Έρευνα του Πανεπιστημίου Σέφιλντ που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports, δείχνει μεγάλες ομοιότητες ανάμεσα στην κυψέλη, και την οργάνωση ενός σμήνους μελισσών, με την δομή και την επικοινωνία των νευρώνων μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Έτσι, παρατηρώντας το σμήνος των μελισσών οι επιστήμονες μπορούν να παρατηρήσουν με ευκρίνεια τις λειτουργίες του εγκεφάλου.
Οι ομοιότητες ενός σμήνους μελισσών με τον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι εντυπωσιακές. Οι μέλισσες λειτουργούν σαν μεμονωμένοι νευρώνες όταν πρόκειται να χτίσουν την κυψέλη τους την οποία αντιμετωπίζουν ως έναν υπεροργανισμό μέσα στον οποίο λειτουργούν καλύτερα ως ομάδα, ως νευρώνες που επικοινωνούν μεταξύ τους.
Advertisment
Πράγματι, οι παρατηρήσεις αποκάλυψαν πως ο τρόπος με τον οποίο οι μέλισσες επικοινωνούν μεταξύ τους είναι κοινός με τον τρόπο που οι νευρώνες του εγκεφάλου μας στέλνουν σήματα και συνδέονται ο ένας με τον άλλο.
Σε παλαιότερες έρευνες οι οποίες μελετούν τις ομοιότητες του εγκεφάλου με ζώα, οι ερευνητές είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι εγκέφαλοι γενικώς ακολουθούν κάποιους ψυχοφυσικούς νόμους, έχοντας όλοι τους όμως νευρώνες οι οποίοι είναι «ανεξάρτητοι» δεν ακολουθούν δηλαδή τους νόμους αυτούς. Το ίδιο παρατήρησαν αυτή τη φορά και με τις μέλισσες, πως η κυψέλη λειτουργεί στο σύνολό της ως εγκέφαλος με το σμήνος μαζί σαν ένας οργανισμός και μάλιστα, μερικές μέλισσες κάνουν… του κεφαλιού τους, όπως συμβαίνει σε όλους τους εγκεφάλους.
Το σημαντικό αυτής της παρατήρησης είναι ότι ενώ οι ερευνητές θεωρούσαν αυτούς τους ψυχοφυσικούς νόμους προτέρημα των εγκεφάλων του ζωικού βασιλείου, τώρα βλέπουν πως αυτοί οι νόμοι μπορεί κάλλιστα να διέπουν και το βασίλειο των εντόμων, με κυρίαρχες τις μέλισσες.
Advertisment
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν το σμήνος υπό ορισμένες συνθήκες οι οποίες θα έδειχναν κατά πόσο μία οργανωμένη κυψέλη υπόκειται στους ίδιους νόμους με τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οι συνθήκες αυτές είναι τρεις νόμοι που διέπουν τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου όπως ο νόμος του Pieron, ο νόμος του Hicks και ο νόμος του Weber.
Νόμος Pieron: Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ταχύτερος στη λήψη αποφάσεων μεταξύ δύο επιλογών υψηλής ποιότητας. Αντιστρόφως, ο εγκέφαλος είναι βραδύτερος όταν οι επιλογές του έχουν χαρακτηριστεί ως επιλογές χαμηλής ποιότητας. Όταν το μελίσσι που παρατηρούσαν είχε να επιλέξει να φτιάξει την κυψέλη του ανάμεσα σε δύο πολύ καλά σημεία για την κυψέλη, γρήγορα απέρριψε το ένα και κατέληξε στο άλλο δίχως την παραμικρή χρονοτριβή.
Νόμος του Hicks: Ο εγκέφαλος παίρνει περισσότερο χρόνο ν’ αποφασίσει όταν οι επιλογές του είναι περισσότερες από δύο.
Το ίδιο παρατηρήθηκε και στο μελίσσι όταν του δόθηκαν πολλές δυνατότητες, πολλά καλά σημεία να χτίσει την κυψέλη. Η επιλογή ήταν δύσκολη.
Νόμος του Weber: Ο εγκέφαλος είναι ικανός να επιλέξει την καλύτερης ποιότητας επιλογή ακόμη κι όταν υπάρχουν ελάχιστες διαφορές μεταξύ των επιλογών.
Και έτσι παρατηρήθηκε και στις μέλισσες οι οποίες τελικά επέλεξαν το καλύτερο σημείο για μελίσσι μέσα από επιλογές με ελάχιστες ποιοτικές διαφορές.
Ο Δρ Αντρεατζιοβάννι Ρέινα, ερευνητής στο Τμήμα Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ δηλώνει ότι «Η μελέτη είναι εντυπωσιακή γιατί δείχνει ότι μια αποικία μελισσών υπακούει στους ίδιους νόμους με τον ανθρώπινο εγκέφαλο όταν πρόκειται για τη λήψη αποφάσεων. Η θεωρία ότι τα μελίσσια είναι σχεδόν όμοια με ολοκληρωμένους οργανισμούς, και συντίθενται από έναν μεγάλο αριθμό πλήρως ανεπτυγμένων και αυτόνομων μονάδων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους για να παραχθεί μια συλλογική αντίδραση, ενισχύεται επαρκώς από αυτή την έρευνα».
