«Προγενέστερες έρευνες έχουν δείξει ότι οι αλλαγές στην ισορροπία των βακτηρίων στο έντερο μπορούν να επιδράσουν στο άγχος- για παράδειγμα στο επίπεδο της συμπεριφοράς, αλλά αυτή η έρευνα είναι η πρώτη που συνδέει αυτή την ισορροπία με τον εγκέφαλο» – Abigail Miller
Το άγχος αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα
Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι πάνω από 40 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν κάποια αγχώδη διαταραχή. Αυτός ο αριθμός δείχνει ότι στην ουσία οι 18 στους 100 Αμερικάνους αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα και στα επόμενα 20 χρόνια, τα περιστατικά θα έχουν αυξηθεί κατά 67%. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρία για το Άγχος και την Κατάθλιψη (ADAA), οι αγχώδεις διαταραχές είναι οι πιο συχνά εμφανιζόμενες διαταραχές παγκοσμίως. Δυστυχώς, μόνο το 37% αυτών λαμβάνουν επαρκή και σωστή θεραπεία.
Advertisment
Τι είναι η αγχώδης διαταραχή;
Η έννοια αγχώδης διαταραχή είναι μια έννοια ομπρέλα κάτω από την οποία βρίσκονται οι ακόλουθες διαταραχές: Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, διαταραχή πανικού (κρίσεις πανικού), κοινωνικό άγχος, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, φοβίες και μετατραυματικό στρες. Εκτός από τη δυσλειτουργική ζωή που δημιουργούν στο άτομο, το άγχος (που συχνά συνοδεύεται από κατάθλιψη) κοστίζει στην Αμερικανική οικονομία πάνω από 40 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Πώς σχετίζεται το γαστρεντερικό μας σύστημα με το άγχος;
Αποτελεί συνήθης παρανόηση το γεγονός ότι οι περισσότεροι πιστεύουν ότι όλες οι ψυχικές διαταραχές προέρχονται από χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο. Σίγουρα η νευροχημική δραστηριότητα του εγκεφάλου παίζει έναν σημαντικό ρόλο σε πολλές περιπτώσεις. Ένα άρθρο όμως που δημοσιεύτηκε από το Ιατρικό τμήμα του Harvard με τίτλο «The gut- brain connection» (η σύνδεση εντέρου- εγκεφάλου) βάζει το γαστρεντερικό μας σύστημα στο παιχνίδι. Τα σημαντικότερα σημεία του άρθρου αναφέρουν ότι:
– Το έντερο στέλνει μηνύματα στον εγκέφαλο, αλλά και ο εγκέφαλος στο έντερο.
Advertisment
– Η στομαχική ή εντερική δυσφορία μπορεί να επηρεάσει την σύνδεση αυτή εγκεφάλου- εντέρου.
– Αν η επίδραση είναι σοβαρή, το εντερικό ή στομαχικό στρες μπορεί να αποτελέσει την αιτία ή το αποτέλεσμα εμφάνισης άγχους, κατάθλιψης ή στρες.
Ο δεύτερος εγκέφαλός μας
Αν πιστεύατε από πριν ότι ο εγκέφαλος και το σώμα μας είναι περίπλοκα, τώρα θα επιβεβαιωθείτε! Γνωρίζατε ότι πάνω από το 90% της σεροτονίνης- της ορμόνης που είναι υπεύθυνη για τη σταθερή διάθεσή μας- παράγεται στο έντερο; Το εντερικό μας σύστημα περιλαμβάνει ένα επίσης δίκτυο νευρώνων- ειδικών κυττάρων που μεταδίδουν νευρικά σήματα. Αυτό το περίπλοκο δίκτυο επιτρέπει στο έντερο να αλληλεπιδράσει με το κεντρικό νευρικό σύστημα- δηλαδή τον εγκέφαλο- και το αντίθετο.
Οι περισσότερες αλληλεπιδράσεις λαμβάνουν χώρα στον άξονα αυτό, εντέρου – εγκεφάλου και οι επιστήμονες πλέον θεωρούν αυτό το κέντρο επικοινωνίας ως κεντρικό στον οργανισμό μας.
