδη αποδείξει ότι οι άνθρωποι που συνειδητά νιώθουν ευγνώμονες για πράγματα που έχουν και τους έχουν συμβεί, τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένοι και λιγότερο απογοητευμένοι. Επιχειρήσαμε να εξερευνήσουμε αυτό το ζήτημα σε μια πρόσφατη έρευνα, στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 300 ενήλικες, κυρίως φοιτητές.
Advertisment
Οι συμμετέχοντες ξεκινούσαν την πρώτη τους συνεδρία συμβουλευτικής και κατά μέσο όρο, ανέφεραν κλινικά χαμηλά επίπεδα ψυχικής υγείας εκείνη την περίοδο, όπως κατάθλιψη και άγχος. Είναι λοιπόν η ευγνωμοσύνη ευεργετική για όσους παλεύουν με ψυχικά προβλήματα; Και αν ναι, πώς;
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, εκ των οποίων η μία έγραφε ένα γράμμα ευγνωμοσύνης σε ένα άλλο πρόσωπο κάθε εβδομάδα. Αυτή η ομάδα μετά το πέρας της έρευνας ανέφερε σημαντικά βελτιωμένη ψυχική υγεία, ακόμα και μετά από 4 και 12 εβδομάδες που ρωτήθηκε. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σημαντική επίδραση της εξάσκησης της ευγνωμοσύνης στην ψυχική υγεία, ειδικά σε συνδυασμό με συμβουλευτική ή ψυχοθεραπεία.
Αλλά τα οφέλη δεν τελειώνουν εδώ. Μελετήσαμε ακόμα βαθύτερα τα αποτελέσματά μας και βρήκαμε τον τρόπο με τον οποίο τελικά λειτουργεί η ευγνωμοσύνη στο νου και στο σώμα μας. Αυτά είναι τα τέσσερα συμπεράσματα στα οποία καταλήξαμε:
Advertisment
1. Η ευγνωμοσύνη μας απελευθερώνει από τοξικά συναισθήματα
Αναλύοντας τις λέξεις που περιλαμβάνονταν στα γράμματα, καταφέραμε να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς πίσω από τα ψυχικά οφέλη που προσφέρει η ευγνωμοσύνη. Το ποσοστό των λέξεων με θετικό πρόσημο ήταν μεγαλύτερο σε σχέση με εκείνο της δεύτερης ομάδας, η οποία απλά περιέγραφε γραπτώς το πώς ένιωθε κατά τη ψυχολογική και συμβουλευτική στήριξη. Η ομάδα ευγνωμοσύνης λοιπόν είχε μικρότερο ποσοστό λέξεων που εξέφραζαν αρνητικά συναισθήματα και χρησιμοποιούσαν περισσότερο τη λέξη «εμείς».
Ωστόσο, αυτοί που παρουσίασαν βελτιωμένη ψυχική υγεία μετά το πέρας της έρευνας ήταν εκείνοι που είχαν αναφερθεί λιγότερο σε αρνητικά συναισθήματα και όχι εκείνοι που χρησιμοποιούσαν πολλές λέξεις με θετικό πρόσημο. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η γραπτή εξάσκηση της ευγνωμοσύνης φέρνει και καλύτερη ψυχική υγεία, όταν μετακινεί την προσοχή κάποιου μακριά από τοξικά συναισθήματα, όπως κακία, φθόνο και απέχθεια.
2. Η ευγνωμοσύνη βοηθά ακόμα και αν δεν τη μοιραζόμαστε
Αναφέραμε στους συμμετέχοντες ότι δεν ήταν υποχρεωμένοι να στείλουν αυτά τα γράμματα αν δεν το ήθελαν. Για την ακρίβεια, μόνο το 23% των συμμετεχόντων αυτής της ομάδας τελικά ταχυδρόμησε τα γράμματά του. Αλλά εκείνοι που δεν τα έστειλαν, επέδειξαν την ίδια θετική αλλαγή στην ψυχική τους υγεία. Αυτό σημαίνει ότι το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης δεν εξαρτάται αναγκαστικά από την επικοινωνία με τα άλλα πρόσωπα.
Επομένως, αν σκέφτεστε να γράψετε σε κάποιον, αλλά δεν είστε σίγουροι αν θέλετε όντως να διαβάσει το γράμμα σας, σας ενθαρρύνουμε να γράψετε αμέσως και να αποφασίσετε αργότερα για το αν θα το στείλετε. Τα οφέλη που θα νιώσετε θα είναι σχεδόν τα ίδια!