Ο άξονας εντέρου – εγκεφάλου και η ψυχική υγεία
Η γαστρεντερική οδός είναι το σπίτι για δισεκατομμύρια υγιή βακτήρια που αποτελούν τη χλωρίδα του εντέρου. Αυτή η βακτηριακή κοινότητα είναι υπεύθυνη για την ομαλή λειτουργία του συστήματος, όπως την πέψη, τη σύνθεση και απορρόφηση των βιταμινών και των μεταλλικών στοιχείων, αλλά και την φλεγμονώδη απόκριση. Ο άξονας εντέρου – εγκεφάλου πρόκειται για το σημείο εστίασης πολλών ερευνών σε σχέση με την ψυχική και σωματική υγεία.
Τι έχουν ανακαλύψει οι επιστήμονες;
Οι επιστήμονες γνώριζαν από πριν αυτή τη σύνδεση. Ωστόσο, μόνο πρόσφατα βρήκαν ότι τα βακτήρια του εντέρου επιδρούν σημαντικά στην ψυχική υγεία. Οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Cork (Ιρλανδία), για παράδειγμα, έκαναν μια επαναστατική ανακάλυψη. Οι «γονιδιακοί ρυθμιστές»- γονίδια που «κωδικοποιούν τις πρωτεΐνες» παίζουν έναν θεμελιώδη ρόλο στις αγχώδεις διαταραχές και επηρεάζονται από τα βακτηριακά επίπεδα στο έντερο.
Τι σημασία έχει αυτό για την υγεία μας;
Για να αποφύγουμε να μετατρέψουμε αυτό το άρθρο σε απλά ένα εγχειρίδιο νευροεπιστήμης, εδώ σας παρουσιάζουμε τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας:
– Η έρευνα αποτελεί τμήμα ενός όλο και αυξανόμενου σώματος ερευνών που συνδέει τα εντερικά βακτήρια με την ψυχική υγεία.
– Ένας γονιδιακός ρυθμιστής, που ονομάζεται microRNA (miRNA), δημιούργησε υψηλό επίπεδο άγχους σε ποντίκια που είχαν έλλειψη εντερικών βακτηρίων.
– Η έγχυση miRNA στα ποντίκια επιδείνωσε προηγούμενα αγχώδη συμπτώματα.
– Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η υγιής ισορροπία των βακτηριακών επιπέδων στο έντερο είναι απαραίτητη για την ρύθμιση του miRNA.
– Με τη σειρά του, το miRNA μπορεί να ρυθμιστεί, ρυθμίζοντας έτσι τα επίπεδα άγχους στους ανθρώπους.
– Η έρευνα θα μπορούσε να βοηθήσει στην διαμόρφωση θεραπειών που θα στόχευαν πιο συγκεκριμένα στο έντερο, παρά στον εγκέφαλο.
Θεραπευτικές επιπτώσεις
Η έρευνα του Πανεπιστημίου του Cork είναι η πρώτη του είδους της που συνδέει την ισορροπία του μικροβιώματος στο έντερο με συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Ο Dr. Gerald Clark, o κύριος ερευνητής της έρευνας εξηγεί: «Αυτή η έρευνα είναι σημαντική, επειδή τα miRNAs μπορεί να επηρεάζουν (διεργασίες) θεμελιωδώς στο κεντρικό νευρικό σύστημα και σε εγκεφαλικές δομές, όπως την αμυγδαλή και τον προμετωπιαίο φλοιό».
Η αμυγδαλή αποτελεί μια από τις παλαιότερες ιστορικά δομές του εγκεφάλου, σε σχήμα καρυδιού, που πιστεύεται ότι είναι υπεύθυνη για τα συναισθήματα. Ο προμετωπιαίος φλοιός είναι η εκτελεστική περιοχή του εγκεφάλου μας και είναι υπεύθυνη για αρκετές σημαντικές λειτουργίες (σχεδιασμός, λήψη αποφάσεων, κοινωνική συμπεριφορά κλπ.).
Αν οι επιστήμονες χρησιμοποιήσουν επιτυχώς αυτά τα ευρήματα, θα αλλάξουν κατά πολύ την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που υποφέρουν από άγχος, μια διαταραχή που πλέον ταλαιπωρεί όλο και μεγαλύτερο αριθμό ατόμων.