3. Τα οφέλη της χρειάζονται χρόνο
Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά, επειδή πολλές άλλες μελέτες στο παρελθόν έχουν δείξει ότι τα οφέλη διαφόρων «θετικών» δραστηριοτήτων έχουν συνήθως βραχυπρόθεσμα οφέλη στην ψυχική υγεία. Δεν γνωρίζουμε ωστόσο ακριβώς γιατί όλη η ομάδα παρουσίασε τόσο θετικά αποτελέσματα μέσω του φαινομένου της χιονοστιβάδας. Ίσως οι συμμετέχοντες μεταξύ τους συζήτησαν τα γράμματά τους και αυτό να ήταν που ενίσχυσε τα πολλά ψυχολογικά οφέλη που εμφανίστηκαν. Και το σημαντικό εδώ είναι ότι αυτά αναπτύχθηκαν και αναδύθηκαν μακροπρόθεσμα, όντας εντονότερα 12 εβδομάδες μετά το πέρας της έρευνας.
Για τώρα, το σημαντικότερο στοιχείο που χρειάζεται να κρατήσουμε είναι αυτό: Αν έχετε ξεκινήσει μια τέτοια δραστηριότητα εξάσκησης, μην εκπλαγείτε αν δεν νιώσετε κάποια άμεσα δραματική, απότομη βελτίωση. Να είστε υπομονετικοί και να θυμάστε ότι χρειάζεται χρόνος.
4. Η ευγνωμοσύνη έχει διαρκή επίδραση στον εγκέφαλό μας
Μετά την έρευνα, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της νευροαπεικόνισης για τη μέτρηση της εγκεφαλικής λειτουργίας στους συμμετέχοντες, ώστε να αξιολογηθεί το αν οι αλλαγές που επέφερε η ευγνωμοσύνη, επηρέαζαν και την εγκεφαλική επεξεργασία των πληροφοριών. Δόθηκαν κάποια χρήματα σε εκείνους λοιπόν και τους ζητήθηκε αν θέλουν μετά από λίγο καιρό να δωρίσουν αυτά τα χρήματα σε κάποιον, αν ένιωθαν ευγνώμονες. Τρεις μήνες μετά την έρευνα, συγκρίναμε τις τρεις ομάδες. Θέλαμε να διαχωρίσουμε τις δωρεές που έγιναν λόγω ευγνωμοσύνης από εκείνες που έγιναν λόγω αίσθησης υποχρέωσης ή τύψεων.
Βρήκαμε ότι ανάμεσα στους συμμετέχοντες, όταν τα άτομα ένιωθαν ευγνωμοσύνη, η εγκεφαλική τους δραστηριότητα ήταν διαφορετική από εκείνων που δώρισαν λόγω τύψεων ή επιθυμίας να βοηθήσουν ένα σκοπό. Πιο συγκεκριμένα, βρήκαμε ότι η «ομάδα ευγνωμοσύνης» δώρισε περισσότερα χρήματα, παρουσίασε μεγαλύτερη νευρωνική ευαισθησία στον έσω προμετωπιαίο φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μάθηση και τη λήψη αποφάσεων. Αυτό το συμπέρασμα εμφανίστηκε ακόμα και τρεις μήνες μετά το πέρας της έρευνας, κάτι που υποδεικνύει ότι η απλή εξάσκηση της ευγνωμοσύνης έχει διαρκή και μακροχρόνια επίδραση στον εγκέφαλο.
Αν και αυτά αποτελούν κάποια απλά πρώτα βήματα στην εξερεύνηση της λειτουργίας της ευγνωμοσύνης, η έρευνα συνεχίζεται, αλλά αυτό που μένει σταθερό είναι το βέβαιο θετικό πρόσημο που προσφέρει στην ψυχική μας υγεία. Ασχέτως του αν αντιμετωπίζετε κάποιο σοβαρό ψυχολογικό ζήτημα, σας βεβαιώνουμε ότι η δραστηριότητα της καταγραφής αυτού του συναισθήματος, η εκτίμηση των απλών αλλά και πιο σύνθετων πραγμάτων, θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα. Και μακροπρόθεσμα!
Άρθρο των Joel Wong (επίκουρος καθηγητής συμβουλευτικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Indiana) & Joshua Brown (καθηγητής ψυχολογίας και επιστημών του εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο της Indiana) /Photo: Author/Depositphotos
